Kurulus

http://www.kobi.org.tr

http://www.kobi.org.tr/index.php/sirketislemler/esnaf-ve-sanatkar-lemleri

Kuruluş

1.    Kuruluş İşlemleri

 http://www.ticaretkanunu.net/eski-ttk-yeni-ttk-madde-karsilastirma-tablosu/

http://www.ticaretkanunu.net/ ( yeni 6102 )

1.1.      Gerçek Kişiler  

 

Gerçek kişilere ait işletmelerin kuruluş işlemleri aşağıda olduğu gibidir:[1]

 

1.1.1    Gerçek Kişilere Ait İşletmeler

 

6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 14 üncü maddesi uyarınca bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kişiye tacir denmektedir. Madde hükmü gereğince kişinin tacir sıfatı kazanabilmesi için bir ticari işletmenin mevcudiyeti ve bu işletmenin belli bir kişi tarafından işletilmesi gerekmektedir.

 

Bir işletmenin ticari işletme vasfı kazanabilmesi için:

1.    İşletmenin gelir sağlamayı hedeflemesi,

2.    Faaliyetin devamlı ve bağımsız suretle gerçekleşmesi

3.    Esnaf faaliyetlerini aşan bir nitelik göstermesi gerekmektedir.

Resmi Gazete’nin 21.07.2007 tarih ve 26589 sayısında yayımlanan “Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Karar”[2] ile esnaf ve sanatkâr ile tacir ve sanayicinin ayrımı yapılmıştır. Karar ile esnaf ve sanatkârların esnaf ve sanatkârlar siciline; tacir ve sanayicilerin ise ticaret siciline kaydedilmeleri kararlaştırılmıştır.

 

Gerçek kişi tacirlerin kuruluş aşamasında aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

1.    Ticaret unvanı seçmek,

2.    Ticaret unvanını ve unvanının altına atacağı imzayı notere tasdik ettirmek,

3.    Ticari işletmesini ve ticaret unvanını on beş gün içinde faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve tasdikli imza örneğini teslim etmek,

4.    İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,

5.    İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde[3] yayımlanması,

6.    Vergi Dairesine kayıt,

7.    Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıt.

 

1.1.2    Adi Ortaklıklar

818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 520 ila 541 inci maddelerinde düzenlenmiş olan adi şirketin yasal bir tanımı bulunmamakla beraber mezkûr kanunun 520 nci maddesinde “Şirket bir akittir ki onunla iki veya ziyade kimseler, saylerini ve mallarını müşterek bir gayeye erişmek için birleştirmeği iltizam ederler. Bir şirket, ticaret kanununda tarif edilen şirketlerin mümeyyiz vasıflarını haiz değil ise bu bap ahkâmına tabi adi şirket sayılır.” hükmü ile adi şirketin ne şekilde kurulabileceği belirtilmektedir. Birden fazla gerçek kişinin kurdukları adi şirketin sözleşmesi kural olarak herhangi bir şekle şarta bağlı olmayıp; tarafların takdir etmeleri halinde sözleşme yazılı şekilde dahi yapılmayabilmektedir.

Adi ortaklıkların kuruluş işlemlerinde gerçek kişilere ait ticari işletmelerde izlenen hususlar uygulanmaktadır. Buna göre ortaklıkta her bir kişi için ayrı bir tescil ve ilan işlemi gerçekleştirilmektedir.

            Ortak olan şahısların her biri aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

1.    Ticaret unvanı seçmek, (Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar)[4]

2.    Ticaret unvanını ve unvanının altına atacağı imzayı notere tasdik ettirmek,

3.    Ticari işletmesini ve ticaret unvanını on beş gün içinde faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve tasdikli imza örneğini teslim etmek,

4.    İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,

5.    İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde[5] yayımlanması,

6.    Vergi Dairesine kayıt,

7.    Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıt

 

1.2.      Şirketler  

 

1.2.1.  Kollektif Şirketler

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 153 üncü maddesinde ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek maksadıyla sadece gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirisinin mesuliyeti şirket alacaklarına karşı tahdit edilmemiş olan şirketin kollektif şirket olduğu belirtilmiştir. Ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanan ve en az iki kişiyle kurulabilen kollektif şirketin ticaret unvanı, bütün ortakların veya hiç olmazsa ortaklardan birinin adı ve soyadıyla şirketi ve nevini gösterecek bir ibareyi ihtiva etmektedir.

