Kur'an'daki Temel Emir ve Yasaklar Giris

 Alıntı..Eser Adı: Kur’ân-ı Kerîm’deki Temel Emirler ve Yasaklar

Yazar: Emre Dorman

İletişim: www.emredorman.com

İstanbul Yayınevi 2011 www.istanbulyayinevi.net KUR’ÂN-I KERÎM’DEKİ TEMEL EMİRLER VE YASAKLAR EMRE DORMAN İstanbul Yayınevi Eser Adı: Kur’ân-ı Kerîm’deki Temel Emirler ve Yasaklar Yazar: Emre Dorman İletişim: www.emredorman.com Kapak Tasarım: Yunus Karaaslan Sayfa Düzeni: Adem Şenel ISBN: 978-605-88082-3-2 Baskı ve Cilt: Kitap Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Davutpaşa Cad. No:123 Kat:1 Topkapı/İstanbul Tel : 0212 482 99 10 Sertifika No:16053 Genel Dağıtım İstanbul Yayınevi Cağaloğlu Yokuşu Evren Han No:17 Kat:1 Daire:33 SİRKECİ – İSTANBUL Tel: (0212) 519 62 72 Fax: (0212) 513 73 86 www.istanbulyayinevi.net bilgi@istanbulyayinevi.net KUR’ÂN-I KERÎM’DEKİ TEMEL EMİRLER VE YASAKLAR EMRE DORMAN Giriş Kur’ân-ı Kerîm, dini, ahlâki, sosyal ve beşeri ayetleri ile tüm insanlığa rahmet ve kılavuz olarak gönderilmiş eşsiz bir kitaptır. Bir yazıyı ya da kitabı değerli kılan şey ortaya koymuş olduğu değerlerin akla, mantığa ve insan yaratılışına uygunluğu ile onu diğer yazı ve kitaplardan ayıran orijinalliğidir. Kur’ân, birbirinden çok farklı konulara temas etmesine rağmen kendi içindeki eşsiz tutarlılığı sebebiyle mucizevî bir şekilde insanı kendine hayran bırakır. Gerek getirdiği örnekler gerekse insanların dikkatini çektiği konuları itibariyle adeta bir ibret vesikasıdır. İnsanlığa gönderilmiş bir kitap olması sebebiyle onlara kendi anlayacakları dilden hitap eder. Ne felsefenin anlaşılması güç problemleri, ne de bilimin içinden çıkılmaz formülleri gibidir. Sade bir anlatım ve üsluba sahiptir. Eşsizliğinin bir nedeni de bu özelliğidir. Çünkü önemli olan bir konunun sadece açıklanması değil; yapılan açıklamanın anlaşılır olmasıdır. İşte Kur’ân ayetleri en zor konularda dahi getirmiş olduğu sade anlatım ve açıklama10 KUR’ÂN-I KERÎM’DEKİ TEMEL EMİRLER VE YASAKLAR larıyla her seviyeden insana hitap edebilmekte ve bu yönüyle insanlığı doğruya ileten bir rehber olabilmektedir. Kur’ân’ın herkes tarafından anlaşılmayacak bir kitap olduğu düşüncesi gerçeği yansıtmadığı gibi bu, Kur’ân’daki pek çok ayetle de çelişen bir inançtır. Bu noktadaki en büyük problem Kur’ân’ın anlaşılması güç bir metin olması değil ona inanan insanlar tarafından gerektiği gibi okunmuyor olmasıdır. Kur’ân öyle bir kitaptır ki kendini size, siz ondan istifade etmek istediğiniz oranda açıklayacak ve anlaşılır kılacaktır. Anlaşılmadığı düşünülen hususlarda her konuda olduğu gibi bu konuda da Kur’ân üzerine daha fazla mesai harcayarak uzmanlaşmış kişilerden yardım almak söz konusu olabilir. Ancak bu Kur’ân’ın anlaşılması için yardıma ihtiyaç var demek değildir. Çünkü yardım edebilecek bilgideki insanların seviyesine gelmek isteyen için bir engel bulunmamaktadır. Kur’ân günümüzden 1400 yıl gibi bir süre önce insanlığa bir rehber olmak ve kıyamete kadar hüküm sürmek üzere gönderilmesine rağmen her dönemde mevcut çağın ilerisinde olmuş, temas ettiği noktalarda ise daima haklı çıkmıştır. Tarih boyunca çeşitli din ve kültürlerde mevcut bulunan gerek evren gerekse en küçüğünden en büyüğüne kadar canlılar ile ilgili inanç ve iddialar göz önünde bulundurulduğunda, Kur’ân’ın önem ve değeri daha da iyi anlaşılmakta ve tarihsel süreç içindeki bu haklılığı da Kur’ân’ın insan sözü olamayacağının önemli bir kanıtı olmaktadır. 