Yabanci ve Ozkaynaklar
GİRİŞ
Yabanc› kaynaklar ve öz kaynaklar, bilançonun pasif k›sm›n› oluflturur. ‹flletmeler,
öz kaynaklar›n›n yetersiz olmas› durumunda s›kl›kla yabanc› kaynaklara baflvururlar.
Yabanc› kaynaklar, iflletmenin ticari borçlar› ve mali borçlar›ndan oluflur. Bu
ünitede ticari borçlar kapsam›nda sat›c›lar ve borç senetlerinin dönem sonu ifllemleri
ile mali borçlar kapsam›nda banka kredileri ile ç›kar›lm›fl tahvillerin dönem sonu
ifllemleri incelenecektir.
‹flletme sahiplerinin iflletmenin varl›klar› üzerindeki haklar›n› gösteren öz kaynaklar,
di¤er ad› ile öz sermaye, iflletme sahiplerinin iflletmeye sa¤lad›klar› de¤erleri
gösteren sermaye, iflletme faaliyetleri sonucu yarat›lan ve da¤›t›lmayarak iflletmede
b›rak›lan kârlar ve birtak›m sermaye hareketleri sonucu meydana gelen de-
¤er art›fllar›n› kapsar.
YABANCI KAYNAKLAR
Yabanc› kaynaklar, iflletmede gelecekte nakit veya baflka bir varl›k azalmas›na neden
olan yükümlülüklerdir. Tek Düzen Muhasebe Sisteminde yabanc› kaynaklar
vadelerine göre tasnif edilmifltir. Vadesi bir y›ldan k›sa olanlar k›sa vadeli yabanc›
kaynak, bir y›ldan uzun olanlar ise uzun vadeli yabanc› kaynak olarak tan›mlan›r.
Çok say›da hesab›n tan›mland›¤› bu bilanço s›n›f›nda yayg›n olmalar› nedeniyle ticari
borçlar ile mali borçlar ve özellik arz etmesi nedeniyle de ç›kar›lm›fl tahvillere
iliflkin dönem sonu ifllemlerine iliflkin aç›klamalara yer verilecektir.
T‹CAR‹ BORÇLAR
Ticari borçlar, iflletmenin ticari faaliyetini sürdürebilmek için yapm›fl oldu¤u mal ya
da hizmet al›m›ndan kaynaklanan borçlar›d›r; bu borçlar senetsiz ya da senetli olabilir;
senetsiz (aç›k hesap, cari hesap) borçlar, Sat›c›lar hesab›nda; senetli borçlar
ise Borç Senetleri hesab›nda izlenir.
Sat›c›lar
Sat›c›lar›n, yani senetsiz borçlar›n envanter ifllemleri, t›pk› alacaklarda oldu¤u gibi
mutabakat yoluyla yap›l›r. Dönem sonunda sat›c›larla mutabakat yaz›flmalar› yap›-
larak flirket kay›tlar›nda görülen senetsiz borç tutar› do¤rulan›r. Mutabakat neticesinde
farkl›l›k ç›kabilir. Bu durumda hatal› kay›t yapan taraf›n gerekli düzeltme
kayd›n› yapmas› gerekir.
Yabanc› Kaynaklar ve
Öz Kaynaklar›n
Dönem Sonu ‹fllemleri
Vergi mevzuat›m›za göre
senetsiz borçlar, mukayyet
de¤erle de¤erlenir.
Yap›lan mutabakat sonucu sat›c› A’n›n yapm›fl oldu¤u T500 iskontonun, iflletmenin kay›tlar›
na geçmedi¤i belirlenmifltir. Bu durumda nas›l kay›t yap›lmal›d›r?
Senetsiz borçlar›n de¤erlemesinde, muhasebe kay›tlar›nda gözüken tutarlar
esas al›n›r. Bu nedenle tutar› do¤rulanm›fl Türk liras› cinsinden senetsiz borçlar
için dönem sonunda baflkaca bir ifllemin yap›lmas›na gerek yoktur. Yabanc› para
cinsinden senetsiz borçlar›n ise gerek dönemsellik ilkesi ve gerekse de borçlar›n
bilançoda gerçek de¤erleriyle gözükmesini sa¤lamak için dönem sonunda de¤erlemeye
tabi tutulmas› gerekir.
Yabanc› para cinsinden senetsiz borçlar, Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan ilan edilen döviz kuru
esas al›narak de¤erlenir.
9.000 euro senetsiz borcu bulunan iflletmenin kay›tlar›nda bu borç, T19.800 olarak
görülmektedir. Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan y›l sonunda yay›mlanan euro döviz
kuru )1= T2,30’dir.
Yabanc› para cinsinden senetsiz borçlar, Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan belirlenen
ve Resmî Gazete’ de yay›mlanan döviz kurlar› esas al›narak de¤erlenir. De¤erleme
sonucunda oluflan farklar, Kambiyo Kârlar› ya da Kambiyo Zararlar› hesaplar›na
kaydedilir. Örne¤imizde de¤erleme ifllemine iliflkin muhasebe kayd› afla¤›daki gibidir.
Borç Senetleri
Banka, banker ve sigorta flirketlerinin d›fl›nda kalan flirketlerde, flirketin tercihine
ba¤l› olarak, senetli borçlar›n mukayyet de¤er ya da tasarruf de¤eriyle de¤erlenmesi
mümkündür Mukayyet de¤er yöntemini benimseyen iflletmelerin, Türk liras›
cinsinden düzenlenmifl borç senetleri için dönem sonu tutar›n› do¤rulamak d›fl›nda
herhangi bir ifllem yapmas›na gerek yoktur. Buna karfl›l›k yabanc› para cinsinden
düzenlenmifl olan borç senetlerinin y›l sonunda Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan
ilan edilen döviz kurlar› ile de¤erlenmesi gerekir.