 

Kollektif şirketlerin kuruluş aşamasında aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

 

1.    Ticaret unvanı seçmek,(Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar)[6]

2.    Ticaret unvanını ve ortakların şirket unvanının altına atacakları imzalarını notere tasdik ettirmek,

3.    Şirket sözleşmesinin on beş gün içinde şirketin faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve noter tasdikli imza beyannamesini teslim etmek,

4.    Bütün ortakların fotoğraflı nüfus cüzdanlarının ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

5.    Türk Ticaret Kanunu’nun 157 nci maddesinde gösterilen bilgileri içeren kayıt beyannamesini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

6.    Ticaret Sicili Tüzüğü’nün 29 uncu maddesine göre düzenlenecek olan taahhütnameyi ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

7.    Şirket kurucularının onaylı nüfus cüzdanı sureti ile ikametgâh ilmühaberlerini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

8.    İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,

9.    İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde[7] yayımlatmak,

10. Vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumu kayıtlarını gerçekleştirmek.

 

Kollektif şirketlerin tescil ve ilan ettirecekleri şirket sözleşmelerinde 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 155 inci maddesi gereğince aşağıdaki hususların yer alması gerekmektedir:

1.    Ortakların ad ve soyadları, adresleri, uyrukları,

2.    Şirketin ticaret unvanı,

3.    Şirket merkez adresi,

4.    Şirketin işletme konusu,

5.    Ortakların taahhüt ettikleri sermaye miktarları,

6.    Şirketi temsile yetkili kişilerin ad ve soyadları ile temsil şekilleri.

 

 

 

 

1.2.2.  Komandit Şirketler

Komandit şirketler adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olarak ikiye ayrılmaktadır. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 243 üncü maddesinde şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya bir kaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek maksadıyla kurulan şirketin komandit şirket olduğu belirtilmiştir. Sorumlulukları sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumlulukları sınırlı olanlara komanditer denmektedir. Komanditer ortak gerçek ya da tüzel kişi olabilirken; komandite ortak sadece gerçek kişilerden müteşekkil olmaktadır.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketin tanımı 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 475 inci maddesinde yapılmış olup; buna göre sermayesi paylara bölünen ve ortaklarından bir veya birkaçı şirket alacaklarına karşı bir kollektif şirket, diğerleri bir anonim şirket ortağı gibi mesul olan şirketin sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olduğu belirtilmiştir. Bu işletmelerde anonim şirketlerde olduğu gibi yönetim ve denetim kurulları bulunmakta; ortak sayıları beşten az olamamakta ve ortaklardan en az biri komandite ortak olma zorunluluğu bulunmaktadır.  

 

1.2.3.  Limited Şirketler

6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 503 üncü maddesinde iki veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup, ortaklarının mesuliyeti koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile mahdut ve esas sermayesi muayyen olan şirketin limited şirket olduğu belirtilmiştir. Ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanan limited şirket ortak sayısı ikiden az elliden çok olamamakta ve asgari 5.000,- TL sermaye ile kurulmaktadırlar. Ortak sayısının yirmiden fazla olduğu limited şirketlerde anonim şirketlerdeki gibi genel kurul ve denetim kurulu organlarının ihdas edilmesi zaruridir.

 

Limited şirketlerin kuruluş süreçleri kısaca aşağıda gösterildiği şekildedir:[8]

 

 

Limited şirketlerin kuruluş aşamasında aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

 

1.    Ticaret unvanı seçmek,(Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar)[9]

2.    Ticaret unvanını ve imzaya yetkili şahısların unvanının altına atacakları imzalarını notere tasdik ettirmek,

3.    Sermayenin on binde dördü oranındaki tutarı Rekabet Kurumu’nun hesabına yatırmak,

4.    Biri asıl olmak üzere üç nüsha şirket anasözleşmesini on beş gün içinde şirketin faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve noter tasdikli imza beyannamesini teslim etmek,

5.    Türk Ticaret Kanunu’nun 511 inci maddesinde gösterilen bilgileri içeren kayıt beyannamesini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

6.    Ticaret Sicili Tüzüğü’nün 29 uncu maddesine göre düzenlenecek olan taahhütnameyi ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

7.    Şirket kurucularının gerçek kişi olması durumunda onaylı nüfus cüzdanı sureti ile ikametgâh ilmühaberlerini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

8.    Şirket kurucularının tüzel kişi olması durumunda yetkili organlarının noter onaylı iştirak kararlarını ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

9.    Ayni sermaye konulması halinde ayni sermayenin değerini gösteren mahkeme bilirkişi tesbit kararı ve mahkemece onaylı bilirkişi raporunu ticaret sicili memurluğunda tescil ettirmek,

10. Vergi ve sosyal güvenlik kaydı için şirket kuruluş dilekçesi formunu ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

11. İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,

12. İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde[10] yayımlatmak.

