osmanli_turkcesi_sozlugu E - i

E

eâcîb (A.) [ اعاجب ] şaşılası şeyler.

eamm (A.) [ اعم ] genelde, yaygın haliyle.

eâzım (A.) [ اعاظم ] büyükler, ileri gelenler.

eazz (A.) [ اعز ] çok değerli.

eb (A.) [ 1 [ اب .baba. 2.ata, ced.

eb’âd (A.) [ 1 [ ابعاد .boyutlar. 2.uzunluklar.

eb’ad (A.) [ ابعد ] çok uzak.

ebâbil (A.) [ ابابيل ] kırlangıç.

ebâtil (A.) [ اباطل ] saçma sapan sözler, ipe sapa gelmez şeyler.

ebced (A.) [ ابجد ] sayısal değer verilmiş arap alfabesi.

ebcedhân (A.-F.) [ 1 [ ابجدخوان .okula yeni başlamış öğrenci. 2.acemi,

deneyimsiz.

ebdâl (A.) [ ابدال ] derviş, abdal.

ebdân (A.) [ ابدان ] bedenler.

ebed (A.) [ ابد ] sonsuz gelecek zaman.

ebeden (A.) [ ابدا ] asla, hiçbir zaman.

ebedî (A.) [ ابدی ] sonsuz.

ebediyyen (A.) [ ابدیا ] sonsuza kadar, asla, hiçbir zaman

ebediyyet (A.) [ ابدیت ] sonsuzluk.

ebeveyn (A.) [ ابوین ] anababa.

107

ebhâr (A.) [ ابحار ] denizler.

ebhâs (A.) [ ابحاث ] bahisler, tartışmalar.

ebî (A.) [ ابی ] baba.

ebkem (A.) [ ابکم ] dilsiz.

eblak (A.) [ ابلق ] alacalı.

ebleh (A.) [ ابله ] bön.

eblehâne (A.-F.) [ ابلهانه ] bön bön.

eblehî (A.-F.) [ ابلهی ] bönlük.

ebnâ (A.) [ ابنا ] oğullar.

ebniye (A.) [ ابنيه ] binalar.

ebr (F.) [ ابر ] bulut.

ebrâlûd (F.) [ ابرآلود ] bulutlu.

ebrâr (A.) [ ابرار ] iyi insanlar, dürüst insanlar.

ebred (A.) [ ابرد ] dondurucu soğuk, çok soğuk.

ebreş (A.) [ 1 [ ابرش .alacalı at. 2.alaca.

ebrişüm (F.) [ ابریشم ] ipek, bükülü ipek.

ebrû (F.) [ ابرو ] kaş.

ebsâr (A.) [ ابصار ] gözler.

ebülbeşer (A.) [ ابوالبشر ] Âdem.

ebvâb (A.) [ 1 [ ابواب .kapılar. 2.bölümler, bâblar.

ebyât (A.) [ ابيات ] beyitler.

ebyaz (A.) [ ابيض ] bembeyaz.

ecânib (A.) [ اجانب ] yabancılar.

108

ecdâd (A.) [ اجداد ] atalar, cedler.

ecel (A.) [ اجل ] hayatın sonu.

ecell (A.) [ اجل ] çok büyük, ulular ulusu.

echel (A.) [ اجهل ] zırcahil.

echelüminkaragöz (A.-T.) [ اجهل من قره گوز ] zırcahil.

ecir (A.) [ 1 [ اجر .ödül. 2.ücret.

ecnâs (A.) [ اجناس ] türler, cinsler.

ecnebî (A.) [ اجنبی ] yabancı.

ecr (A.) [ 1 [ اجر .ödül. 2.ücret.

ecrâm (A.) [ اجرام ] cansız varlıklar.

ecrâm -ı semâviyye [ اجرام سماویه ]gök cisimleri.

ecsâd (A.) [ 1 [ اجساد .cesetler. 2.bedenler.

ecsâm (A.) [ 1 [ اجسام .cisimler. 2.vücutlar.

ecvef (A.) [ 1 [ اجوف .kof. 2.dangalak.

ecvibe (A.) [ اجوبه ] cevaplar.

eczâ (A.) [ 1 [ اجزا .parçalar. 2.ilaç hammaddeleri.

eczâhâne (A.-F.) [ اجزاخانه ] eczane.

ed’iye (A.) [ ادعيه ] dualar.

edâ (A.) [ 1 [ ادا .ödeme. 2.yapma, yerine getirme. 3.tarz, tavır. 4.çalım.

edeb (A.) [ 1 [ ادب .terbiye. 2.utanma duygusu. 3.edebiyat.

edepli (A.-T.) terbiyeli, edep sahibi.

edevât (A.) [ ادوات ] avadanlık, araçlar, aletler.

edîb (A.) [ 1 [ ادیب .edebiyatçı. 2.edepli.

109

edîbe (A.) [ 1 [ ادیبه .bayan edebiyatçı. 2.edepli bayan.

edille (A.) [ 1 [ ادله .deliller. 2.rehberler.

edîm (A.) [ ادیم ] tabaklanmış deri. 2.yüzey, yüz.

ednâ (A.) [ 1 [ ادنی .en aşağı. 2.alçak mı alçak.

edvâr (A.) [ ادوار ] devirler, çağlar.

edviye (A.) [ ادویه ] ilaçlar, devalar.

edyân (A.) [ ادیان ] dinler.

edyâr (A.) [ ادیار ] manastırlar.

ef’âl (A.) [ 1 [ افعال .fiiller. 2.hareketler, eylemler.

ef’î (A.) [ افعی ] engerek yılanı.

efâzıl (A.) [ 1 [ افاضل .seçkin insanlar. 2.bilginler.

efdal (A.) [ افضل ] en üstün, en iyi.

efgân (F.) [ افغان ] feryat etme, figan etme.

efkâr (A.) [ افکار ] fikirler, düşünceler.

efkâr -ı âmme [ افکار عامه ] kamuoyu.

eflâk (A.) [ افلاک ] gökler, felekler.

efrâd (A.) [ افراد ] fertler, bireyler.

efrenc (A.) [ افرنج ] Batılı, Avrupalı.

efsâne (F.) [ 1 [ افسانه .masal. 2.efsane.

efsâr (F.) [ افسار ] yular.

efser (F.) [ افسر ] subay.

efser (F.) [ افسر ] taç.

efsun (F.) [ افسون ] afsun, büyü.

110

efsunger (F.) [ 1 [ افسونگر .afsuncu. 2.büyüleyici.

efsûs (F.) [ افسوس ] yazık, çok yazık, eyvahlar olsun.

efsürde (F.) [ 1 [ افسرده .donuk. 2.üzgün, moral çöküntüsü içinde. 3.duygusuz.

efşüre (F.) [ افشره ] sıkılmış meyva suyu.

efvâc (A.) [ افواج ] bölükler.

efvâh (A.) [ افواه ] ağızlar.

efyûn (F.) [ افيون ] afyon.

efzâr (F.) [ افزار ] alet, araç gereç.

efzâyiş (F.) [ افزایش ] artış.

efzûn (F.) [ افزون ] fazla.

eger (F.) [ اگر ] eğer.

ehad (A.) [ 1 [ احد .bir, tek. 2.Tanrı.

ehâdîs (A.) [ احادیث ] hadisler.

ehadiyyet (A.) [ 1 [ احدیت .birlik. 2.Tanrı’nın birliği.

ehâlî (A.) [ اهالی ] ahali, halk.

ehass (A.) [ اخص ] başlıca.

ehdâf (A.) [ اهداف ] hedefler.

ehemm (A.) [ اهم ] en önemlisi.

ehemmiyet atfetmek önem vermek, önemsemek

ehemmiyet kesb eylemek önem kazanmak.

ehemmiyyet (A.) [ اهميت ] önem.

ehibbâ (A.) [ احبا ] dostlar.

111

ehil (A.) [ 1 [ اهل .maharet sahibi. 2.evcil. 3.bir yerde ikamet eden. 4.bir yere

mensup.

ehl (A.) [ 1 [ اهل .maharet sahibi. 2.evcil. 3.bir yerde ikamet eden. 4.bir yere

veya görüşe mensup.

ehl -i din [ اهل دین ] bir dine inananlar.

ehl -i hâl [ اهل حال ] halden anlayan

ehl -i hubre [ اهل خبره ] bilirkişi.

ehl -i îman [ اهل ایمان ] iman edenler, inananlar.

ehl -i salib [ اهل صليب ] haçlılar.

ehl -i vukûf [ اهل وقوف ] bilirkişi.

ehliyyet (A.) [ 1 [ اهليت .beceri sahipliği, yeterlilik, yetki. 3.yeterlilik belgesi.

ehrâm (A.) [ اهرام ] piramit.

ehrimen (F.) [ اهرمن ] kötülük tanrısı, şeytan.

ehsâs (A.) [ احساس ] duygular, hisler.

ehven (A.) [ 1 [ اهون .çok ucuz. 2.çok kolay.

ehzâb (A.) [ 1 [ احزاب .hizipler. 2.partiler. 3.gruplar.

eimme (A.) [ ائمه ] imamlar, önderler.

eizze (A.) [ 1 [ اعزه .azizler, ermişler. 2.saygın kişiler.

ejder (F.) [ 1 [ اژدر .büyük yılan. 2.ejderha.

ejderhâ (F.) [ 1 [ اژدرها .büyük yılan. 2.ejderha.

ekâbir (A.) [ اکابر ] büyükler, ileri gelenler.

ekâlîm (A.) [ 1 [ اقاليم .ülkeler. 2.büyük toprak parçaları.

ekall (A.) [ اقل ] en az.

ekalliyet (A.) [ اقليت ] azınlık.

112

ekârib (A.) [ اقارب ] yakınlar, akrabalar.

ekâvîl (A.) [ اقاویل ] sözler.

ekber (A.) [ اکبر ] en büyük.

ekdâr (A.) [ اکدار ] kederler, üzüntüler.

ekfân (A.) [ اکفان ] kefenler.

ekhâl (A.) [ اکحال ] sürmeler.

ekîd (A.) [ اکيد ] kesin.

ekîden (A.) [ اکيدا ] kesinlikle.

ekl (A.) [ اکل ] yeme.

ekl edilmek yenilmek.

ekmel (A.) [ اکمل ] mükemmel, tam.

eknâf (A.) [ اکناف ] yerler, yöreler, taraflar.

eknûn (F.) [ اکنون ] şimdi.

ekrem (A.) [ اکرم ] çok cömert.

ekser (A.) [ اکثر ] en çok.

ekserî (A.) [ 1 [ اکثری .çoğu. 2.çoğu kez.

ekseriyyâ (A.) [ اکثریا ] çoğu zaman, sık sık.

ekseriyyet (A.) [ اکثریت ] çoğunluk.

ekseriyyet -i ârâ [ اکثریت آراء ] oy çokluğu.

ekseriyyet -i mutlaka [ اکثریت مطلقه ] çoğunluk.

ektâf (A.) [ 1 [ اکتاف .omuzlar. 2.kürek kemikleri.

ekûl (A.) [ اکول ] pisboğaz.

ekvân (A.) [ 1 [ اکوان .dünyalar. 2.varlıklar.