4.000 dolar senetli borcu bulunan iflletmenin kay›tlar›nda bu borç senedi, T7.200
olarak görülmektedir. Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan y›l sonunda yay›mlanan dolar
döviz kuru $1 = T1,85’dir.
‹flletmeler, varsa yabanc› para cinsinden düzenlenmifl borç senetlerini de¤erlerken,
kurdaki de¤iflime paralel olarak, borç senetlerinin tutar›n› art›r›r ya da azalt›rlar.
Örne¤imizdeki de¤er art›fl› T200 [(4.000*1,85) - 7.200] oldu¤u için afla¤›daki
muhasebe kayd›n›n yap›lmas› gerekir.
68 Muhasebe Uygulamalar›
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
1
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
Ö R N E K
Banka, banker ve sigorta
flirketleri; hem senetli hem
de senetsiz borçlar›n›
tasarruf de¤eri ile
de¤erlerler.
Ö R N E K
31/12/20XX
656 KAMBIYO ZARARLARI HS. 900
320 SATICILAR HS. 900
B Isletmesi
Yabanc› paral› borcun de¤erlenmesi.
Yukar›da belirtildi¤i gibi iflletmeler, isterlerse borç senetlerini tasarruf de¤eriyle
de de¤erleyebilir, yani reeskonta tabi tutabilirler. Alacak senetlerini reeskonta tabi
tutan iflletmelerin, varsa borç senetlerini de reeskonta tabi tutmalar› gerekti¤i önceki
bölümlerde aç›klanm›flt›. ‹flletmenin alacak senetlerini de¤il de yaln›zca borç
senetlerini reeskonta tabi tutmas› mümkündür. Ancak iflletmenin sadece borç senetleri
içinde yer alan bir veya birkaç senedi reeskonta tabi tutmas› söz konusu de-
¤ildir. Bu seçene¤i tercih eden iflletmenin, tüm borç senetlerini reeskonta tabi tutmas›
gerekir. Reeskont tutar›n›n hesaplanmas› t›pk› alacak senetlerinde oldu¤u gibidir.
Daha önce ikinci bölümde reeskont tutar›n›n hesaplanmas› aç›kland›¤› için
burada tekrar edilmeyecektir.
Hesaplanan reeskont tutar› geçici bir hesaba kaydedilir ve ertesi y›l ise ters
kay›tla kapat›l›r.
‹flletme, y›l sonunda borç senetlerini reeskonta tabi tutmaya karar vermifl ve yap›-
lan hesaplama sonunda reeskont tutar› T2.700 bulunmufltur.
Borç senetlerinin reeskonta tabi tutulmas›ndaki amaç, gelecekte ödenecek senet
tutar›n› bilanço günündeki de¤erine (peflin de¤erine) indirmektir. Paran›n zaman
de¤erinden ötürü bilanço günündeki de¤er daha düflük olaca¤› için aradaki
fark, afla¤›daki muhasebe kayd›nda oldu¤u gibi gelir olarak kaydedilir.
Borç Senetleri Reeskontu hesab›, pasif düzenleyici bir hesap olup bilançoda Borç Senetleri
hesab›n›n alt›nda eksi olarak gösterilir.
T›pk› alacak senetleri reeskontunda oldu¤u gibi ertesi y›l reeskont hesab› afla-
¤›daki muhasebe kayd› yap›larak iptal edilir.
Yabanc› para cinsinden borç senetlerinin de reeskonta tabi tutulmas› mümkündür.
Bu durumda iskonto oran› olarak libor esas al›nmal›d›r.
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 69
Ö R N E K
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
L‹BOR; Londra Bankalar
Aras› Para Piyasas›nda,
kredibilitesi yüksek
bankalar›n birbirlerine ABD
dolar› üzerinden borç verme
ifllemlerinde uygulad›klar›
faiz oran›d›r. Londra saati
ile 11.00’ de sabitlenen bu
oran, piyasalar taraf›ndan
referans faizi olarak
kullan›lmaktad›r.
31/12/20XX
656 KAMBIYO ZARARLARI HS. 200
321 BORÇ SENETLERI HS. 200
Yabanc› paral› borç senedinin de¤erlenmesi.
31/12/20XX
322 BORÇ SENETLERI REESKONTU HS. 2.700
647 REESKONT FAIZ GELIRLERI HS. 2.700
Borç senetleri reeskontu.
01/01/20X1
657 REESKONT FAIZ GIDERLERI HS. 2.700
322 BORÇ SENETLERI REESKONTU HS. 2.700
Borç senetleri reeskontunun iptali.
MAL‹ BORÇLAR
Mali borçlar, iflletmelerin kredi kurumlar›na olan borçlar› ile para ve sermaye piyasas›
araçlar› ile sa¤lanan krediler ve bunlar›n anapara taksit ve faizlerini kapsar.
Daha öncede belirtildi¤i gibi bu grupta banka kredileri ve ç›kar›lm›fl tahviller (tahvilli
borçlar) incelenecektir.
Banka Kredileri
Tek Düzen Muhasebe Sistemi’ne göre Banka Kredileri hesab›, iflletmelerin bankalardan
ald›¤› her türlü kredilerin (vadeli, vadesiz, Türk liras› veya yabanc› para cinsinden)
izlendi¤i hesapt›r. Vadesi bir y›ldan k›sa olan banka kredileri, 300 kodlu
Banka Kredileri hesab›nda; vadesi bir y›ldan uzun olanlar ise 400 kodlu Banka
Kredileri hesab›nda izlenir. Banka kredileri ile ilgili dönem sonu ifllemlerini üç bafll›
kta toplamak mümkündür:
• Yabanc› para cinsinden al›nan banka kredilerinin Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan
ilan edilen döviz kuru ile de¤erlenmesi,
• Dönem sonuna kadar geçen süre için faiz giderlerinin tahakkukunun yap›lmas›,
• Orijinal vadesi bir y›ldan uzun olmakla birlikte y›l sonu itibar›yle vadesi bir
y›l›n alt›na düflen banka kredilerinin ilgili hesaplara transferinin yap›lmas›.