(Resmi Gazetenin 28/09/2008 tarih ve 27011 sayılı nüshasında yayımlanan şekline uygun olarak hazırlanacak Bağkur işe giriş bildirge formu. Her ortak için ayrı ayrı doldurulup imzalanacak)

 

Anonim şirketlerin tescil ve ilan ettirecekleri anasözleşmelerinde 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 279 uncu maddesi gereğince aşağıdaki hususların yer alması gerekmektedir:

1.    Kurucuların ad ve soyadları, adresleri, yabancı uyruklu ortak varsa uyrukları,

2.    Şirketin ticaret unvanı,

3.    Şirket merkez adresi,

4.    Şirketin amaç ve konusu,

5.    Şirketin sermayesi, her payın itibari değeri, ödeme suret ve şartları,

6.    Kuruculara ve diğer kimselere sağlanacak özel menfaatler,

7.    Yönetim ve denetim kurullarının seçilme şartları ile hak ve görevleri,

8.    Genel kurula toplantıya çağrı şekli,

9.    İlanların yayımlanma şekli ve şartları,

10. Şirketin süresi,

11. Ortakların taahhüt ettikleri sermaye pay türleri ve pay miktarları.

 

1.2.4.  Anonim Şirketler

 

6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 269 uncu maddesinde bir unvana sahip, esas sermayesi muayyen ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mamelekiyle (mal varlığı) mesul bulunan şirketin anonim şirket olduğu belirtilmiştir. Ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanan anonim şirketin en az beş gerçek ya da tüzel kişi tarafından asgari 50.000,- TL sermaye ile kurulması gerekmektedir.

 

25.07.2003 tarih ve 25179 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana Sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”[11] ve “Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana Sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”[12] ile kuruluşu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın iznine tabi olan şirketler sayılmıştır. Mezkûr tebliğlere göre bankalar,  katılım bankaları, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, lisanslı depoculukla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, Sermaye Piyasası Kanununa tabi ve halka açık şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluşları ve ana sözleşme değişiklikleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın izni yapılmaktadır. Sayılan faaliyet alanları dışında kalan faaliyetlerle iştigal eden anonim şirketlerin kuruluşları ve ana sözleşme değişiklikleri esnasında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan izin almaları gerekmemektedir.

 

Anonim şirketlerin kuruluş süreçleri kısaca aşağıda gösterildiği şekildedir:[13]

 

Anonim şirketlerin kuruluş aşamasında aşağıdaki hususları yerine getirmek zorundadırlar:

 

1.    Ticaret unvanı seçmek,(Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar)[14]

2.    Ticaret unvanını ve imzaya yetkili şahısların unvanının altına atacakları imzalarını notere tasdik ettirmek,

3.    Sermayenin on binde dördü oranındaki tutarı Rekabet Kurumu’nun hesabına yatırmak,

4.    Biri asıl olmak üzere üç nüsha şirket anasözleşmesini on beş gün içinde şirketin faaliyet gösterdiği bölgede yetkili olan ticaret sicili memurluğuna tescil ettirmek ve noter tasdikli imza beyannamesini teslim etmek,

5.    Türk Ticaret Kanunu’nun 300 üncü maddesinde gösterilen bilgileri içeren kayıt beyannamesini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

6.    Ticaret Sicili Tüzüğü’nün 29 uncu maddesine göre düzenlenecek olan taahhütnameyi ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

7.    Şirket kurucularının gerçek kişi olması durumunda onaylı nüfus cüzdanı sureti ile ikametgâh ilmühaberlerini ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

8.    Vergi ve sosyal güvenlik kaydı için şirket kuruluş dilekçesi formunu ticaret sicili memurluğuna teslim etmek,

9.    İşletmenin faaliyet gösterdiği bölgedeki yetkili olan ticaret odasına veya ticaret ve sanayi odasına kaydolmak,

10. İşletmenin ve ticaret unvanının tescil edildiğini gösteren ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde[15] yayımlanması.

 

Anonim şirketlerin tescil ve ilan ettirecekleri anasözleşmelerinde 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 279 uncu maddesi gereğince aşağıdaki hususların yer alması gerekmektedir:

 

1.    Kurucuların ad ve soyadları, adresleri, yabancı uyruklu ortak varsa uyrukları,

2.    Şirketin ticaret unvanı,

3.    Şirket merkez adresi,

4.    Şirketin amaç ve konusu,

5.    Şirketin sermayesi, her payın itibari değeri, ödeme suret ve şartları,

6.    Kuruculara ve diğer kimselere sağlanacak özel menfaatler,

7.    Yönetim ve denetim kurullarının seçilme şartları ile hak ve görevleri,

8.    Genel kurula toplantıya çağrı şekli,

9.    İlanların yayımlanma şekli ve şartları,

10. Şirketin süresi,

11. Ortakların taahhüt ettikleri sermaye pay türleri ve pay miktarları.

 

 

1.2.5.  Ticaret Şirketi Ortaklıkları

 