113

ekyâl (A.) [ 1 [ اکيال .kileler. 2.ölçekler.

ekzeb (A.) [ اکذب ] kuyruklu yalan.

el’an (A.) [ الآن ] şimdi.

elaman (A.) [ الامان ] aman dileme, imdat, yardım

elbise (A.) [ البسه ] giysiler.

elem (A.) [ الم ] acı, üzüntü.

elemzede (A.-F.) [ الم زده ] elemli.

elf (A.) [ الف ] bin.

elfâz (A.) [ الفاظ ] sözler, lafızlar.

elhâc (A.) [ الحاج ] hacı.

elhâlet hâzihi (A.) [ الحالة هذه ] şimdiki, günümüzdeki

elhân (A.) [ الحان ] şarkılar, melodiler.

elhâsıl (A.) [ الحاصل ] sonuçta.

elifba (A.) [ الفبا ] alfabe.

elîm (A.) [ اليم ] acı, acıklı.

elîme (A.) [ اليمه ] acı, acıklı.

elkıssa (A.) [ القصه ] kısacası, sonuç olarak.

elsine (A.) [ السنه ] diller, lisanlar.

eltâf (A.) [ الطاف ] iyilikler, lütuflar.

elvâh (A.) [ الواح ] levhalar, tablolar.

elvân (A.) [ الوان ] renkler.

elvedâ (A.) [ الوداع ] elveda.

elviye (A.) [ الویه ] sancaklar.

114

elyâf (A.) [ الياف ] lifler.

elyevm (A.) [ اليوم ] bugün.

elzem (A.) [ الزم ] çok gerekli.

em’â (A.) [ امعا ] bağırsaklar.

emâkin (A.) [ اماکن ] mekanlar.

emân (A.) [ امان ] aman dileme.

emânât-ı mübâreke (A.-F.) [ امانات مبارکه ] kutsal emanetler.

emânet (A.) [ 1 [ امانت .eminlik. 2.emanet.

emânetdâr (A.-F.) [ امانت دار ] emanetçi.

emâneten (A.) [ امانة ] emanet olarak.

emârât (A.) [ امارات ] işaretler, belirtiler.

emâre (A.) [ اماره ] işaret, belirti.

emaret (A.) [ امارت ] beylik, emirlik.

emced (A.) [ امجد ] çok onurlu, çok şerefli.

emel (A.) [ امل ] arzu.

emhâl (A.) [ امهال ] mühletler.

emhâr (A.) [ امهار ] mehirler.

emîn (A.) [ 1 [ امين .güvenilir. 2.emniyetli.

emir (A.) [ امر ] buyruk, emir.

emîr (A.) [ امير ] bey, emirlik başkanı, emir.

emir ısdâr edilmek (A.-T.) emir çıkartılmak.

emirnâme (A.-F.) [ امرنامه ] ferman, emir belgesi.

emkine (A.) [ امکنه ] mekanlar, yerler.

115

emlâk (A.) [ املاک ] mülkler.

emmâre (A.) [ اماره ] emredici.

emn (A.) [ امن ] güvenlik, emniyet.

emniyyet (A.) [ 1 [ امنيت .güvenlik. 2.emniyet teşkilatı.

emr (A.) [ 1 [ امر .emir, buyruk. 2.iş.

emrâz (A.) [ امراض ] hastalıklar.

emred (A.) [ امرد ] bıyıkları yeni terlemiş genç.

emsâl (A.) [ 1 [ امثال .hikayeler. 2.masallar.

emsâl (A.) [ 1 [ امثال .örnekler. 2.benzerler.

emsile (A.) [ امثله ] örnekler.

emtia (A.) [ امتعه ] mallar.

emvâc (A.) [ امواج ] dalgalar.

emvâl (A.) [ اموال ] mallar.

emvâl -ı gayr-i menkûle [ اموال غير منقوله ] taşınmaz mallar.

emvât (A.) [ اموات ] ölüler.

emzice (A.) [ امزجه ] mizaçlar, karakterler.

enâm (A.) [ 1 [ انام .canlılar. 2.insanlar.

enbân (F.) [ انبان ] heybe.

enbâr (F.) [ انبار ] ambar.

enbîk (A.) [ انبيق ] imbik.

enbiyâ (A.) [ انبيا ] peygamberler.

enbûh (F.) [ 1 [ انبوه .kalabalık. 2.gür. 3.yoğun.

encâm (F.) [ انجام ] son.

116

encîr (F.) [ انجير ] incir.

encüm (A.) [ انجم ] yıldızlar.

encümen (F.) [ 1 [ انجمن .topluluk. 2.dernek. 3.heyet. 4.komisyon.

endâm (F.) [ اندام ] boy bos.

endâze (F.) [ 60 [ اندازه cm.lik uzunluk ölçüsü.

endek (F.) [ اندک ] az.

ender (A.) [ اندر ] çok az bulunan.

enderûn (F.) [ 1 [ اندرون .iç, içerisi. 2.harem dairesi. 3.gönül, kalp.

enderü’l-vukû (A.) [ اندرالوقوع ] az rastlanır.

endîşe (F.) [ 1 [ اندیشه .düşünce. 2.kaygı.

endişeli (F.-T.) kaygılı.

endîşenâk olmak kaygılanmak.

endîşnâk (F.) [ 1 [ اندیشناک .düşünceli. 2.kaygılı.

endûh (F.) [ اندوه ] keder.

ene (A.) [ انا ] ben.

enf (A.) [ انف ] burun.

enfâs (A.) [ انفاس ] nefesler, soluklar.

enfes (A.) [ انفس ] çok nefis.

enfüs (A.) [ 1 [ انفس .nefisler. 2.ruhlar.

engâr (F.) [ انگار ] san.

engûr (F.) [ انگور ] üzüm.

engübin (F.) [ انگبن ] bal.

engüşt (F.) [ انگشت ] parmak.

117

engüşter (F.) [ انگشتر ] yüzük.

engüştnümâ (F.) [ انگشت نما ] parmakla gösterilen.

enhâr (A.) [ انهار ] nehirler, ırmaklar.

enîn (A.) [ انين ] inleme, inilti.

enîs (A.) [ 1 [ انيس .dost. 2.sevgili.

enkâz (A.) [ انقاض ] yıkıntı.

enmûzec (A.) [ انموزج ] örnek, numûne.

ensâb (A.) [ انساب ] nesepler, soylar.

ensâc (A.) [ انساج ] dokular.

ensâl (A.) [ انسال ] nesiller, kuşaklar.

ensâr (A.) [ انصار ] yardımcılar.

ensice (A.) [ 1 [ انسجه .dokular. 2.kumaşlar.

envâ’ (A.) [ انواع ] çeşitler, neviler.

envâr (A.) [ انوار ] ışıklar.

enver (A.) [ انور ] çok parlak.

enzâr (A.) [ انظار ] bakışlar, gözler.

erâcîf (A.) [ اراجيف ] saçmalıklar, uydurmalar.

erâmil (A.) [ ارامل ] dullar.

erâzî (A.) [ اراضی ] arazi.

erâzil (A.) [ اراذل ] reziller, aşağılıklar.

erba’ (A.) [ اربع ] dört.

erba’a (A.) [ اربعه ] dört.

erbâb (A.) [ 1 [ ارباب .sahip. 2.başkan. 3.usta.

118

erbain (A.) [ اربعين ] kırk. hadîs-i ~ kırk hadis.

erc (F.) [ ارج ] değer.

ercmend (F.) [ ارجمند ] değerli, saygın.

ercümend (F.) [ ارجمند ] değerli, saygın.

erfa’ (A.) [ ارفع ] çok yüce, çok yüksek.

erganun (F.) [ ارغنون ] org.

ergevân (F.) [ ارغوان ] erguvan.

erguvân (F.) [ ارغوان ] erguvan.

erguvânî (F.) [ ارغوانی ] erguvan rengi.

erîke (A.) [ اریکه ] taht.

eriş (F.) [ ارش ] arşın.

erkâm (A.) [ 1 [ ارقام .rakamlar. 2.yazılar.

erkân (A.) [ 1 [ ارکان .direkler. 2.temeller, esaslar. 3.ileri gelenler, üst düzeyde

bulunanlar. 4.önderler.

erkân-ı harbiyye-i umûmiyye [ ارکان حربيهء عموميه ] genel kurmay başkanlığı.

ermeğân (F.) [ ارمغان ] armağan.

erneb (A.) [ ارنب ] tavşan.

erre (F.) [ اره ] testere.

ervâh (A.) [ ارواح ] ruhlar.

erz (F.) [ ارز ] değer, kıymet.

erzâk (A.) [ ارزاق ] yiyecek, erzak.

erzân (F.) [ 1 [ ارزان .ucuz. 2.yaraşır, layık.

erzânî (F.) [ 1 [ ارزانی .ucuzluk. 2.liyakat, yeterlilik.

119

erzel (A.) [ ارذل ] en rezil, en aşağılık.

erzen (F.) [ ارزن ] darı.

erziş (F.) [ ارزش ] değer, kıymet, itibar.

erzîz (F.) [ ارزیز ] kalay.

es’ad (A.) [ اسعد ] çok mutlu.

es’âr (A.) [ اسعار ] fiyatlar.

es’ile (A.) [ اسئله ] sorular.

esâmî (A.) [ اسامی ] isimler.

esâret (A.) [ اسارت ] tutsaklık.

esâs (A.) [ اساس ] asıl, kök, temel.

esâsât (A.) [ اساسات ] asıllar, esaslar.

esâsen (A.) [ اساسا ] aslında.

esâtîr (A.) [ 1 [ اساطير .mitoloji. 2.uydurma sözler.

esâtîz (A.) [ 1 [ اساتيذ .ustalar. 2.üstadlar.

esb (F.) [ اسب ] at.

esbâb (A.) [ اسباب ] sebepler.

esbâb -ı mûcibe [ اسباب موجبه ] gerekçe, gerekçeler.

esbâb -ı mücbire [ اسباب مجبره ] zorlayıcı sebepler.

esbâb -ı zarûriyye [ اسباب ضروریه ] zorunlu sebepler.

esbak (A.) [ اسبق ] önceki, daha önceki, eski.

esed (A.) [ اسد ] arslan.

esef (A.) [ اسف ] üzülme, hayıflanma.

esefâ (A.) [ اسفا ] vah vah, eyvahlar olsun, yazık!

120

esefnâk (A.-F.) [ اسفناک ] üzücü.

eser (A.) [ 1 [ اثر .iz. 2.eser, yapıt. 3.kitap.

esfâr (A.) [ اسفار ] seferler, yolculuklar.

esfel (A.) [ 1 [ اسفل .en aşağı. 2.aşağılıkların en aşalığı.

eshâb (A.) [ 1 [ اصحاب .sahipler. 2.ashab.

eshâm (A.) [ 1 [ اسهام .hisseler. 2.senetler.

eshâr (A.) [ اسحار ] seherler.

eshel (A.) [ اسهل ] en kolay.

eshiyâ (A.) [ اسخيا ] cömertler.

esîr (A.) [ اسير ] tutsak.

esîrân (A.-F.) [ اسيران ] tutsaklar.

eslâf (A.) [ اسلاف ] selefler, geçmişler.

esliha (A.) [ اسلحه ] silahlar.

esmâ (A.) [ اسما ] isimler.

esmân (A.) [ اثمان ] değerler, kıymetler, bedeller.

esmâr (A.) [ اثمار ] meyvalar.

esmer (A.) [ اسمر ] karayağız, esmer, koyu tenli.

esnâ (A.) [ اثنا ] sıra, an.

esnâf (A.) [ 1 [ اصناف .sınıflar. 2.esnaf.

esnâm (A.) [ اصنام ] putlar.

esnân (A.) [ اسنان ] dişler.

esra’ (A.) [ اسرع ] en çabuk, en hızlı.

esrâr (A.) [ اسرار ] sırlar, gizler.