Yabanc› Para Cinsinden Al›nan Krediler
Yabanc› para cinsinden al›nan krediler, ifllem tarihindeki kurla Türk liras›na dönüfltürülerek
muhasebelefltirilir. Dönem sonunda ise Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan
ilan edilen döviz kurlar› ile de¤erlenir. Bankadan kredi al›nmas› ifllemi, bir finans
ifllemi oldu¤u için, yabanc› para cinsinden al›nan kredilerin dönem sonu de¤erleme
iflleminden kaynaklanan farklar, finansman gideri olarak kaydedilir.
‹flletme, 01 Kas›m 2011 tarihinde 6 ay vadeli 100.000 dolar kredi kullanm›flt›r. ‹fllem
tarihindeki dolar kuru $1= T1,70’dir. 31.12.2011 tarihinde Maliye Bakanl›¤›
taraf›ndan ilan edilen dolar kuru $1= T1,89’dir.
Maliye Bakanl›¤›nca ilan edilen kur ile iflletmenin dolar kredi borcunun Türk
Liras› karfl›l›¤› T189.000’dir. Söz konusu kredi ifllem tarihindeki kurla T170.000
(100.000*1,70) olarak kaydedildi¤ine göre dönem sonunda afla¤›daki muhasebe
kayd›n›n yap›lmas› gerekir.
Dönem Sonu Faiz Tahakkuku
Banka kredileri ile ilgili olarak dönem sonunda yap›lmas› gereken bir di¤er ifllem
de dönem sonuna kadar geçen süre için faizin hesaplanarak tahakkukunun
yap›lmas›d›r.
VUK’a göre henüz vadesi gelmemifl banka kredilerinin ifllemifl faizinin hesaplanarak gider
kaydedilmesi gerekir.
70 Muhasebe Uygulamalar›
Ö R N E K
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
K ‹ T A P
31/12/2011
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 19.000
400 BANKA GIDERLERI HS. 19.000
Yabanc› para kredilerinin de¤erlenmesi.
‹flletme, 01 Aral›k 2011 tarihinde 6 ay vadeli T300.000 kredi kullanm›flt›r. Kredinin
faiz oran› %18’dir.
Söz konusu kredinin toplam finansman gideri, T27.000 olup vade sonunda yani
2012 y›l›nda ödenecektir. Ancak bu tutar›n bir ayl›k bölümü olan T4.500
(27.000/6) 2011 y›l›na aittir. Dönemsellik ilkesi gere¤i söz konusu tutar›n 2011 y›l›
gideri olarak kaydedilmesi gerekir. Bu amaçla 2011 y›l› sonunda afla¤›daki muhasebe
kayd›n›n yap›lmas› gerekir.
Vadeleri Bir Y›l›n Alt›na Düflen Krediler
‹flletme, esas vadesi uzun olan banka kredisi kullanm›fl olabilir. Zaman ilerledikçe
vade k›sal›r ve bir y›l›n alt›na düfler. Bu durumda söz konusu kredinin bilançoda k›-
sa vadeli yabanc› kaynaklar aras›nda gösterilmesi gerekir. Tek Düzen Muhasebe
Sistemi’nde bu tür kredilerin, esas vadeleri k›sa olan di¤er banka kredileri ile kar›flt›
r›lmamas› için 303 kodlu “Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri”
hesab› tan›mlanm›flt›r. Söz konusu hesaba; uzun vadeli kredilerin, bilanço tarihinden
itibaren bir y›l içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir y›l›n alt›na düflenleri
ve bunlar›n tahakkuk etti¤i hâlde henüz ödenmeyen faizleri kaydedilir.
‹flletme, 01 Ekim 2011 tarihinde 4 y›l vadeli T400.000 kredi kullanm›flt›r. Kredinin
anapara ödemeleri y›ll›k taksitler hâlinde yap›lacakt›r.
Söz konusu kredi, 01 Ekim 2011 tarihinde 400 kodlu Banka Kredileri hesab›-
na alacak kaydedilecektir. Kredinin ilk taksiti olan T100.000, 01 Ekim 2012 tarihinde
ödenece¤i için bilanço gününde vadesi 9 aya düflmüfl, yani k›sa vadeye dönüflmüfltür.
Dolay›s›yla 31.12.2011 tarihinde dönem sonu ifllemelerine iliflkin muhasebe kay›
tlar› yap›l›rken afla¤›daki muhasebe kayd›n›n da yap›lmas› gerekir.
Ç›kar›lm›fl Tahviller
Tahvil, uzun vadeli borçlanma arac›d›r. Ülkemizde yaln›zca anonim flirketler, tahvil
ihraç edebilirler. Tahvil ihraç eden iflletme, vade bitiminde tahvilin üzerinde yaz›l›
olan nominal de¤er ve faizi öder. Tahviller, nama ya da hamiline yaz›l› olabilir. Hamiline
yaz›l› tahvillerin devri için teslim yeterlidir. Buna karfl›l›k nama yaz›l› tahviller
temlikname ile teslim edilmelidir. Tahvillerin ciro edilmesi söz konusu de¤ildir.
Borsada ifllem gören tahvillerin vadesinden önce al›n›p sat›lmalar› mümkündür.
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 71
Ö R N E K
Ö R N E K
31/12/20XX
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 4.500
381 GIDER TAHAKKUKLARI HS. 4.500
Finansman gideri tahakkuku.
31/12/2011
400 BANKA KREDILERI HS. 100.000
303 UZUN VADELI KREDILERIN ANAPARA
TAKSIT VE FAIZLERI HS. 100.000
Uzun vadeli kredinin ilgili hesaba devri.