11 EMRE DORMAN Kur’ân-ı Kerîm, yüce Allah’ın ilahî kaynağından fışkıran ve el değmeden insanlara ulaşan bir pınar gibidir. Hem kendisinden önceki kitaplarla Allah tarafından görevlendirilmiş hak elçileri tasdik eder hem de insanlık tarihi hakkında eşsiz bildirimlerde bulunur. Kendisinden önce gönderilen ve insani müdahalelere maruz kalan dinlerin sahip olduğu problemlere açıklık getirdiği gibi geçmiş toplumların içine düştüğü hatalardan haber vererek insanlara uyarılarda bulunur. Kur’ân-ı Kerîm ayetlerinden hareketle Kur’ân’ın içeriği ile ilgili olarak bir sınıflama yapılmak istendiğinde Kur’ân’ın hacmine nazaran oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğu görülmektedir. Yüce Allah’ın varlığına, birliğine, isim ve sıfatlarına, her an her şeye hâkim oluşuna, lütuf ve inayetine dikkat çeken ayetler, yerler, gökler ve canlılar gibi tüm yaratılmışlar üzerine düşünmeye sevk eden ayetler, ibadetler, emirler ve yasaklar, beşeri ve sosyal ilişkileri düzenleyerek ahlâki ilkeleri belirleyen ayetler, peygamberlik ve vahiy, geçmiş dinlere uyanlar ile çeşitli toplumların düştükleri hataları bildiren ayetler, cennette mükâfatlar vaat eden ayetler ile cehennemde azap ile tehdit eden ayetler, inkârcıların iddialarına verilen cevaplardan oluşan ayetler, inananların imanlarını sağlam temellere dayandırmalarını sağlayacak imana teşvik edici ayetler, insanların hesap günündeki, cennet ve cehennemdeki durumları ile ilgili ayetler gibi kısacası insanın hem bu dünyada hem de ahirette hayır ve iyiliğe ulaşmasına yönelik ilahi bildirimler içerir. 12 KUR’ÂN-I KERÎM’DEKİ TEMEL EMİRLER VE YASAKLAR Birbirinden ayrı pek çok konuya temas etmesine rağmen Kur’ân ayetleri arasında müthiş bir uyum ve tutarlılık bulunur. Bir bilim kitabı değildir ama örneğin yerin ve göğün bitişikken birbirinden ayrılmasını ifade eden evrenin tek bir noktadan başlayan macerasını (21/30) (Big Bang/Büyük Patlama) ya da evrenin genişlediğine dair bir yığın fizikçi ve matematikçinin yıllarını vererek formüle ettikleri gözleme dayalı modern bilim tarafından ortaya konulan bir gerçeği tek bir cümlesiyle ifade eder (51/47). Bir şiir kitabı değildir ama en büyük şairleri gölgede bırakır. İnsanların hem beşeri hem de toplumsal durumlarıyla ilgili olarak sosyolojik ve psikolojik tahlillerde bulunur. Klasik kitaplardaki tasnifler gibi giriş, gelişme ve sonuç kısımlarına ayrılmaz. Emir ve yasaklar, ahlâki buyruklar, geçmiş din ve toplumlardan haberler, dünya hayatının gerçeği ve ölüm sonrasıyla ilgili hükümler kitabın tamamına yayıldığı için okuyucusunu sıkmaz, az sözle çok bilgi öğretir ve bu özelliği sebebiyle daima dinamizmini korur. Teknik özellikleri açısından Kur’ân 