121

esrârengîz (A.-F.) [ اسرارانگيز ] gizemli.

esrarkeş (A.-F.) [ اسرارکش ] esrar içen, esrarcı.

ester (F.) [ استر ] katır.

esvâb (A.) [ اثواب ] giysiler.

esvât (A.) [ اصوات ] sesler.

esved (A.) [ اسود ] siyah.

esyâf (A.) [ اسياف ] kılıçlar.

eş’âr (A.) [ اشعار ] şiirler.

eşcâr (A.) [ اشجار ] ağaçlar.

eşhâs (A.) [ اشخاص ] kişiler.

eşhür (A.) [ اسهر ] aylar.

eşi’a (A.) [ اشعه ] ışıklar, ışınlar.

eşk (F.) [ اشک ] gözyaşı.

eşkâl (A.) [ اشکال ] şekiller

eşkâlûd (F.) [ اشک آلود ] gözyaşlı.

eşkiyâ (A.) [ اشقيا ] haydutlar, yol kesenler.

eşna’ (A.) [ اشنع ] en kötü, en çirkin.

eşrâf (A.) [ اشراف ] seçkinler, ileri gelenler, sosyete.

eşref (A.) [ اشرف ] en şerefli.

eşref -i mahlûkât [ اشرف مخلوقات ] varlıkların en şereflisi, insan.

et’ime (A.) [ اطعمه ] yiyecekler.

etemm (A.) [ اتم ] tam, mükemmel, eksiksiz.

etfâl (A.) [ اطفال ] çocuklar.

122

etıbbâ (A.) [ اطبا ] doktorlar, tabipler.

etrâf (A.) [ اطراف ] yöre, çevre.

etrâk (A.) [ اتراک ] Türkler.

etvâr (A.) [ اطوار ] tavırlar.

evâhir (A.) [ اواخر ] sonlar, son günler.

evâil (A.) [ اوائل ] başlar, ilk günler.

evâmir (A.) [ اوامر ] emirler, buyruklar.

evân (A.) [ اوان ] çağ.

evânî-i turâbe (A.-F.) [ اوانی ترابه ] toprak çanak çömlek.

evâsıt (A.) [ اواسط ] ortalar, ortadakiler.

evbâş (A.) [ اوباش ] ayak takımı, külhanbeyler.

evc (A.) [ اوج ] doruk, zirve.

evdiye (A.) [ اودیه ] vadiler, dereler.

evhad (A.) [ اوحد ] bir tane, biricik.

evhâm (A.) [ اوهام ] vehimler, kuruntular.

evkâf (A.) [ اوقاف ] vakıflar.

evkât (A.) [ اوقات ] vakitler.

evlâ (A.) [ اولی ] en iyi, en uygun.

evlâd (A.) [ 1 [ اولاد .çocuklar. 2.soy.

evleviyyet (A.) [ اولویت ] öncelik.

evliyâ (A.) [ 1 [ اوليا .velîler. 2.önderler. 3.yetkililer.

evrâd (A.) [ اوراد ] dualar.

evrâk (A.) [ 1 [ اوراق .kağıtlar. 2.belgeler. 3.arşiv.

123

evreng (F.) [ اورنگ ] taht.

evsâf (A.) [ اوصاف ] vasıflar, özellikler.

evsat (A.) [ اوسط ] orta, ortadaki.

evtâd (A.) [ اوتاد ] kazıklar.

evvel (A.) [ 1 [ اول .ilk. 2.başlangıç. 3.önce.

evvelâ (A.) [ اولا ] ilkin, ilk önce.

evvelâhır (A.) [ اول آخر ] alt tarafı, önü sonu.

evvelbahar (A.-F.) [ اول بهار ] ilkbahar.

evvelemirde (A.-T.) işin başında, her şeyden önce.

evveliyyât (A.) [ اوليات ] daha öncesi, eski durumu.

evzân (A.) [ 1 [ اوزان .ölçüler. 2.vezinler. 3.ağırlıklar.

eyâlât (A.) [ 1 [ ایالات .eyaletler. 2.memleketler, topraklar.

eytâm (A.) [ ایتام ] yetimler, öksüzler.

eyvân (F.) [ 1 [ ایوان .ayvan. 2.sundurma. 3.çardak.

eyyâm (A.) [ ایام ] günler.

eyzan (A.) [ ایضا ] ve yine, aynı şekilde.

ezânî (A.) [ اذانی ] ezan ile ilgili.

ezdâd (A.) [ اضداد ] karşıtlar, zıtlar.

ezel (A.) [ ازل ] öncesizlik, geçmişe doğru sonsuzluk.

ezelbeezel (A.-F.) [ ازل به ازل ] ezelden beri.

ezelî (A.) [ ازلی ] ezele ilişkin.

ezeliyyet (A.) [ ازليت ] ezellik durumu.

ezhân (A.) [ اذهان ] zihinler.

124

ezhâr (A.) [ ازهار ] çiçekler.

eziyyet (A.) [ اذیت ] üzme.

ezkâr (A.) [ 1 [ اذکار .zikirler. 2.anmalar.

ezkazâ (F.-A.) [ ازقضا ] tesadüfen.

ezkiyâ (A.) [ اذکيا ] zekiler.

ezmân (A.) [ ازمان ] zamanlar.

ezmine (A.) [ ازمنه ] zamanlar, çağlar.

ezmine -i cedîde [ ازمنهء جدیده ] yeni çağ.

ezmine -i kadîme [ ازمنهء قدیمه ] eski zamanlar, eski çağlar.

ezmine -i mütekaddime [ ازمنهء متقدمه ] eski çağlar.

ezrak (A.) [ ازرق ] mavi.

ezvâc (A.) [ ازواج ] çiftler.

ezvâk (A.) [ اذواق ] zevkler.

ezyâl (A.) [ 1 [ اذیال .ekler, zeyiller. 2.kuyruklar.

125

fa’âl (A.) [ فعال ] hareketli, çalışkan.

fa’âliyyet (A.) [ فعاليت ] hareketlilik, çalışma.

fâcia (A.) [ 1 [ فاجعه .acıklı olay. 2.felaket. 3.dram.

fâciât (A.) [ 1 [ فاجعات .acıklı olaylar, facialar. 2.felaketler.

fâcir (A.) [ 1 [ فاجر .günah işleyen. 2.karşı cinse düşkün olan.

fağfur (F.) [ فغفور ] Çin imparatoru.

fağfûrî (F.) [ فغفوری ] çini.

fahâmet (A.) [ 1 [ فخامت .yücelik, ululuk. 2.kıymet.

fahhâr (A.) [ فخار ] övüngen.

fâhir (A.) [ 1 [ فاخر .değerli. 2.şerefli, onurlu.

fâhiş (A.) [ 1 [ فاحش .aşırı. 2.büyük. çirkin, kötü.

fâhişe (A.) [ فاحشه ] fuhuş yapan kadın.

fâhişehane (A.-F.) [ فاحشه خانه ] genelev.

fahr (A.) [ فخر ] övünç, kıvanç.

fahrî (A.) [ 1 [ فخری .onursal. 2.ücret almadan, kendi isteğiyle

fahşâ (A.) [ فحشا ] fuhuş.

fâhte (A.) [ فاخته ] güvercin, yaban güvercini.

fahûr (A.) [ فخور ] övüngen.

fâide (A.) [ فائده ] yarar, kazanç, fayda.

fâidebahş (A.-F.) [ فائده بخش ] yararlı, faydalı.

126

fâik (A.) [ فائق ] üstün.

fâikiyyet (A.) [ فائقيت ] üstünlük.

fâil (A.) [ 1 [ فاعل .yapan. 2.özne. 3.etkili.

fâiliyyet (A.) [ فاعليت ] etkenlik, aktivite.

fâiz (A.) [ 1 [ فائض .taşan. 2.faiz, paradan elde edilen kazanç.

fâka (A.) [ فاقه ] yoksulluk.

fakâhet (A.) [ فقاهت ] fıkıhçılık.

fakat (A.) [ فقط ] ancak, yalnız.

fakd (A.) [ فقد ] yokluk, yoksunluk.

fakîd (A.) [ فقيد ] eşi az bulunur.

fakîh (A.) [ فقيه ] islam hukukçusu, fakih.

fâkiha (A.) [ فاکهه ] meyva.

fakîr (A.) [ 1 [ فقير .yoksul. 2.bendeniz. 3.dilenci. 4.derviş.

fakirhâne (A.-F.) [ فقيرخانه ] bendenizin evi.

fakr (A.) [ فقر ] yoksulluk.

fâl (F.) [ فال ] fal.

falaka (A.) [ فلقه ] falaka, ayağa sopa atarak acı çektirmek için hazırlanan

düzenek.

fâlic (A.) [ فلج ] felç.

fâlnâme (F.) [ فالنامه ] fal kitabı.

fâm (F.) [ فام ] renk.

fânî (A.) [ 1 [ فانی .ölümlü. 2.yok olucu. 3.geçici.

fânûs (A.) [ فانئس ] fener.

127

fâr (A.) [ فار ] fare.

farazâ (A.) [ فرضا ] diyelim ki.

faraziyye (A.) [ فرضيه ] varsayım.

fârıka (A.) [ فارقه ] ayırıcı.

fâriğ (A.) [ 1 [ فارغ .boş. 2.rahat, huzurlu. 3.vazgeçen.

fâris (A.) [ فارس ] atlı.

fârisî (F.) [ 1 [ فارسی .Farsça. 2.Fars, İranlı.

farîza (A.) [ 1 [ فریضه .farz. 2.borç.

fark (A.) [ فرق ] ayrıcalık, ayrılık.

fart (A.) [ فرط ] aşırı, aşırılık.

farz (A.) [ 1 [ فرض .Tanrı emri. 2.borç, ödev. 3.zorunlu.

farz edilmek sayılmak, tutulmak, tasavvur edilmek.

farz etmek saymak, tutmak, tasavvur etmek.

farz olunmak 1.tasavvur edilmek. 2.Tanrı tarafından yapılması zorunlu kılınmak.

farzâ (A.) [ فرضا ] tut ki, diyelim ki.

farziyye (A.) [ فرضيه ] varsayım.

fâsık (A.) [ فاسق ] kötülük düşünen.

fâsıla (A.) [ 1 [ فاصله .ara. 2.aralayıcı. 3.uzaklık.

fâsid (A.) [ فاسد ] bozulmuş, bozuk.

fasîh (A.) [ فصيح ] güzel konuşan.

fasîle (A.) [ فصيله ] aile.

fasl (A.) [ 1 [ فصل .mevsim. 2.bölüm. 3.çözümleme.

fassâd (A.) [ فصاد ] hacamat yapan.

128

fâş (F.) [ فاش ] ifşa olmuş, aşikar olmuş.

fâtih (A.) [ فاتح ] fetheden

fatin (A.) [ فطين ] zeki, kavrayışlı.

fayda (A.) [ فایده ] yarar, fayda, kazanç.

fâzıl (A.) [ فاضل ] erdemli.

fazîha (A.) [ فضيحه ] rezillik, skandal.

fazîlet (A.) [ فضيلت ] erdem.

faziletkâr (A.-F.) [ فضيلتکار ] erdemli.

faziletperest (A.-F.) [ فضيلت پرست ] erdem yanlısı.

fazl (A.) [ 1 [ فضل .erdem. 2.üstünlük.

fazla (A.) [ 1 [ فضله .çok. 2.artık.

fecâ’at (A.) [ فجاعت ] feci durum.

fecere (A.) [ 1 [ فجره .günahkarlar. 2.kötü insanlar.

fecî’ (A.) [ فجيع ] çok kötü, korkunç.

fecî’a (A.) [ فجيعه ] facia, felaket.

fecir (A.) [ فجر ] tan ağartısı.

fecr (A.) [ فجر ] tan ağartısı.

fecr -i kâzib [ فجرکاذب ] gerçek tan ağartısından önceki geçici aydınlık

fecr -i sâdık [ فجر صادق ] tan ağartısı, şafak sökmesi.

fedâ (A.) [ 1 [ فدا .yoluna can koyma. 2.kurban. 3.uğruna verme.

fedâ edilmek 1.uğruna harcanmak. 2.kurban edilmek.

fedâ etmek 1.uğruna harcamak. 2.kurban etmek.

fedâ’î (A.) [ فدائی ] yoluna canını hiçe sayan.