Tahvil Türleri
Ülkemizde anonim flirketler de¤iflik özelliklere sahip tahviller ihraç edebilirler.
Bunlar;
• Sabit faizli tahviller,
• De¤iflken faizli tahviller,
• Kuponlu tahviller,
• Kâra ifltirakli tahviller,
• Hisse senedi ile de¤ifltirilebilir tahviller vb. olabilir.
Tekdüzen Muhasebe Sistemi’ne göre ihraç edilen tahviller, “Ç›kar›lm›fl Tahviller”
hesab›nda izlenir.
‹flletmeler, nominal de¤erle veya piyasa faizi günlük olarak de¤iflti¤inden nominal
de¤erin alt›nda veya üstünde bir de¤erle tahvil ihraç edebilir. Afla¤›daki tabloda
görüldü¤ü gibi piyasa faiz oran› tahvilin üzerinde yaz›l› faiz oran›ndan büyükse
iskontolu, küçükse primli olarak ihraç edilir.
‹skontolu Tahvil ‹hrac›
Piyasa faiz oran› % 10 iken, iflletmenin % 9 faiz oran› ile ihraç etti¤i tahvile al›c› bulabilmesi
için iskontolu olarak, yani nominal de¤erinin alt›nda satmas› gerekir. Tek
Düzen Muhasebe Sistemi’nde iskonto tutar›, pasif düzenleyici bir hesap olan 408
kodlu Menkul K›ymet ‹hraç Farklar› hesab›na kaydedilir.
XYZ Anonim fiirketi, 01 Ocak 2011 tarihinde nominal bedeli T10.000.000 olan %
9 faizli, 4 y›l vadeli tahvil ihraç etmifltir. Tahvil, iskontolu olarak T9.682.983’den
ihraç edilmifltir. Faiz ödemeleri y›ll›k olarak yap›lmaktad›r.
‹hraç bedeli, 4 y›l boyunca ödenecek T900.000 (10.000.000*0,09) faiz ve dördüncü
y›l sonunda ödenecek olan T10.000.000 anaparan›n piyasa faizi oran›ndan
(% 10) bugünkü de¤erine eflittir. ‹flletme, ihraç etti¤i tahvilleri afla¤›daki gibi muhasebelefltirir.
Menkul K›ymet ‹hraç Farklar› hesab›nda gösterilen iskonto tutar›n›n, borcun
vadesine uygun olarak y›llara pay edilmesi gerekir. Bu amaçla afla¤›daki yöntemlerden
biri kullan›labilir.
• Eflit payl› yöntem,
• Efektif faiz yöntemi.
72 Muhasebe Uygulamalar›
Nominal de¤erle ihraç edilen
tahvillere bafla bafl tahvil
denir.
Piyasa faiz oran›
Tahvilin üzerinde
yaz›l› faiz oran›
Primli %10 < %11
Bafla bafl %10 = %10
‹skontolu %10 > % 9
Ö R N E K
Ç›kar›lm›fl tahvillerin
nominal de¤erinden iskonto
tutar› düflüldükten sonra
kalan de¤ere, tahvilin defter
de¤eri denir.
01/01/2011
100 KASA 9.682.983
Türk Lirası
408 MENKUL KIYMET IHRAÇ FARKLARI 317.017
405 ÇIKARILMIS TAHVILLER 10.000.000
Tahvil ihrac›.
Eflit Payl› Yöntem
Bu yöntemde iskonto tutar›, borcun vadesine bölünerek y›llara eflit olarak da¤›t›-
l›r. Örne¤imizde ç›kar›lan tahvilin vadesi 4 y›l ve iskonto tutar› da T317.017’dir. Bu
durumda her y›l gider yaz›lacak iskonto tutar›, T79.254,25 (317.017/4) olacakt›r.
Y›llar itibar›yla gider yaz›lacak tutar ve tahvilin defter de¤eri afla¤›daki gibidir (Küsuratlar
dikkate al›nmam›flt›r.).
Yukar›daki tabloda yer alan bilgilerden hareketle iflletme, örne¤in birinci y›l›n
sonunda faiz giderlerini afla¤›daki gibi muhasebelefltirecektir.
01 Ocak 2012 tarihinde faiz gideri ödendi¤inde ise afla¤›daki muhasebe kayd›
yap›l›r.
Bu yöntemde her y›l gider yaz›lacak olan faiz tutar› ayn› (T979.254) olmaktad›r.
Bu tutar, tahvilin defter de¤erine oranland›¤›nda her y›l farkl› bir oran ç›kmaktad›r.
Bu sorunu aflmak için efektif faiz yöntemi kullan›l›r.
Efektif (Etkin) Faiz Yöntemi
Efektif faiz yöntemi kullan›larak iskonto tutar›n›n y›llara da¤›t›lmas›nda s›ras›yla
afla¤›daki ifllemler yap›l›r.
• Her dönem gider yaz›lacak faiz gideri hesaplan›r (Tahvilin defter de¤eri ile
efektif faiz oran› çarp›l›r.).
• Döneme iliflkin tahakkuk eden faiz gideri hesaplan›r (Tahvilin nominal de-
¤eri ile üzerinde yaz›l› olan faiz oran› çarp›l›r.).
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 73
A B C D E
Faiz
Dönemleri
Ödenecek
Faiz
(% 9)
Gider
Yaz›lacak
‹skonto
(317.017/4)
Gider
Yaz›lacak
Faiz
(A + B)
‹skonto
Tahvilin Defter
De¤eri
(10.000.000 - D)
1 900.000 79.254 979.254 317.017 9.682.983
2 900.000 79.254 979.254 237.763 9.762.237
3 900.000 79.254 979.254 158.509 9.841.491
4 900.000 79.254 979.254 79.255 9.920.745
3.600.000 317.017 3.917.017 0 10.000.000
31/12/2011
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 979.254
408 MENKUL KIYMET IHRAÇ FARKLARI HS. 79.254
381 GIDER TAHAKKUKLARI 900.000
Faiz giderinin tahakkuku.