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkartılan “Ticaret Şirketlerinin Tüzel Kişiliği Bulunmayan Bir Ortaklık Yapısı İle İşlettikleri Ticari İşletmelerin Ticaret Sicillerine Tescili Hakkında Tebliğ”[16]de iki veya daha ziyade hukuken ve iktisaden birbirinden bağımsız tüzel kişiliği haiz ticaret şirketlerinin belli bir amacı gerçekleştirmek ve kâr elde etmek için kurdukları ve müştereken yönettikleri tüzel kişiliği bulunmayan işletmenin ortaklık olarak kabul edileceği belirtilmiştir. Bu ortaklıklarca işletilen işletmelerin ticaret siciline tescil edilmesi zorunlu olmamakla birlikte diledikleri takdirde ortaklıklarına ilişkin sözleşmeyi ticaret sicilinde tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan edilebilecektir.

 

 

1.3.      Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar

 

İşletmelerin ticaret unvanlarını seçerken dikkate almaları gereken hususlar şahıslara ait işletmelerine ve şirketlere göre değişiklik göstermektedir. Buna göre:

 

Şahıs işletmelerinde ticaret unvanı seçilirken şahsın ad ve soyadını kullanması mecburidir. Buna ilaveten tacirin, işletmesi ile yanlış bir kanaat uyandıracak olan ifadeler hariç, istediği ekleri de unvanında kullanması mümkündür. Özellikle gerçek kişilerin ticaret unvanlarına bir şirketin mevcut olduğu zannını uyandıracak ilaveler yapmaları yasaktır.

 

Kolektif şirketin ticaret unvanı, bütün ortakların veya hiç olmazsa ortaklardan birinin adı ve soyadını, şirketi ve şirket nevini gösterecek bir ibareden oluşması gerekmektedir.

 

Adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ticaret unvanları ise komandite ortaklardan en az birinin ad ve soyadıyla, şirketi ve türünü gösterecek bir ibareden oluşması gerekmektedir. Bu şirketlerin ticaret unvanlarında komanditer ortakların ad ve soyadlarının bulunması kanunen yasaklanmıştır.

 

Limited, anonim ve kooperatif şirketler, unvanlarında faaliyet konularını göstermek zorundadırlar. Buna ilaveten tacirin işletmesi ile yanlış bir kanaat uyandıracak olan ifadeler hariç istediği ekleri de unvanında kullanması mümkündür. Ayrıca bu şirketlerin ticaret unvanlarında; “Limited Şirket”, “Anonim Şirket” ve “Kooperatif” kelimelerinin bulunması şarttır. Ticaret unvanında gerçek bir kişinin ad veya soyadı bulunması halinde şirket türünü gösteren ibarelerin rumuzla veya kısaltılmış olarak yazılmaları mümkün değildir.

 

Bir işletmenin şubesi de ticaret unvanını seçerken kendi merkezinin ticaret unvanını kullanmak ve şube unvanının sonuna şube olduğunu belirtmek mecburiyetindedir. Bu unvana şube ile ilgili ilavelerin yapılması mümkündür.

 

Seçmeyi düşündüğünüz ticaret unvanının başka bir işletme tarafından kullanılıp kullanılmadığını öğrenmek için Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğü’nün internet sayfasında bulunan “Sorgulama”[17] bölümüne giriş yaparak, Birliğimiz ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı[18]’nın ticaret unvanı veritabanları üzerinden sorgulama yapabilirsiniz.

 

Gerçek kişiler kayıtlı oldukları Ticaret Sicili Memurluklarının faaliyet alanı içerisinde bulunan başka bir gerçek kişinin kullandığı ticaret unvanının aynısını seçmeleri mümkün değildir.

 

Şirketlerin ülkemizde faaliyet gösteren başka bir şirketin unvanının aynısını kullanmaları mümkün değildir. Şirketler için seçilen unvanın başka bir şirket tarafından kullanılan bir unvandan farklı olabilmesi için unvanın çekirdek bölümünden sonra gelen sektör bazındaki iki kelimenin farklı belirlenmesi gerekmektedir.

 

Örnek vermek gerekirse,

“Uğur İnşaat Otomotiv Sanayi A.Ş.” ile

“Uğur Turizm İnşaat Sanayi A.Ş.”

unvanlı işletmelerin çekirdek kelimeden (Uğur) sonra gelen ilk iki sektöre ait kelimeden biri aynı olduğu için bu iki unvan aynı kabul edilmektedir.

 

“Gonca İnşaat Otomotiv Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.” ile

“Gonca Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.”

unvanlı işletmelerin çekirdek kelimeden (Gonca) sonra gelen ilk iki sektöre ait kelime farklı olduğu için bu iki işletmenin ayrı unvanları olduğu kabul edilmektedir.