129

fedâkâr (A.-F.) [ فداکار ] özverili.

fedâkârâne (A.-F.) [ فداکارانه ] özveri ile, özverili.

fedâkârî (A.-F.) [ فداکاری ] özveri.

fehâris (A.) [ فهارس ] fihristler.

fehîm (A.) [ فهيم ] anlayışlı.

fehm (A.) [ فهم ] anlama.

fehm eylemek anlamak.

fehvâ (A.) [ فحوا ] içerik.

fekâhet (A.) [ فکاحت ] şakacılık, muziplik.

fekk (A.) [ 1 [ فک .çene. 2.ayırma.

felâh (A.) [ فلاح ] kurtulma, rahata erme.

felâket (A.) [ فلاکت ] büyük bela, musibet.

felâketzede (A.-F.) [ فلاکت زده ] felakete uğrayan.

felâsife (A.) [ فلاسفه ] filozoflar, felsefeciler.

felc (A.) [ فلج ] inme, felç.

felek (A.) [ 1 [ فلک .gökyüzü. 2.talih. 3.kader.

felekiyyât (A.) [ فلکيات ] astronomi.

felekzede (A.-F.) [ فلک زده ] kader kurbanı, felek vurgunu.

fellâh (A.) [ فلاح ] çiftçi.

felsefî (A.) [ فلسفی ] felsefe ile ilgili.

fem (A.) [ فم ] ağız.

fenâ (A.) [ 1 [ فنا .yokluk. 2.kötü.

fenâpezîr (A.-F.) [ فناپذیر ] yok olucu, fani.

130

fend (F.) [ فند ] hile.

fenn (A.) [ 1 [ فن .bilim. 2..tür. 3.teknik.

fennen (A.) [ فنا ] teknik açıdan.

fennî (A.) [ فنی ] teknik.

fenniyyât (A.) [ فنيات ] teknoloji.

fer (F.) [ فر ] parlaklık.

fer’ (A.) [ 1 [ فرع .yan. 2.dal.

fer’î (A.) [ فرعی ] yan dal, tâli, ikincil.

ferâgat (A.) [ 1 [ فراغت .bırakma, terketme. 2.rahatlık. 3.zenginlik.

ferâğ (A.) [ 1 [ فراغ .bırakma, terk etme, vazgeçme. 2.boş durma.

ferâğ etmek bırakmak

ferah (A.) [ فرح ] sevinç.

ferâh (F.) [ فراخ ] geniş.

ferahbahş (A.-F.) [ فرح بخش ] ferahlık veren, iç açıcı.

ferâine (A.) [ فراعنه ] firavunlar.

ferâiz (A.) [ 1 [ فرائض .farzlar. 2.ödevler.

ferâmîn (A.<F.) [ فرامين ] fermanlar.

ferâmûş (F.) [ فراموش ] unutma.

ferâmuş etmek unutmak.

ferâset (A.) [ فراست ] sezgi.

ferbih (F.) [ فربه ] semiz.

ferc (A.) [ 1 [ فرج .yarık. 2.vajina.

fercâm (F.) [ فرجام ] son, akıbet.

131

ferd (A.) [ 1 [ فرد .tek. 2.birey.

ferdâ (F.) [ فردا ] yarın.

ferdî (A.) [ فردی ] kişisel.

ferdiyyet (A.) [ فردیت ] bireylik.

ferec (A.) [ فرج ] rahatlama.

feres (A.) [ فرس ] at.

ferhân (A.) [ فرحان ] sevinçli, neşeli.

ferheng (F.) [ 1 [ فرهنگ .kültür. 2.sözlük.

ferhunde (F.) [ فرخنده ] kutlu.

ferîd (A.) [ فرید ] biricik, tek.

ferikân (A.-F.) [ فریقان ] tüm veya korgeneraller.

ferîk-i evvel (A.-F.) [ فریق اول ] korgeneral.

ferîk-i sânî (A.-F.) [ فریق ثانی ] tümgeneral.

ferişte (F.) [ فرشته ] melek.

fermân (F.) [ فرمان ] buyruk.

fermandih (F.) [ فرمان ده ] komutan.

fermânfermâ (F.) [ 1 [ فرمان فرما .padişah. 2.komutan. 3.buyrukçu, buyruk veren.

fermâyiş (F.) [ فرمایش ] buyruk.

ferrâş (A.) [ 1 [ فراش .döşemeci. 2.hizmetkâr.

ferruh (F.) [ فرخ ] kutlu.

fersûde (F.) [ 1 [ فرسوده .solgun. 2.yıpranmış. 3.eprimiş.

ferş (A.) [ 1 [ فرش .döşeme. 2.yaygı.

fertût (F.) [ فرتوت ] bunamış ihtiyar.

132

ferverdîn (F.) [ فروردین ] İran takvimine göre baharın ilk ayı.

feryâd (F.) [ 1 [ فریاد .bağırma, çığlık. 2.imdat isteme.

feryâd etmek bağırmak, çığlık atmak

feryâdres (F.) [ فریادرس ] imdada koşan.

ferzâne (F.) [ فرزانه ] bilge.

ferzend (F.) [ فرزند ] evlat.

fesâd (A.) [ 1 [ فساد .fesat, bozukluk. 2.kötülük.

fesahat (A.) [ فصاحت ] fasihlik, dilde düzgünlük.

fesâne (F.) [ فسانه ] efsane, masal.

fesat (A.) [ فساد ] bozukluk, kötülük.

fesh (A.) [ فسخ ] iptal etme, kaldırma, bozma.

fetâ (A.) [ 1 [ فتی .genç. 2.cömert.

fetâvâ (A.) [ فتاوی ] fetvalar.

feth (A.) [ 1 [ فتح .fetih, tamamen ele geçirme. 2.açma. 3.açılma.

fetîle (A.) [ فتيله ] fitil.

fetret (A.) [ 1 [ فترت .duraklama. 2.iki olay arasındaki zaman.

fettâh (A.) [ 1 [ فتاح .fetheden. 2.açan. 3.Tanrı.

fettan (A.) [ 1 [ فتان .işveli, oynak, cilveli. 2.fitne koparan.

fetvâ (A.) [ فتوی ] kadının verdiği şer’î karar.

fevâhiş (A.) [ فواحش ] fahişeler.

fevâid (A.) [ فوائد ] yararlar, faydalar, kazançlar.

fevâkih (A.) [ 1 [ فواکه .meyvalar. 2.yemişler.

fevâris (A.) [ فوارس ] atlılar.

133

fevc (A.) [ 1 [ فوج .grup, cemaat, zümre. 2.bölük, takım.

feverân (A.) [ 1 [ فوران .fışkırma. 2.kaynama.

feverân etmek fışkırmak.

fevk (A.) [ فوق ] üst, üstü.

fevkalâde (A.) [ فوق العاده ] olağanüstü, olağan dışı, alışılmışın ötesinde.

fevkalbeşer (A.) [ فوق البشر ] insan üstü.

fevkalferd (A.) [ فوق الفرد ] birey üstü.

fevkalhad (A.) [ فوق الحد ] haddinden fazla.

fevkânî (A.) [ فوقانی ] üstteki, yukarıdaki.

fevkattabîa (A.) [ فوق الطبيعه ] doğa üstü.

fevren (A.) [ فورا ] hemen, derhal, çarçabuk.

fevrî (A.) [ فوری ] âni.

fevt (A.) [ 1 [ فوت .geçip gitme. 2.ölüm.

fevvâre (A.) [ فواره ] fıskiye.

feyezân (A.) [ فيضان ] taşkın.

feyiz (A.) [ 1 [ فيض .bereket, bolluk. 2.ilim.

feylesof (A.) [ فيلسوف ] filozof, felsefeci.

feyyâz (A.) [ 1 [ فياض .verimli, bereketli. 2.Tanrı.

feyz (A.) [ 1 [ فيض .bereket, bolluk. 2.ilim.

feyzbahş (A.-F.) [ 1 [ فيض بخش .verimli, bereketli. 2.feyiz veren.

fezâ (A.) [ 1 [ فضا .uzay. 2.geniş düzlük.

fezâil (A.) [ فضائل ] erdemler.

fezleke (A.) [ 1 [ فذلکه .soruşturma özeti. 2.özet.

134

fıdda (A.) [ فضه ] gümüş.

fıkarât (A.) [ 1 [ فقرات .fıkralar. 2.bölümler. 3.omurlar.

fıkdân (A.) [ فقدان ] yoksunluk, bulunmama, yokluk.

fıkh (A.) [ فقه ] islam hukuku, fıkıh.

fıkra (A.) [ 1 [ فقره .fıkra. 2.bölüm. 3.omur.

fırak (A.) [ 1 [ فرق .fırkalar, partiler. 2.bölükler. 3.zümreler.

fırka (A.) [ 1 [ فرقه .parti. 2.bölük. 3.zümre.

fırsat (A.) [ فرصت ] uygun an, fırsat.

fısk (A.) [ 1 [ فسق .kötülük, sefihlik. 2.dinsizlik. 3.Tanrı’ya karşı isyan.

fıskiyye (A.) [ فسقيه ] fıskiye.

fıtnat (A.) [ فطنت ] kavrayış, zekîlik.

fıtra (A.) [ 1 [ فطره .fitre. 2.kuru üzüm.

fıtrat (A.) [ فطرت ] yaratılış.

fıtraten (A.) [ فطرتا ] yaratılıştan.

fıtrî (A.) [ فطری ] yaratılıştan gelen.

fî (A.) [ فی ] fiyat, değer, kıymet, eder.

fi’l (A.) [ 1 [ فعل .hareket, davranış, eylem. 2.fiil.

fi’len (A.) [ فعلا ] yaparak, işleyerek, bilfiil.

fi’liyyât (A.) [ فعليات ] eyleme dökülen işler.

fîât (A.) [ 1 [ فيئات .fiyat. 2.fiyatlar.

figân (F.) [ فغان ] feryat etme, ah çekme.

figân eylemek bağırmak, feryat etmek, inlemek.

fihris (A.) [ 1 [ فهرس .içindekiler. 2.indeks, dizin.

135

fikir (A.) [ فکر ] fikir, düşünce.

fikr (A.) [ فکر ] düşünce, fikir.

fikren (A.) [ فکرا ] düşünce bakımından.

fikrî (A.) [ فکری ] düşünce ile ilgili.

fikriyyât (A.) [ فکریات ] düşünce ile ilgili çalışmalar.

fil (A.) [ فيل ] fil.

filâhat (A.) [ فلاحت ] çiftçilik.

filasl (A.) [ فی الاصل ] aslında.

filhakîka (A.) [ فی الحقيقه ] gerçekte, aslında, doğrusu.

filhâl (A.) [ فی الحال ] şimdi, derhal.

filiz (A.) [ فلز ] maden külçesi.

filmesel (A.) [ فی المثل ] örneğin, örnekte olduğu gibi.

filvâki (A.) [ فی الواقع ] aslında, gerçekte.

fîmâba’d (A.) [ فی ما بعد ] bundan böyle.

fînefsilemr (A.) [ فی نفس الامر ] işin aslında, gerçekte.

fir’avn (A.) [ فرعون ] firavun.

firâk (A.) [ 1 [ فراق .ayrılık. 2.ayrılık acısı.

firâr (A.) [ فرار ] kaçış, kaçma.

firâr etmek kaçmak.

firârî (A.) [ فراری ] kaçak.

firâvân (F.) [ فراوان ] bol, çok.

firâz (F.) [ 1 [ فراز .üst, yukarı. 2.yokuş.

firdevs (A.) [ 1 [ فردوس .cennet. 2.bahçe.