114 adet sureye (bölüme) ayrılmıştır. Her sure, ayet diye adlandırılan ve ‘delil’ ‘mucize’ gibi anlamlara gelen parçalardan oluşur. Kur’ân’da sure başlarındaki numarasız besmeleler hariç 6236 ayet bulunmaktadır. Kur’ân, bir seferde toptan indirilmemiş, yıllar içinde vahyedilerek tamamlanmıştır. Kur’ân’ın dini, akli, ahlâki, sosyal ve beşeri konularda ortaya koymuş olduğu eşsiz ruhu yakalayabilmek için önce13 EMRE DORMAN den edinilmiş dini bilgi ve kabullerle değil; temiz bir zihinle Kur’ân’a başvurmak ve ilahi mesajı bu yolla kavramak gerekir. Şüphesiz Kur’ân-ı Kerîm sadece emir ve yasaklardan oluşan bir buyruk kitabı değildir. Az önce de ifade edildiği gibi ahlaki prensipleriyle hem beşeri hem de toplumsal anlamda bir yaşam kılavuzudur. Okumayı, incelemeyi, araştırmayı ve düşünüp anlamayı teşvik eden ayetleriyle ilme sevk edici bir nurdur. Bunun yanında insanların doğru ile yanlışı öğrenip birbirinden ayırt etmelerini sağlayan bir ‘furkan’, toplumsal düzenin sağlanması ve bireylerin hem bu dünyası hem de ahireti için hayırlı olacak emir ve yasaklarıyla ilahi bir hukuk kitabıdır. Yüce Allah’ın, hem beşeri hem de toplumsal erdemi sağlamaya yönelik ayetleri; adaleti, doğruluk ve dürüstlüğü, hak ve hukuku belirleyen ahlakî ilkeleri; ilme ve araştırmaya sevk eden teşvikleri ve insanları kötülüklerden uzak tutacak emir ve yasakları son derece açıktır. Bize düşen, söz konusu emir ve yasakları okuyarak Yaratıcımızın bizden neler istediğini öğrenmeye ve uygulamaya çalışmaktır. Bir yol gösterici olması ve Kur’ân’daki temel emir ve yasakların ana hatlarıyla öğrenilmesi amacıyla hazırlanan bu çalışma ile yetinilmemeli; emir ve yasaklardaki ilahi hikmeti daha iyi kavrayabilmek için Kur’ân bir bütün olarak okunup ele alınmalıdır. Kur’ân-ı Kerîm’deki temel emir ve yasakların yer aldığı bu çalışmayla gereksiz detaya ve okuyucuyu yanlış yönlendirebilecek açıklamalara girmekten kaçınılmaya çalışılmış, gerek 14 KUR’ÂN-I KERÎM’DEKİ TEMEL EMİRLER VE YASAKLAR ayetlerin Türkçe anlamları gerekse konular hakkında getirilen yorumlarda yaşayan bir Türkçenin kullanımına dikkat edilerek söz konusu ayetlerdeki teknik terim ve ifadelerden ziyade manaya önem verilmiştir. Çalışma boyunca metin içinde geçen ayetler koyu renkle yazılarak ilgili sure ve ayet numaraları ayetlerin sonunda parantez içinde verilmiş ve yine ifade edilen hususlarla ilgili bir ayete gönderme yapılmak istendiğinde de sure ve ayet numaralarıyla ilgili aynı parantez içi yöntem kullanılmıştır. Parantez içindeki ilk sayı sure numarasını ikinci sayı ise söz konusu surenin ayet numarasını temsil etmektedir. Örneğin (49/14) şeklinde parantez içinde verilen rakamlar 49. sure olan Hucurat suresinin 14. ayetini ifade etmektedir. Yine konu başlarında yer alan ayetler içinde geçen yüce Allah’ın isim ve sıfatlarının (Esmâül Hüsna) Türkçe anlamları yazılmış, Arapça karşılıkları ise parantez içinde verilerek aynı zamanda yüce Allah’ın ilgili ayetlerde geçen isimlerinin ne anlamlara geldiğinin görülmesi amaçlanmıştır. Yönümüz ve Dönüşümüz Allah’adır… 15