01/01/2012
381 GIDER TAHAKKUKLARI HS. 900.000
100 KASA HS. 900.000
Türk lirası
Faiz ödenmesi.
• Döneme düflen (gider yaz›lacak) iskonto tutar› hesaplan›r (Yukar›daki aflamalarda
hesaplanan tutarlar›n fark›d›r.).
Efektif faiz yöntemini yukar›daki örne¤imize uygularsak iskontonun y›llara göre
da¤›l›m› afla¤›daki gibi olacakt›r.
Yukar›daki tabloda yer alan bilgilerden hareketle efektif faiz yöntemine göre
birinci y›l›n sonunda faiz giderleri afla¤›daki gibi muhasebelefltirecektir.
Menkul k›ymet ihraç fark› nereden do¤ar?
Primli Tahvil ‹hrac›
‹hraç edilen tahvilin fiyat›n› belirleyen en önemli unsur (iflletmenin kredibilitesi ve
risk faktörünün yan› s›ra), piyasa faiz oran›d›r. Piyasa faiz oran›, tahvilin üzerinde
yaz›l› olan faiz oran›ndan düflükse tahvil, primli ihraç edilir.
ABC Anonim fiirketi 01 Ocak 2011 tarihinde nominal bedeli T10.000.000 , vadesi
4 y›l ve faiz oran› % 11 olan tahvili; T10.316.935’ye primli ihraç etmifltir. Faiz ödemeleri
y›ll›k olarak yap›lmaktad›r.
Primli tahvil ihrac›na iliflkin muhasebe kayd› afla¤›daki gibi olacakt›r.
74 Muhasebe Uygulamalar›
A B C D E
Faiz
Dönemleri
Tahvilin
Dönem
Sonu
Defter De¤eri
(10.000.000-E)
Gider
Yaz›lacak
Faiz (%10)
(A * %10)
Ödenecek
Faiz (%9)
(10.000.000*%9)
Gider
Yaz›lacak
‹skonto
(B - C)
‹skonto
(E - D)
0 9.682.983 317.017
1 9.751.281 968.298 900.000 68.298 248.719
2 9.826.409 975.128 900.000 75.128 173.591
3 9.909.049 982.640 900.000 82.640 90.951
4 10.000.000 990.951 900.000 90.951 0
3.917.017 3.600.000
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
2
Ö R N E K
31/12/2011
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 968.298
408 MENKUL KIYMET IHRAÇ FARKLARI HS. 68.298
381 GIDER TAHAKKUKLARI HS. 900.000
Faiz giderinin tahakkuku.
01/01/2011
100 KASA HS. 10.316.935
Türk Lirası
405 ÇIKARILMIS TAHVILLER HS. 10.000.000
480 GELECEK YILLARA AIT
GELIRLER HS. 316.935
Tahvil ihrac›.
Yukar›daki kay›tta yer alan T316.935 tahvil priminin, tahvilin vadesine göre dönemlere
pay edilmesi gerekmektedir. Bu ifllem, iskontolu tahvil ihrac›nda aç›kland›¤›
gibi eflit payl› yöntem veya efektif faiz yöntemi ile yap›labilir.
‹flletme, dönemlere eflit olarak pay etmeye karar verirse prim tutar›, tahvilin vadesine
bölünerek bir döneme düflen k›sm› hesaplan›r. Örne¤imizde bu tutar,
79.233,75 × 316.935/4) lirad›r. ‹flletmenin her y›l ödeyece¤i faiz T1.100.000
(10.000.000 × 0,11) olmakla birlikte primli olarak ihraç edildi¤i için gider yaz›lacak
olan tutar 1.020.766,25 (1.100.000 - 79.233,75) lirad›r.
Bu durumda iflletmenin 31.12.2011 tarihinde faiz tahakkukuna iliflkin yapaca¤›
muhasebe kayd› afla¤›daki gibi olacakt›r.
Efektif faiz yöntemi ile her y›l gider yaz›lacak faizin, tahvilin defter de¤eri ile faiz oran›
çarp›m› kadar olmas› sa¤lan›r.
Örne¤imize geri dönersek her y›l gider yaz›lacak faiz ve tahvil priminin y›llara
pay edilmesi afla¤›daki gibidir (Küsuratlar dikkate al›nmam›flt›r.).
Yukar›daki tabloda yer alan bilgilerden hareketle efektif faiz yöntemine göre
birinci y›l›n sonunda faiz giderleri afla¤›daki gibi muhasebelefltirecektir.
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 75
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
A B C D E
Faiz
Dönemleri
Tahvilin
Dönem
Sonu
Defter De¤eri
(10.000.000+E)
Gider
Yaz›lacak
Faiz (%10)
(A * 0,10)
Ödenecek
Faiz (%11)
(10.000.000*0,11)
Gidere
mahsup
edilecek
Prim
(C - B)
Prim
(E - D)
0 10.316.935 316.935
1 10.248.628 1.031.693 1.100.000 68.307 248.628
2 10.173.490 1.024.862 1.100.000 75.138 173.490
3 10.090.839 1.017.349 1.100.000 82.651 90.839
4 10.000.000 1.009.084 1.100.000 90.839 0
4.083.065 4.400.000 316.935
31/12/2011
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 1.020.766,25
480 GELECEK YILLARA AIT GELIRLER HS. 79.233,75
481 GIDER TAHAKKUKLARI HS. 1.100.000
Tahvil faiz gideri.
31/12/2011
780 FINANSMAN GIDERLERI HS. 1.031.693
480 GELECEK YILLARA AIT GELIRLER HS. 68.307
481 GIDER TAHAKKUKLARI HS. 1.100.000
Tahvil faiz gideri.