136

fireng (F.) [ فرنگ ] Batı, Avrupa.

firîfte (F.) [ فریفته ] aldanmış, aldatılmış.

firîfte olmak aldanmak.

firistâde (F.) [ فرستاده ] elçi.

firişte (F.) [ فرشته ] melek.

firiştehû (F.) [ فرشته خو ] melek gibi, melek huylu, güzel huylu.

firkat (A.) [ فرقت ] ayrılık.

fîrûz (F.) [ 1 [ فيروز .talihli, kutlu. 2.muzaffer.

fîrûze (F.) [ فيروزه ] turkuaz, firuze taşı.

fîrûzefâm (F.) [ فيروزه فام ] turkuaz, açık mavi.

fîsebîlillah (A.) [ فی سبيل الله ] Tanrı rızası için, Tanrı yolunda.

fiten (A.) [ فتن ] fitneler.

fitne (A.) [ 1 [ فتنه .bölücülük, kargaşa çıkartma. 2.sıkıntı.

fityân (A.) [ فتيان ] gençler.

fuâd (A.) [ فؤاد ] yürek.

fuhş (A.) [ فحش ] fuhuş.

fuhuş (A.) [ فحش ] fuhuş.

fukahâ (A.) [ فقها ] fıkıhçılar, islam hukukçuları.

fukarâ (A.) [ فقرا ] yoksullar.

fûlâd (F.) [ فولاد ] çelik.

furkân (A.) [ 1 [ فرقان .Kur’ân. 2.iyi ile kötünün ayrıldığı yerleri gösteren.

fursat (A.) [ فرصت ] fırsat, uygun an.

fursatcû (A.-F.) [ فرصت جو ] fırsatçı.

137

fusahâ (A.) [ فصحا ] fasih konuşanlar.

fusûl (A.) [ 1 [ فصول .fasıllar, bölümler. 2.mevsimler.

fuzalâ (A.) [ 1 [ فضلا .erdemliler. 2.bilginler.

fuzûl (A.) [ 1 [ فضول .fazla, çok. 2.gereksiz, fuzuli.

fuzûlî (A.) [ 1 [ فضولی .zevzek, boşboğaz. 2.gereksiz, boşuna, fazladan.

füceten (A.) [ فجئة ] apansız, ansızın.

fücûr (A.) [ 1 [ فجور .yakın akraba evliliği. 2.günahkarlık, sefihlik.

fülân (A.) [ فلان ] falan, filan, falanca.

fülfül (A.) [ فلفل ] biber, karabiber.

füls (A.) [ فلس ] mangır.

fülûs (A.) [ فلوس ] mangırlar.

fünûn (A.) [ 1 [ فنون .teknikler. 2.bilimler.

fürs (F.) [ 1 [ فرس .Farsça. 2.Fars ülkesi, İran. 3.Fars, İranlı.

fürû’ (A.) [ فروع ] yan dallar, şubeler.

fürûğ (A.) [ 1 [ فروغ .ışık. 2.parıltı.

fürûht (F.) [ فروخت ] satış.

fürûmâye (F.) [ فرومایه ] aşağılık, alçak.

fürûzân (F.) [ فروزان ] parlak.

füshat (A.) [ فسحت ] genişlik.

füsûn (F.) [ فسون ] afsun, büyü.

füsûnger (F.) [ 1 [ فسونگر .afsuncu, büyücü. 2.büyüleyici.

füsürde (F.) [ فسرده ] donuk, solgun.

fütâde (F.) [ 1 [ فتاده .düşkün. 2.düşmüş. 3.aşık. 4.tutkun.

138

fütûhât (A.) [ فتوحات ] fetihler.

fütûr (A.) [ 1 [ فتور .gevşeklik. 2.bıkkınlık.

fütüvvet (A.) [ 1 [ فتوت .gençlik. 2.yiğitlik. 3.eskiden Anadolu’da kurulup gelişen

esnaf teşkilatı.

füyûz (A.) [ فيوض ] feyizler, bolluklar, bereketler.

füzûn (F.) [ فزون ] fazla.

139

gabâvet (A.) [ غباوت ] bönlük, dangalaklık, kalınkafalılık.

gabî (A.) [ غبی ] bön, dangalak, kalınkafalı.

gabn (A.) [ غبن ] kazıklama, alışverişte aldatma.

gaddâr (A.) [ غدار ] zalim, acımasız.

gadr (A.) [ غدر ] haksızlık, zulüm.

gaffâr (A.) [ غفار ] bağışlayıcı Tanrı.

gâfil (A.) [ غافل ] habersiz.

gaflet (A.) [ غفلت ] habersizlik, dikkatsizlik, dalgınlık.

gafleten (A.) [ غفلة ] dalgınlıkla.

gafûr (A.) [ غفور ] bağışlayıcı.

gâh (F.) [ 1 [ گاه .kâh. 2.yer ve zaman bildiren kelimeler türetir.

gâhî (F.) [ گاهی ] kimi zaman, bazen, arasıra.

gâhvâre (F.) [ گاهواره ] beşik.

gâib (A.) [ غائب ] bulunmayan, ortada görünmeyen, kayıp.

gâile (A.) [ 1 [ غائله .uğraşı, telaş, meşakkat. 2.savaş.

gâita (A.) [ غائطه ] dışkı.

galat (A.) [ غلط ] yanlış.

galebe (A.) [ 1 [ غلبه .baskın çıkma, ağır basma. 2.kalabalık.

galeyân (A.) [ غليان ] kaynama.

gâlib (A.) [ 1 [ غالب .ağır basan. 2.galip.

140

gâliba (A.) [ غالبا ] sanırım, belki.

gâlibiyyet (A.) [ غالبيت ] zafer, ağır basma, yenme.

galîz (A.) [ غليظ ] koyu, yoğun, kaba.

galle (A.) [ غله ] tahıl.

gam (A.) [ غم ] keder, üzüntü.

gâm (F.) [ 1 [ گام .adım. 2.ayak.

gâmız (A.) [ غامض ] çapraşık, güç anlaşılır.

gammâz (A.) [ غماز ] ispiyoncu.

gamnâk (A.-F.) [ غمناک ] kederli, üzgün.

gamze (A.) [ 1 غمزه .yanak çukuru. 2.çene çukuru. 3.süzgün bakış.

ganâim (A.) [ غنائم ] ganimetler.

ganem (A.) [ غنم ] koyun.

ganî (A.) [ غنی ] zengin.

ganîmet (A.) [ 1 [ غنيمت .savaşta düşmandan alınan her türlü eşya. 2.bedelsiz

kazanç.

gâr (A.) [ غار ] mağara.

garâbet (A.) [ غرابت ] gariplik.

garâib (A.) [ غرائب ] gariplikler.

garâm (A.) [ غرام ] tutku, aşk.

garaz (A.) [ غرض ] maksat.

garazâlûd (A.-F.) [ غرض آلود ] maksatlı.

garazkâr (A.-F.) [ غرضکار ] garazlı, maksatlı.

garb (A.) [ 1 [ غرب .batı. 2.Batı dünyası.

141

garben (A.) [ غربا ] batıdan.

garbî (A.) [ غربی ] garbî batı, batı ile ilgili.

garbiyyûn (A.) [ غربيون ] batılılar, Avrupalılar.

gâret (A.) [ غارت ] yağma.

gâretger (A.-F.) [ غارتگر ] yağmacı.

garîb (A.) [ 1 [ غریب .gurbette yaşayan. 2.yabancı. 3.kimsesiz. 4.tuhaf.

garibü’d-diyâr (A.) [ غریب الدیار ] gurbette.

garîk (A.) [ غریق ] boğulmuş.

garîze (A.) [ غریزه ] içgüdü.

garizî (A.) [ غریزی ] içgüdüsel.

gark (A.) [ 1 [ غرق .boğulma, suda boğulma. 2.batırma.

garrâ (A.) [ غرا ] parlak.

gars (A.) [ غرس ] ağaç dikme.

gasb (A.) [ غصب ] el koyma, zorla elinden alma.

gaseyan (A.) [ 1 [ غصيان .kusma. 2.kusmuk.

gâsıb (A.) [ غصيب ] gasp edici.

gasl (A.) [ غسل ] ölü yıkama.

gassâl (A.) [ غسال ] ölü yıkayıcı.

gâşiye (A.) [ 1 [ غاشيه .perde, örtü. 2.zar.

gaşy (A.) [ غشی ] bayılma, kendinden geçme.

gâv (F.) [ 1 [ گاو .inek. 2.öküz.

gavgâ (F.) [ 1 [ غوغا .kavga. 2.savaş.

gavvâs (A.) [ غواص ] dalgıç.

142

gâyât (A.) [ غایات ] gayeler.

gayb (A.) [ 1 [ غایب .gözle görülmeyen, gizli. 2.kayıp.

gaybûbet (A.) [ غيبوبت ] bulunmama, yokluk.

gâye (A.) [ غایه ] amaç.

gâyet (A.) [ 1 [ غایت .son. 2.çok. 3.son derece.

gayr -i mahsûs [ غير محسوس ] hissedilmeyecek şekilde.

gayr (A.) [ 1 [ غير .başka. 2.yabancı. 2.olmayan, değil.

gayr -i idrakî [ غير ادراکی ] idrak dışı.

gayr -i ihtiyarî [ غير اختياری ] elinde olmadan.

gayr -i kâbil [ غير قابل ] mümkün olmayan, imkansız.

gayr -i kâbil-i fehm [ غير قابل فهم ] anlaşılmaz.

gayr -i kâbil-i izâle [ غير قابل ازاله ] yok edilemez, giderilemez.

gayr -i kâbil-i mukavemet [ غير قابل مقاومت ] karşı konulmaz.

gayr -i kâbil-i tebdil [ غير قابل تبدیل ] değiştirilmez.

gayr -i kâbil-i tefrik [ غير قابل تفریق ] ayırdedilmez.

gayr -i kâbil-i telif [ غير قابل تأليف ] birleştirilemez, uzlaştırılamaz.

gayr -i mahdûd [ غير محدود ] sınırsız.

gayr -i mer’î [ غير مرئی ] görülmez.

gayr -i meşrû [ غير مشروع ] yasal olmayan.

gayr -i muayyen [ غير معين ] belirsiz.

gayr -i muhtemel [ غير محتمل ] ihtimal verilmeyen.

gayr -i muntazam [ غير منتظم ] düzgün olmayan, düzenli olmayan, düzensiz.

gayr -i müslim [ غير مسلم ] müslüman olmayan.

143

gayrendîş (A.-F.) [ غير اندیش ] başkalarını düşünen.

gayret (A.) [ 1 [ غيرت .çaba. 2.kıskançlık.

gayretkeş (A.-F.) [ 1 [ غيرتکش .gayretli. 2.kıskanç.

gayretmend (A.-F.) [ غيرتمند ] gayretli.

gayriyyet (A.) [ غيریت ] gayrılık.

gayyâ (A.) [ غيا ] cehennemdeki kuyulardan birinin adı.

gayz (A.) [ غيظ ] öfke.

gazâ (A.) [ غزا ] savaş.

gazab (A.) [ غضب ] hiddet, kızgınlık.

gazâl (A.) [ غزال ] ceylan.

gazanfer (A.) [ غضنفر ] arslan.

gazavât (A.) [ غزوات ] savaşlar, harpler.

gazel (A.) [ غزل ] lirik şiir.

gazelhân (A.-F.) [ غزل خوان ] gazel okuyan.

gazeliyyât (A.) [ غزليات ] gazeller.

gazelserâ (A.-F.) [ غزل سرا ] gazel şairi.

gazî (A.) [ غازی ] savaşmış, gaza yapmış.

gazve (A.) [ غزوه ] savaş, din savaşı.

gebr (F.) [ گبر ] ateşperest, ateşe tapan.

gedâ (F.) [ 1 [ گدا .dilenci. 2.yoksul.

geh (F.) [ گه ] kimi zaman, bazı.

gehvâre (F.) [ گهواره ] beşik.

gele (F.) [ گله ] sürü.

144

gelû (F.) [ گلو ] boğaz.

genc (F.) [ گنج ] hazine.

gencîne (F.) [ گنجينه ] hazine.

gendîde (F.) [ گندیده ] kokuşmuş, kötü kokmuş.

gendûmgûn (F.) [ گندمگون ] buğday rengi.

gendüm (F.) [ گندم ] buğday.

ger (F.) [ گر ] eğer.

gerçi (F.) [ گرچه ] her ne kadar, ise de, gerçi.

gerd (F.) [ گرد ] toz.

gerdâlûd (F.) [ گرد آلود ] tozlu.

gerdân (F.) [ گردان ] dönen.

gerden (F.) [ گردن ] boyun.

gerdenbend (F.) [ گردن بند ] kolye, gerdanlık.

gerdenferâz (F.) [ گردن فراز ] mağrur.

gerdenkeş (F.) [ گردن کش ] başkaldıran, asi, dikbaşlı.

gerdiş (F.) [ گردش ] dönüş.

gerdûn (F.) [ 1 [ گردون .felek. 2.dünya.

gerdûne (F.) [ گردونه ] at arabası.

germ (F.) [ گرم ] sıcak.

germâ (F.) [ 1 [ گرما .sıcak. 2.sıcaklık.

germâbe (F.) [ 1 [ گرمابه .hamam. 2.kaplıca.

germî (F.) [ گرمی ] sıcaklık.

geşt (F.) [ گشت ] dolaşma, gezinti.

145

geştügüzâr (F.) [ گشت و گزار ] dolaşma, gezinti, gezip tozma.

gevher (F.) [ 1 [ گوهر .elmas. 2.mücevher. 3.öz.

gevherî (F.) [ گوهری ] mücevherci.

gevz (F.) [ گوز ] ceviz.

gezend (F.) [ 1 [ گزند .zarar. 2.bela.

gıbta (A.) [ غبطه ] imrenme.

gıdâ (A.) [ غدا ] besin, gıda.

gılâf (A.) [ غلاف ] kın, kılıf.

gıllügış (A.) [ غل و غش ] kin.

gılmân (A.) [ 1 [ غلمان .köle. 2.genç, yeni yetme.

gılzet (A.) [ 1 [ غلظت .yoğunluk. 2.kabalık. 3.kalınlık.

gınâ (A.) [ 1 [ غنا .zenginlik. 2.bıkkınlık.

gırbâl (A.) [ غربال ] elek, kalbur.

gırîv (F.) [ گریو ] haykırış, çığlık.

gışâ (A.) [ 1 [ غشا .örtü. 2.perde. 3.zar.

gışş (A.) [ غش ] hile, kötülük.

gıyâb (A.) [ غياب ] bulunmama, yokluk.

gıyâben (A.) [ غيابا ] yokluğunda, yokken, ardından.

gıyâs (A.) [ غياث ] yardım.

gıybet (A.) [ 1 [ غيبت .çekiştirme. 2.bulunmama, yokluk.

gil (F.) [ 1 [ گل .çamur, balçık. 2.kil.

gile (F.) [ گله ] sızlanma, yanıp yakılma.

gilemend (F.) [ گله مند ] şikayetçi, sızlanan.

146

girâmî (F.) [ گرامی ] değerli, kıymetli, saygın, sayın.

girân (F.) [ 1 [ گران .ağır. 2.pahalı. 3.kokuşmuş. 4.katı.

giranbehâ (F.) [ گران بها ] değerli, kıymetli.

girankadr (F.-A.) [ گران قدر ] kıymetli.

girankıymet (F.-A.) [ گران قيمت ] kıymetli, değerli, pahalı.

girânmâye (F.) [ گران مایه ] değerli.

girânser (F.) [ گران سر ] mağrur, kendini beğenmiş, kasıntı.

gird (F.) [ گرد ] yuvarlak.

girdâb (F.) [ گرداب ] anafor, girdap.

girdâgird (F.) [ گرداگرد ] çepeçevre, fırdolayı.

girdbâd (F.) [ گردباد ] kasırga.

girdû (F.) [ گردو ] ceviz.

girîbân (F.) [ گریبان ] yaka.

girift (F.) [ گرفت ] karmaşık, çapraşık.

giriftâr (F.) [ گرفتار ] yakalanmış, tutulmuş, müptela.

girih (F.) [ گره ] düğüm.

girihgîr (F.) [ گره گير ] dolaşık.

girihgüşâ (F.) [ 1 [ گره گشا .düğüm çözen. 2.sorunları halleden.

girîve (F.) [ 1 [ گریوه .çıkmaz, sorun. 2.geçit.

gîrûdâr (F.) [ گيرودار ] kargaşa, kavga.

giryân (F.) [ گریان ] ağlayan.

giryân etmek ağlatmak.

giryân olmak ağlamak.

147

girye (F.) [ گریه ] ağlama, ağlayış.

giryeengîz (F.) [ گریه انگيز ] ağlatıcı.

giryenâk (F.) [ گریه ناک ] ağlamaklı, ağlayan.

gîsû (F.) [ گيسو ] saç.

gîsûbend (F.) [ گيسوبند ] saç bağı.

gîtî (F.) [ گيتی ] dünya.

giyâh (F.) [ گياه ] bitki.

gonca (F.) [ غنجه ] açmamış tomurcuk, gonca.

goncaruhsâr (F.) [ غنجه رخسار ] yanağı goncaya benzeyen.

gonce (F.) [ غنجه ] gonca.

goncedehân (F.) [ غنجه دهان ] küçük ağızlı, gonca ağızlı.

gubâr (A.) [ غبار ] toz.

gubârâlûd (A.-F.) [ غبار آلود ] tozlu.

gudde (A.) [ غده ] bez, salgı bezi.

guded (A.) [ غدد ] salgı bezleri.

gufrân (A.) [ غفران ] bağışlama.

gûgerd (F.) [ گوگرد ] kükürt.

gûk (F.) [ غوک ] kurbağa.

gûl (A.) [ گول ] gulyabani.

gulâm (A.) [ 1 [ غلام .köle. 2.genç.

gulât (A.) [ غلات ] dinde aşırıya kaçanlar.

gulgule (F.) [ غلغله ] kaynaşma.

gumûm (A.) [ غموم ] gamlar, kederler.

148

gûnâgûn (F.) [ گوناگون ] rengarenk.

gûne (F.) [ گونه ] biçim, tarz.

gunûde (F.) [ 1 [غنوده .uyumuş. 2.ölü.

gûr (F.) [ 1 [ گور .mezar. 2.yaban eşeği.

gurâb (A.) [ غراب ] karga.

gurbet (A.) [ 1 [ غربت .gariplik. 2.yabancı diyar.

gurbetzede (A.-F.) [ غربت زده ] gurbet elde yaşayan.

gurebâ (A.) [ غربا ] garipler.

gûristân (F.) [ گورستان ] mezarlık.

gûrken (F.) [ گورکن ] mezarcı.

gurrân (F.) [ 1 [ غران .kükreyen. 2.gürleyen.

gurre (A.) [ 1 [ غره .arap aylarının ilk günü. 2.akıtma.

gurûb (A.) [ غروب ] batış.

gurûr (A.) [ 1 [ غرور .mağrurluk. 2.aldanış.

gûsâle (F.) [ گوساله ] buzağı.

gûsâle (F.) [ گوساله ] dana.

gûsfend (F.) [ گوسفند ] koyun.

gusl (A.) [ غسل ] yıkanma.

gusn (A.) [ غصن ] dal.

gussa (A.) [ غصه ] üzüntü, keder.

gûş (F.) [ گوش ] kulak.

gûşe (F.) [ گوشه ] köşe.

gûşenişîn (F.) [ گوشه نشين ] köşesine çekilen, inziva hayatı süren.

149

gûşt (F.) [ گوشت ] et.

gûşvâre (F.) [ گوشواره ] küpe.

gûy (F.) [ گوی ] çevgen topu, polo topu.

gûyâ (F.) [ گویا ] sözümona.

güdâhte (F.) [ گداخته ] erimiş.

güftâr (F.) [ گفتار ] söz.

güfte (F.) [ 1 [ گفته .söz. 2.şarkı sözü.

güftügû (F.) [ گفت و گو ] dedikodu.

güher (F.) [ 1 [ گهر .elmas. 2.mücevher.

güherfurûş (F.) [ گهرفروش ] mücevheratçı.

gül (F.) [ 1 [ گل .çiçek. 2.gül.

gülâb (F.) [ گلاب ] gül suyu.

gülabdan (F.) [ گلابدان ] gülüptan.

gülbang (F.) [ گلبانگ ] ilahi.

gülbang -ı muhammedî [ گلبانگ محمدی ] ezan.

gülberg (F.) [ گلبرگ ] gül yaprağı.

gülbün (F.) [ 1 [ گلبن .gül ağacı. 2.güllük.

gülçehre (F.) [ گل چهره ] gül yüzlü.

gülçin (F.) [ گلچين ] gül deren.

güldan (F.) [ گلدان ] vazo.

güldeste (F.) [ گلدسته ] çiçek demeti.

gülendâm (F.) [ گل اندام ] gül boylu.

gülfâm (F.) [ گلفام ] gül renkli.

150

gülgonce (F.) [ گل غنجه ] gül goncası.

gülgûn (F.) [ 1 [ گلگون .gül renkli. 2.pembe.

gülistân (F.) [ گلستان ] gül bahçesi, güllük.

gülizar (F.-A.) [ گلعذار ] gül yanaklı, pembe yanaklı.

güllaç (F.) [ گلاج ] güllaç.

gülmih (F.) [ گل ميخ ] kabara.

gülnâr (F.) [ گلنار ] nar çiçeği.

gülnihal (F.) [ گل نهال ] gül fidanı.

gülreng (F.) [ گل رنگ ] gül rengi, pembe.

gülriz (F.) [ گلریز ] gül saçan.

gülrû (F.) [ گل رو ] gül yüzlü.

gülruh (F.) [ گل رخ ] gül yüzlü.

gülşen (F.) [ گلشن ] gül bahçesi.

gülten (F.) [ گل تن ] gül vücutlu.

gülüptan (F.) [ گلابدان ] gülsuyu kabı.

gülzâr (F.) [ گلزار ] güllük, gül bahçesi.

gümân (F.) [ گمان ] zan, sanı.

gümnâm (F.) [ گمنام ] adı unutulmuş.

gümrâh (F.) [ گمراه ] yoldan çıkmış.

günah (F.) [ 1 [ گناه .suç, kabahat. 2.dinî suç.

günahkâr (F.) [ گناهکار ] günah sahibi, suçlu.

günbed (F.) [ گنبد ] kümbet.

güncişk (F.) [ گنجشک ] serçe.