Vergi Usul Kanunu’na göre ç›kar›lm›fl tahviller, itibari de¤erle de¤erlenir (Madde 286). Bu
nedenle de¤erleme gününe kadar geçen süre için faiz tahakkuku yap›lmas› gerekmez.
ÖZ KAYNAKLAR
Öz sermaye olarak da isimlendirilen öz kaynaklar›, iki farkl› yaklafl›mla tan›mlamak
mümkündür. Bilanço eflitli¤i yaklafl›m›na göre öz kaynaklar, iflletmenin toplam
varl›klar› ile toplam borçlar› aras›ndaki farkt›r. ‹çerik ve kaynak aç›s›ndan ise
flirketin sahibi veya ortaklar›nca konan sermaye ile flirketin kendi kendine yaratt›-
¤› de¤erlerin toplam› olarak tan›mlanmaktad›r.
Dönem Net Kâr›
Öz kaynaklar s›n›f›na iliflkin olarak dönem sonunda yap›lmas› gereken ifllemlerin
önemli bir k›sm›n› dönem net kâr veya zarar›n›n tespitine yönelik muhasebe kay›
tlar› oluflturmaktad›r. Bildi¤iniz gibi dönem sonunda tüm gelir hesaplar› ile tüm
gider hesaplar› kapat›larak 690 kodlu Dönem Kâr› veya Zarar› hesab›na devredilir.
Bu kayda, devir kayd› denir.
Yukar›da flematik olarak gösterilen devir kayd› yap›ld›ktan sonra tüm giderler
690 Dönem Kâr› veya Zarar› hesab›n›n borcuna, tüm gelirler de alaca¤›na devredilmifl
olur. Hesab›n kalan›, ilgili dönemde elde edilen kâr ya da zarar› gösterir.
Dönem Kâr› veya Zarar› hesab›n›n borç kalan› kâr›, alacak kalan› zarar› gösterir.
2011 y›l› sonunda devir kayd›n› yap›ld›ktan sonra 690 kodlu Dönem Kâr› veya
Zarar› hesab›n›n görüntüsü afla¤›daki gibidir.
Yukar›daki büyük defter hesab›ndan da görüldü¤ü gibi Dönem Kâr› veya Zarar›
hesab› T12.000 borç kalan› vermektedir. Dolay›s›yla iflletme, 2011 y›l›nda
T12.000 zarar etmifltir. Bu durumda söz konusu zarar›n flirketin 2011 y›l›nda yaratt›¤›
de¤er olarak (do¤ald›r ki eksi olarak) bilançonun öz kaynaklar› aras›nda
gösterilmesi gerekir. Bu amaçla devir kayd›n› takiben afla¤›daki muhasebe kayd›
yap›l›r.
76 Muhasebe Uygulamalar›
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
GIDER HESAPLARI
1000 1000
690.DÖNEM K/Z HS.
1000 1.500
500
GELIR HESAPLARI
1.500 1.500
K
B DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI A
...... ......
......
......
422.000 410.000
12.000
Devir kayd› sonunda Dönem Kâr› veya Zarar› hesab›n›n alacak kalan› vermesi,
yukar›da da belirtildi¤i gibi ilgili dönemde kâr elde edildi¤i anlam›na gelir. Bu durumda
öncelikle söz konusu kâr üzerinden ödenecek vergi tutar›n›n ve net kâr tutar›
n›n hesaplanarak ilgili hesaplara kaydedilmesi gerekir.
2011 y›l› sonunda devir kayd› yap›ld›ktan sonra 690 kodlu Dönem Kâr› veya Zarar›
hesab›n›n görüntüsü afla¤›daki gibidir.
Yukar›daki büyük defter hesab›ndan da görülece¤i gibi iflletmenin 2011 y›l› kâr›
(ticari kâr›) T150.000’dir.
Dönem kâr› bulunduktan sonra kanunen kabul edilmeyen giderler bu tutara
eklenip vergiden istisna kazançlar düflülerek, mali kâr (vergi matrah›) bulunur. Bulunan
tutar ile vergi oran› çarp›larak vergi tutar› hesaplan›r. Örne¤imizde bu tutar›
n T40.000 oldu¤unu varsayarsak devir kayd›n› takiben yap›lmas› gereken muhasebe
kayd› afla¤›daki gibi olacakt›r.
Dönem kâr› üzerinden hesaplanan verginin, Gelir Vergisi mükellefleri taraf›ndan
takip eden y›l›n mart ay›nda; Kurumlar Vergisi mükellefleri taraf›ndan ise takip
eden y›l›n nisan ay›nda beyan edilerek ödenmesi gerekir. Dolay›s›yla vergi tutar›
bilançoda, pasifte k›sa vadeli yabanc› kaynaklar aras›nda gösterilmelidir. Bunu
sa¤layabilmek için de afla¤›daki muhasebe kayd› yap›l›r.
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 77
Ö R N E K
B DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI A
...... ......
......
......
420.000 570.000
150.000
31/12/2011
591 DÖNEM NET ZARARI HS. 12.000
690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI HS. 12.000
Dönem zarar›n›n ilgili hesaba devri.
31/12/2011
690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI HS. 150.000
691 DÖNEM KÂRI VERGI VE YASAL
YÜKÜMLÜLÜK KARSILIKLARI HS. 40.000
692 DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. 110.000
Dönem kâr›n›n ilgili hesaplara devri.
Net kâr tutar› ise ilgili dönemde flirketin kendi kendine yaratm›fl oldu¤u de¤er
olarak öz kaynaklar aras›nda yer almal›d›r. Bunun için afla¤›daki muhasebe kayd›-
n›n yap›lmas› gerekir.