151

güneh (F.) [ گنه ] günah.

gürbe (F.) [ گربه ] kedi.

gürbüz (F.) [ 1 [ گربز .yiğit. 2.kahraman.

gürg (F.) [ گرگ ] kurt.

güriz (F.) [ گریز ] kaçış.

gürîzân (F.) [ گریزان ] kaçan.

gürûh (F.) [ گروه ] topluluk, zümre, bölük.

güstâh (F.) [ 1 [ گستاخ .küstah. 2.cesur.

güşâderû (F.) [ گشاده رو ] güleç, güleryüzlü.

güşâyiş (F.) [ گشایش ] açılış.

güvâh (F.) [ گواه ] tanık, şahıt.

güzâf (F.) [ گزاف ] saçma sapan, ipe sapa gelmez, boş, beyhude.

güzergâh (F.) [ گذرگاه ] geçit.

güzeşt (F.) [ 1 [ گذشت .geçiş. 2.hoşgörü.

güzîde (F.) [ گزیده ] seçkin.

güzin (F.) [ 1 [ گزین .seçen. 2.seçilmiş.

güzîr (F.) [ 1 [ گزیر .çare. 2.derman.

152

h [ 1 [ ه ح خ . Osmanlı alfabesinin sekizinci harfi. 2.Ebced alfabesine göre sayısal

değeri: 8.

hâ (F.) [ خا ] çiğneyen.

hâ (F.) [ ها ] çoğul eki: -ler, -lar.

hâb (F.) [ 1 [ خواب .uyku. 2.rüya.

habâb (A.) [ حباب ] hava kabarcığı.

habâbe (A.) [ حبابه ] hava kabarcığı.

habâis (A.) [ خبائث ] kötülükler.

hâbâlûd (F.) [ خواب آلود ] uykulu.

hâbâlûde (F.) [ خواب آلوده ] uykulu.

habâset (A.) [ خباثت ] kötülük, alçaklık.

habb (A.) [ 1 [ حب .çekirdek, tohum. 2.hap.

habbât (A.) [ 1 [ حبات .hava kabarcıkları. 2.haplar.

habbâz (A.) [ خباز ] ekmekçi.

habbe (A.) [ حبه ] taneler.

habbe-i hadrâ [ حبهء حضرا ] çitlembik.

habbe-i sevdâ [ حبهء سودا ] çörekotu.

habbezâ (A.) [ حبذا ] ne güzel.

habbülbülûğ (A.) [ حب البلوغ ] ergenlik sivilcesi.

hâbcâme (F.) [ 1 [ خواب جامه .gecelik. 2.pijama.

153

haber (A.) [ خبر ] haber.

haberdar (A.-F.) [ خبردار ] haberli.

habeşe (A.) [ 1 [ حبشه .Habeşistan. 2.Habeş.

hâbgâh (F.) [ خوابگاه ] yatak odası.

habîb (A.) [ 1 [ حبيب .sevgili. 2.dost. 3.Hz. Muhammed

habîr (A.) [ خبير ] haberli.

habis (A.) [ خبيث ] kötü, pis.

habl (A.) [ حبل ] ip.

hablülmesâkin (A.) [ حبل المساکن ] sarmaşık.

hâbnâk (F.) [ خوابناک ] uykulu.

hâbnâme (F.) [ خواب نامه ] rüya tabiri kitabı.

habr (A.) [ حبر ] bilgin.

habs (A.) [ 1 [ حبس .hapis. 2.tutma.

habshâne (A.-F.) [ حبس خانه ] hapishane, tutukevi.

habt (A.) [ خبط ] yanlış hareket.

habtühata (A.) [ خبط و خطا ] yanlış yapma.

hac (A.) [ حاج ] hacı.

hacâlet (A.) [ خجالت ] utanma.

hacâletâver (A.) [ خجالت آور ] utanç verici.

hacamat (A.) [ حجامت ] kan alma.

hacamat yapmak kan almak.

hacâmet (A.) [ حجامت ] kan alma, hacamat.

hâcât (A.) [ 1 [ حاجات .ihtiyaçlar. 2.istekler.

154

haccâm (A.) [ حجام ] hacamatçı.

haccar (A.) [ حجار ] taş işçisi, taşçı.

hâcce (A.) [ حاجه ] bayan hacı.

hâce (F.) [ 1 [ خواجه .hoca. 2.efendi. 3.ağa. 4.sahip. 5.vezir.

hâcegân (F.) [ 1 [ خواجگان .hocalar. 2.efendiler.

hâcegî (F.) [ 1 [ خواجگی .hocalık. 2.efendilik. 3.ağalık. 4.sahiplik. 5.tüccar.

hacel (A.) [ خجل ] utanma.

hacer (A.) [ حجر ] taş.

hacer-i esved [ حجر اسود ] karataş.

hacer-i semâî [ حجر سمائی ] göktaşı.

hâceserâ (F.) [ خواجه سرا ] harem ağası.

hâcet (A.) [ حاجت ] ihtiyaç.

hâcetmend (A.-F.) [ حاجتمند ] muhtaç.

hacı (A.) [ حاجی ] hacı.

hacıyân (A.-F.) [ حاجيان ] hacılar.

hâcî (A.) [ هاجی ] hicveden, yeren.

hâcib (A.) [ 1 [ حاجب .kapıcı. 2.perdedar. 3.engel. 4.kaş.

hacîl (A.) [ خجيل ] utangaç.

hâcir (A.) [ هاجر ] göçmen.

hâciz (A.) [ 1 [ حاجز .ayıran. 2.haczeden.

hacle (A.) [ حجله ] gerdek odası.

haclegâh (A.-F.) [ حجله گاه ] gerdek odası.

haclet (A.) [ خجلت ] utanma.

155

hacletâver (A.-F.) [ خجلت آور ] utanç verici.

hacm (A.) [ حجم ] hacim.

hacmen (A.) [ حجما ] hacimce.

hacz (A.) [ حجز ] haciz.

hadâik (A.) [ حدائق ] bahçeler.

hâdd (A.) [ 1 [ حاد .keskin. 2.sivri. 3.dar.

hadd (A.) [ 1 [ حد .sınır. 2.şer’î ceza.

hadd (A.) [ خد ] yanak.

haddâ’ (A.) [ خداع ] düzenbaz.

haddâd (A.) [ حداد ] demirci.

haddâdî (A.-F.) [ حدادی ] demircilik.

hadd-i asgarî [ حد اصغری ] en az.

hadd-i azamî [ حد اعظمی ] en çok.

hadd-i tabiî [ حد طبيعی ] normal hal.

hadd-i zâtında aslında.

hadeb (A.) [ حدب ] kamburluk.

hadem (A.) [ خدم ] hizmetçiler.

hademe (A.) [ خدمه ] hizmetçiler.

hadeng (F.) [ خدنگ ] ok.

hader (A.) [ خدر ] uyuşma.

hades (A.) [ حدس ] sezi, tahmin.

hâdî (A.) [ هادی ] doğru yolu gösteren.

hâdi’ (A.) [ خادع ] düzenbaz.

156

hadîka (A.) [ حدیقه ] bahçe.

hâdim (A.) [ خادم ] hizmetçi.

hâdim olmak hizmet etmek.

hâdime (A.) [ خادمه ] bayan hizmetçi.

hâdis (A.) [ 1 [ حادث .meydana gelen. 2.yeni.

hadîs (A.) [ حدیث ] hadis, Peygamber sözü.

hâdisat (A.) [ حادثات ] olaylar.

hâdise (A.) [ حادثه ] olay.

hadnâşinas (A.-F.) [ حدناشناس ] haddini bilmez.

hadrâ (A.) [ حضرا ] yeşil.

hads (A.) [ 1 [ حدس .tahmin. 2.seziş.

hadşe (A.) [ خدشه ] ürküntü.

hadşeâver (A.-F.) [ خدشه آور ] ürküntü verici.

hafâ (A.) [ خفا ] gizlilik.

hafâfîş (A.) [ خفافيش ] yarasalar.

hafâgâh (A.-F.) [ خفاگاه ] gizlenilecek yer.

hafâir (A.) [ 1 [ حفائر .çukurlar. 2.oyuklar.

hafakan (A.) [ خفقان ] yürek çarpıntısı.

hafâyâ (A.) [ خفایا ] gizli şeyler.

hafız (A.) [ 1 [ حافظ .koruyan. 2.ezberleyen. 3.Kur’ân hafızı.

hafıza (A.) [ حافظه ] bellek.

hâfız-ı kütüb [ حافظ کتب ] kütüphaneci.

hâfî (A.) [ حافی ] yalınayak koşan.

157

hafî (A.) [ خفی ] gizli

hafîd (A.) [ حفيد ] torun.

hafîde (A.) [ حفيده ] kız torun.

hafif (A.) [ خفيف ] hafif.

hâfir (A.) [ حافر ] kazan, kazıcı.

hafîr (A.) [ 1 [ حفير .çukur. 2.mezar.

hafiyyât (A.) [ خفيات ] gizli şeyler.

hafiyye (A.) [ خفيه ] gizli polis.

hafiyyen (A.) [ خفيا ] gizlice.

hafr (A.) [ حفر ] kazma.

hafriyyât (A.) [ حفریات ] kazı.

haftân (A.) [ خفتان ] kaftan.

hâh (F.) [ خواه ] isteyen.

hâhân (F.) [ خواهان ] isteyen, istekli.

hâher (F.) [ خواهر ] kızkardeş.

hâherzâde (F.) [ خواهرزاده ] yeğen, kızkardeşin çocuğu.

hâhiş (F.) [ خواهش ] rica, istek.

hâhişger (F.) [ خواهشگر ] istekli.

hâhişkâr (F.) [ خواهشکار ] istekli.

hâhişkerde (F.) [ خواهش کرده ] istekli.

hâhnâhâh (F.) [ خواه ناخواه ] ister istemez.

hâif (A.) [ خائف ] korkak.

hâifen (A.) [ خائفا ] korkarak.

158

hâil (A.) [ هائل ] korkunç.

hâin (A.) [ 1 [ خائن .hain. 2.acımasız.

hâinâne (A.-F.) [ خائنانه ] haince.

hâiz (A.) [ حائز ] sahip, bulunduran.

hâiz olmak bulundurmak, sahip olmak.

hâiz-i ehemmiyet [ حائز اهميت ] önemli.

hak (A.) [ 1 [ حق .Tanrı. 2.doğru. 3.pay.

hâk (F.) [ خاک ] toprak.

hak etmek kazanmak.

hâk ile yeksân edilmek yerle bir edilmek.

hâk ile yeksân etmek yerle bir etmek.

hâk ile yeksân olmak yerle bir olmak.

Hak Teâlâ (A.) [ حق تعالی ] Yüce Tanrı.

hakâik (A.) [ حقائق ] gerçekler.

hakâret (A.) [ حقارت ] aşağılama, hakaret.

hakaretâmiz (A.-F.) [ حقارت آميز ] aşağılayıcı.

hakâyık (A.) [ حقایق ] gerçekler.

hâkbîz (F.) [ خاک بيز ] kalbur.

hakem (A.) [ حکم ] hakem.

hâkezâ (A.) [ هکذا ] aynı şekilde.

hakgû (A.-F.) [ حق گو ] doğru sözlü.

hâkî (A.) [ حاکی ] hikaye eden.

hâkî (F.) [ 1 [ خاکی .hâki, toprak rengi. 2.toprak ile ilgili.