‹flletmenin y›l içinde ödemifl oldu¤u geçici vergiler ve stopaj yoluyla ödedi¤i
vergiler Peflin Ödenen Vergi ve Fonlar hesab›nda izlenir. ‹flletmenin ödeyece¤i net
vergi tutar›n›n bilançoda gösterebilmek için Peflin Ödenen Vergi ve Fonlar hesab›
kapat›larak 371 kodlu Dönem Kâr›n›n Peflin Ödenen Vergi ve Di¤er Yükümlülükleri
hesab›na devredilir.
Dönem Kâr›n›n Peflin Ödenen Vergi ve Di¤er Yükümlülükleri hesab›, pasif düzenleyici bir
hesap olup Dönem Kâr› Vergi ve Di¤er Yasal Yükümlülükleri Karfl›l›¤› hesab›n›n hemen alt›
nda eksi olarak gösterilir.
Baz› dönemlerde peflin ödenen vergi tutar›, dönem kâr›n›n hesaplanan vergisinden
fazla olabilir. Bu durumda 371 kodlu hesaba devredilecek olan tutar, dönem
kâr›n›n vergisi kadar olmal›d›r. Artan tutar, Peflin Ödenen Vergi ve Fonlar hesab›
nda kalmal›d›r; çünkü bu tutar, devletten olan vergi alaca¤›n› gösterir.
Yedekler
Sermaye flirketleri, her mali y›l› takiben yapacaklar› ilgili kurul (anonim flirketlerde
genel kurul, limitet flirketlerde ortaklar kurulu) toplant›lar› ile kâr›n nas›l da¤›t›laca¤›
n› kararlaflt›r›rlar. Kâr da¤›t›m› karar›, Türk Ticaret Kanunu ve flirket ana sözleflmesinde
yaz›l› hükümler do¤rultusunda olmak zorundad›r. Bu çerçevede ayr›lmas›
gereken yedekler (ihtiyatlar) ayr›ld›ktan sonra da¤›t›lacak kâr pay› (temettü)
tutar› belirlenir. Kâr da¤›t›m› konusu bu kitab›n ilerleyen ünitelerinde ayr›nt›l› olarak
ele al›nacakt›r.
78 Muhasebe Uygulamalar›
590 Dönem Net Kâr› Hesab›,
iflletmenin faaliyet
dönemine iliflkin vergi
sonras› net kâr tutar›n›n
izlendi¤i hesapt›r.
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
31/12/2011
691 DÖNEM KÂRI VERGI VE YASAL
YÜKÜMLÜLÜK KARSILIKLARI HS. 40.000
370 DÖNEM KÂRI VERGI VE DIGER
YASAL YÜKÜM. KARS. HS. 40.000
Verginin ilgili hesaba devri.
31/12/2011
692 DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI HS. 110.000
590 DÖNEM NET KÂRI HS. 110.000
Dönem net kâr›n›n ilgili hesaba devri.
31/12/2011
371 DÖNEM KÂRININ PESIN ÖDENEN
VERGI VE DIGER YÜK. HS. 32.000
193 PESIN ÖDENEN VERGI VE FONLAR HS. 32.000
Peflin ödenen vergilerin ilgili hesaba devri.
Yedekler, iflletme kârlar›n›n gelecekte ortaya ç›kabilecek risklere karfl› da¤›t›lmayarak
iflletmede tutulan k›s›mlar›d›r. Tek flah›s iflletmelerinde yedek ayr›lmas›
zorunlulu¤u yoktur, buna karfl›l›k sermaye flirketlerinde yedek ayr›lmas› zorunlu
olup üçüncü kiflilerin haklar›n›n korunmas› aç›s›ndan önemlidir.
Sermaye flirketleri için yedek ay›rman›n zorunlu olmas›na karfl›l›k tek flah›s iflletmelerinde
zorunlu olmamas›n›n nedeni sizce nedir?
Tekdüzen Muhasebe Sistemi’nde yedekler, kâr yedekleri ve sermaye yedekleri
olarak iki gruba ayr›lmaktad›r.
Kâr Yedekleri
Kâr yedekleri, kâr üzerinden ayr›lan yedekler olup Tekdüzen Muhasebe Sistemi’nde
kârdan ayr›lacak yedekler;
• Yasal yedekler,
• Statü yedekleri,
• Ola¤anüstü yedekler
fleklinde tasnif edilmifltir.
Yasal yedekler, Türk Ticaret Kanunu zorunlu tuttu¤u için ayr›lmas› gereken yedeklerdir.
‹ki tertipten oluflur. Birinci tertip yasal yedek, dönem kâr›n›n yüzde befli
kadar olup kümülatif tutar› ödenmifl sermayenin yüzde yirmisini geçemez.
Örne¤in iflletmenin dönem kâr› T260.000’dir. Bu durumda iflletme, dönem kâr›
n›n yüzde befli kadar (260.000*0,05) yani T13.000 yedek hesaplam›flt›r. Ancak iflletmenin
ödenmifl sermayesi T700.000 ve bugüne kadar ay›rd›¤› genel yasal yedek
akçe T130.000 ise bu durumda ayr›labilecek yedek akçenin maksimum tutar›
10.000 [(700.000*0,20) - 130.000] lira olacakt›r. Dönem kâr›n›n yüzde befli 13.000
(260.000*0,05) lira olmas›na karfl›n iflletme T10.000 yasal yedek ay›racakt›r.
‹kinci tertip yasal yedek ise pay sahiplerine yüzde befl oran›nda kâr pay›
ödendikten sonra kârdan pay alacak kiflilere da¤›t›lacak toplam tutar›n yüzde onu
kadard›r.
Statü yedekleri, flirketin ana sözleflmesinde yaz›l› oldu¤u için ayr›lan yedeklerdir.
Ola¤anüstü yedekler ise yönetim kurulunun önerisi ve genel kurulun karar› ile
ayr›lan yedeklerdir.
‹flletmenin vergiden sonraki kâr› T222.000 olup bu kâr›n T21.000’si yasal yedek,
T56.000’sinin ola¤anüstü yedek olarak ayr›lmas›na, yönetim kuruluna T30.000
kâr pay› verilmesine ve kalan›n ortaklara da¤›t›lmas›na karar verilmifltir. Bu ifllemin
kayd› afla¤›daki gibi yap›lacakt›r.
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 79
S O R U
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE
S O R U
DÜfiÜNEL‹M
D ‹ K K A T
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZN NAMAÇLARIMIZ
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
K ‹ T A P
T E L E V ‹ Z Y O N
‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T
3
Ö R N E K
12/04/2011
570 GEÇMIS YILLAR KÂRLARI HS. 222.000
570 YASAL YEDEKLER HS. 21.000
Birinci Tertip 10.000
Ikinci Tertip 11.000
542 OLAGANÜSTÜ YEDEKLER HS. 56.000
331 ORTAKLARA BORÇLAR HS. 115.000
335 PERSONELE BORÇLAR HS. 30.000
Kâr da¤›t›m›.
Kâr da¤›t›m›na bafllanan ay içinde ortaklar taraf›ndan kâr pay› al›ns›n ya da
al›nmas›n da¤›t›lacak kâr pay› üzerinden %15 stopaj yap›l›r. E¤er yap›lan genel kurulda,
kâr›n hangi ayda da¤›t›laca¤› belirlenmemiflse stopaj›n genel kurulun yap›ld›¤›
ayda yap›lmas› gerekir. Stopaj tutar›, takip eden ay içinde ilgili vergi dairesine
yat›r›l›r.
Sermaye Yedekleri
Sermaye yedekleri ise sermaye hareketleri nedeni ile ortaya ç›kan ve iflletmede b›-
rak›lan tutarlard›r. Tekdüzen Muhasebe Sistemi’nde sermaye yedekleri;
• Hisse senedi ihraç primleri,
• Hisse senedi iptal kârlar›
fleklinde s›n›fland›r›lm›flt›r. Bu hesaplar›n iflleyifli Genel Muhasebe dersinde incelendi¤
i için burada tekrar incelenmeyecektir.
80 Muhasebe Uygulamalar›
4. Ünite - Yabanc› Kaynaklar ve Öz Kaynaklar›n Dönem Sonu ‹fllemleri 81
Borçlar›n dönem sonu ifllemlerini ve reeskont ifllemlerini
aç›klamak
Senetsiz borçlar, dönem sonunda mukayyet de-
¤erle de¤erlenir. Bu nedenle Türk liras› senetsiz
borçlar için y›lsonunda herhangi bir ifllem yap›lmaz.
Senetli borçlar ise iflletmenin tercihine ba¤-
l› olarak mukayyet de¤er ya da tasarruf de¤eri ile
de¤erlenir. Bir borç senedinin tasarruf de¤eri, senedin
üzerinde yaz›l› tutar›n bilanço günündeki
de¤eridir. Gelecekte ödenecek bir borç senedinin
bilanço günündeki de¤erine indirgenmesi ifllemine
reeskont denir. Reeskont ifllemi, y›l sonunda
yap›l›r ve takip eden y›lda iptal edilir.
Yabanc› para cinsinden kredilerin dönem sonunda
de¤erlemesinin nedenini aç›klamak
Yabanc› para cinsinden al›nm›fl olan kredilerin
Türk liras› karfl›l›¤›, kurdaki de¤iflime paralel olarak
de¤iflir. Bu durumda söz konusu kredinin bilançoda
gerçe¤e uygun de¤eri ile gösterilmesini
sa¤layabilmek için y› lsonunda de¤erlenmesi gerekir.
Vergi mevzuat›m›za göre y›l sonunda yap›-
lacak olan de¤erlemede, Maliye Bakanl›¤› taraf›
ndan ilan edilen döviz kurlar› esas al›n›r.
Primli ve iskontolu tahvili k›yaslamak
Tahviller, nominal de¤erleri ile ihraç edilebilece-
¤i gibi primli ya da iskontolu olarak da ihraç edilebilirler.
Bunu belirleyen en önemli unsur, tahvilin
üzerinde yaz›l› olan faiz oran› ile piyasa faiz
oran›n›n ayn› olmamas›d›r. Tahvilin üzerinde
yaz›l› olan faiz oran›; piyasa faiz oran›ndan düflük
ise iskontolu, yüksek ise primli olarak ihraç
edilir.
Net kâr›n oluflumunu aç›klamak
Y›l sonunda devir kay›tlar› yap›ld›ktan sonra 690
kodlu Dönem Kâr› veya Zarar› hesab› alacak kalan›
veriyorsa kâr, borç kalan› veriyorsa zarar vard›
r. Söz konusu kâr, ticari kârd›r. Ticari kârdan
vergiden istisna kazançlar düflülüp kanunen kabul
edilmeyen giderler eklendi¤inde mali kâra
ulafl›l›r. Mali kâr, vergiye tabi kazanc› gösterir.
Vergi oran› ile çarp›larak vergi tutar› hesaplan›r.
Ticari kârdan ödenecek vergi tutar› düflülerek
dönem net kâr›na ulafl›l›r.
Yedekleri tan›mlamak
Tek Düzen Muhasebe Sistemi’nde yedekler, sermaye
yedekleri ve kâr yedekleri olarak iki gruba
ayr›lm›flt›r. Kârdan ayr›lan yedekler ise yasal
yedekler, statü yedekleri ve ola¤anüstü yedekler
olarak tasnif edilmifltir. Yasal yedekler,
TTK’ye göre ayr›lan yedeklerdir. Ayr›ca flirketin
ana sözleflmesinde de yedek akçe tan›mlanm›fl
olabilir. Bu yedeklere, statü yedekleri denir. Ola-
¤anüstü yedekler ise genel kurul karar› ile ayr›-
lan yedeklerdir.