159

hakîkat (A.) [ حقيقت ] gerçek.

hakîkaten (A.) [ حقيقة ] gerçekten.

hakikat-ı halde aslında, gerçekte, işin aslında.

hakikatperver (A.-F.) gerçekçi.

hakikî (A.) [ حقيقی ] gerçek.

hakikiye (A.) [ حقيقيه ] gerçek.

hakîm (A.) [ 1 [ حکيم .Tanrı. 2.hakim, yargıç.

hâkimiyet (A.) [ حاکميت ] egemenlik.

hakîr (A.) [ 1 [ حقير .değersiz. 2.küçük. 3.bendeniz, ben.

hâkister (F.) [ خاکستر ] kül.

hâkisterî (F.) [ خاکستری ] kül rengi.

hakk (A.) [ 1 [ حق .Tanrı. 2.doğru. 3.hak.

hakk (A.) [ حک ] kazıma.

hakkâ [ حقا ] gerçekten.

hakkâk (A.) [ 1 [ حکاک .mühürcü. 2.kazıyıcı.

hakkaniyet (A.) [ حقانيت ] doğruluk.

hâkkedilmek kazılmak.

hâkketmek kazımak.

hâkrûb (F.) [ خاکروب ] süpürge.

hakşinas (A.-F.) [ حق شناس ] haktanır.

hakşinâsî (A.-F.) [ حق شناسی ] haktanırlık.

hâl (A.) [ 1 [ حال .hal, durum. 2.şimdiki durum, şimdiki zaman.

hâl (A.) [ خال ] dayı.

160

hâl (F.) [ 1 [ خال .ben. 2.benek.

hal’ (A.) [ خلع ] tahttan indirme.

hal’edilmek tahttan indirilmek.

hal’etmek tahttan indirmek.

hâlâ (A.) [ حالا ] şimdi, hâlâ.

halâ (A.) [ 1 [ خلا .tuvalet. 2.boş.

halâik (A.) [ 1 [ خلائق .yaratıklar. 2.halayık.

halâl (A.) [ خلال ] mesafe, aralık, açıklık.

halâs (A.) [ خلاص ] kurtuluş, kurtulma.

halâs bulmak kurtulmak.

halâs olmak kurtulmak.

halaskâr (A.-F.) [ خلاصکار ] kurtarıcı.

hâlâşina (A.-F.) [ حال آشنا ] halden anlayan.

hâlât (A.) [ حالات ] haller.

halâvet (A.) [ حلاوت ] tatlılık.

haldâr (F.) [ خالدار ] benli.

hâle (A.) [ 1 [ خاله .hala. 2.teyze.

hâle (A.) [ هاله ] ayça, hâle.

halecan (A.) [ خلجان ] çarpıntı.

halef (A.) [ 1 [ خلف .evlat, oğul. 2.halef, yerine geçen, arkadan gelen

halel (A.) [ خلل ] bozukluk.

halel gelmek bozulmak, lekelenmek, gölge düşmek.

haleldâr (A.-F.) [ خللدار ] bozulmuş, bozuk.

161

haleldâr etmek bozmak, halel getirmek.

haleldâr olmak bozulmak, halel gelmek.

halen (A.) [ حالا ] şimdilik, henüz.

hâlet (A.) [ 1 [ حالت .hal. 2.nitelik.

hâlet-i ruhiye [ حالت روحيه ] ruhsal durum.

halhal (A.) [ خلخال ] ayak bileziği, halhal.

hâlık (A.) [ خالق ] Yaratan, Tanrı.

hâlî (A.) [ خالی ] boş.

hâlî kalmak geri durmak.

halîb (A.) [ حليب ] süt.

halîc (A.) [ خليج ] körfez.

hâlid (A.) [ خالد ] sonsuz, ebedî.

halîfe (A.) [ 1 [ خليفه .halife. 2.kalfa.

halihazır (A.-F.) [ حال حاضر ] şimdiki durum.

hâlik (A.) [ 1 [ خالق .Tanrı. 2.yaratan.

hâlikiyet (A.) [ خالقيت ] yaratıcılık.

halîm (A.) [ حليم ] yumuşak huylu.

hâlis (A.) [ 1 [ خالص .katışıksız, saf, som.

hâlisâne (A.-F.) [ خالصانه ] içtenlikle.

halîta (A.) [ 1 [ خليطه .karışım. 2.alaşım.

hâliyâ (A.) [ حاليا ] şimdi, şu anda.

halk (A.) [ حلق ] boğaz.

halk (A.) [ 1 [ خلق .yaratma. 2.yaratılma. 3.halk.

162

halk etmek yaratmak.

halka (A.) [ حلقه ] halka.

halkabegûş (A.-F.) [ حلقه بگوش ] köle.

halkiyat (A.) [ خلقيات ] folklor, halk bilimi.

hall (A.) [ 1 [ حل .çözülme, erime. 2.çözme.

hallâc (A.) [ حلاج ] halaç.

hallâk (A.) [ خلاق ] yaratıcı.

hallâl (A.) [ حلال ] çözen.

hallüfasl (A.) [ حل و فصل ] halletme, yoluna koyma.

halt (A.) [ خلط ] karıştırma.

halûk (A.) [ خلوق ] iyi huylu.

halvet (A.) [ 1 [ خلوت .tenha. 2.başbaşa kalma.

halvetgâh (A.-F.) [ خلوتگاه ] başbaşa kalınacak yer.

ham (F.) [ خام ] çiğ, ham.

ham (F.) [ 1 [ خم .eğik eğri, bükük.

hamâil (A.) [ حمائل ] kılıç kayışı.

hamâkat (A.) [ حماقت ] ahmaklık.

hamâme (A.) [ حمامه ] güvercin.

hamâse (A.) [ حماسه ] kahramanlık şiiri.

hamâset (A.) [ حماست ] kahramanlık şiiri, hamase.

hamd (A.) [ حمد ] şükür.

hâme (F.) [ خامه ] kalem.

hamel (A.) [ حمل ] kuzu.

163

hamelât (A.) [ حملات ] saldırılar, hamleler.

hâmî (A.) [ حامی ] gözeten, himaye eden.

hâmid (A.) [ حامد ] hamd eden, şükreden.

hamîde (F.) [ خميده ] eğik, eğri.

hâmil (A.) [ 1 [ حامل .taşıyan. 2.hamile. 3.sahip.

hâmil olmak taşımak.

hâmile (A.) [ حامله ] gebe, hamile.

hamîr (A.) [ حمير ] hamur.

hâmis (A.) [ خامس ] beşinci.

hâmisen (A.) [ خامسا ] beşincisi.

hâmiş (A.) [ هامش ] mektup ilavesi.

hâmiz (A.) [ 1 [ حامض .ekşi. 2.kekre.

haml (A.) [ 1 [ حمل .taşıma. 2.gebelik. 3.yükleme.

hamle (A.) [ 1 [ حمله .saldırı. 2.atak.

hamletmek yüklemek.

hammâl (A.) [ حمال ] hamal.

hammâm (A.) [ 1 [ حمام .banyo. 2.hamam.

hammâr (A.) [ خمار ] meyhaneci.

hamr (A.) [ خمر ] şarap.

hamrâ (A.) [ خمرا ] kırmızı, kızıl.

hamrâlanmak kızarmak, kırmızılaşmak, al al olmak.

hams (A.) [ خمس ] beş.

hamse (A.) [ خمسه ] beş mesnevîlik eser.

164

hamsin (A.) [ خمسين ] elli.

hamûl (A.) [ حمول ] dayanıklı.

hamûle (A.) [ حموله ] yük.

hâmûn (F.) [ هامون ] çöl.

hâmûş (F.) [ خاموش ] suskun, sessiz.

hamyâze (F.) [ خميازه ] esneme.

hamz (A.) [ حمض ] ekşilik.

hân (F.) [ خوان ] okuyan.

hân (F.) [ خوان ] sofra.

hanâzir (A.) [ خنازیر ] domuzlar.

hancer (A.) [ خنجر ] hançer.

hancere (A.) [ حنجره ] gırtlak, hançere.

handan (F.) [ خندان ] güleç, gülen.

handan etmek güldürmek.

hande (F.) [ خنده ] gülüş.

handek (A.) [ خندق ] hendek.

handerûy (F.) [ خنده روی ] güleryüzlü.

hâne (F.) [ خانه ] ev.

hanedan (F.) [ خاندان ] sülale, hanedan.

hâneharâb (F.) [ 1 [ خانه خراب .perişan. 2.evsiz yurtsuz. 3.cahil.

hânende (F.) [ 1 [ خواننده .şarkıcı. 2.okuyucu.

hanif [ حنيف ] İslâmiyetten önce Tanrı’ya inanan.

hânkah (A.) [ خانقاه ] tekke.

165

hânman (F.) [ خانمان ] ev bark, yurt.

hannas (A.) [ خناس ] şeytan.

hânsâlar (F.) [ خوان سالار ] kilerci.

hânüman (F.) [ خانمان ] ev bark, yurt.

hapis (A.) [ حبس ] bir yere kapatma veya kapanma.

hapishane (A.-F.) [ حبس خانه ] tutukevi, mahpushane.

hâr (F.) [ خار ] diken.

har (F.) [ خر ] eşek.

hâr (F.) [ خوار ] aşağılık, adi.

hâr (F.) [ خوار ] yiyen.

harâb (A.) [ 1 [ خراب .yıkık, harap. 2.fitil gibi sarhoş.

harâb etmek yıkmak, bozmak, tahrip etmek.

harâb olmak yıkılmak, bozulmak, kırılmak.

harâbat (A.) [ خرابات ] meyhane.

harâbe (A.) [ خرابه ] yıkıntı, harabe.

harâc (A.) [ خراج ] haraç.

haram (A.) [ حرام ] haram.

harâmi (A.) [ حرامی ] eşkıya.

haramzâde (A.-F.) [ حرام زاده ] piç.

harâret (A.) [ 1 [ حرارت .sıcaklık.

harâtin (A.) [ خراطين ] solucan.

harb (A.) [ حرب ] harp, savaş.

harbe (A.) [ حربه ] süngü.

166

harb-i umûmî [ حرب عمومی ] Birinci Dünya Savaşı.

harbiye (A.) [ حربيه ] harp okulu.

harbiye nezareti savunma bakanlığı.

harbiyeli Harp Okulu öğrencisi.

harbüze (F.) [ خربزه ] kavun.

harc (A.) [ 1 [ خرج .vergi. 2.masraf.

harcıâlem [ خرج عالم ] herkese açık, herkese uygun.

harcırah [ خرج راه ] yol parası.

harçeng (F.) [ خرچنگ ] yengeç.

hardal (A.) [ خردل ] hardal.

hâre (F.) [ خاره ] granit, sert taş.

harekât (A.) [ حرکات ] hareketler.

hareket (A.) [ 1 [ حرکت .hareket. 2.davranış.

hareketsizlik hareket etmeme.

harem (A.) [ حرم ] harem, herkesin giremeyeceği yer.

haremlik (A.-T.) harem dairesi, evde harem kısmy, herkesin uluorta

giremeyeceği yer.

haremserây (A.-F.) [ حرم سرای ] harem dairesi.

harf (A.) [ 1 [ حرف .harf. 2.söz.

hargâh (F.) [ خرگاه ] otağ.

hargûş (F.) [ خرگوش ] tavşan.

hârî (F.) [ خواری ] düşkünlük.

hârib (A.) [ هارب ] kaçan.

167

hâric (A.) [ خارج ] dış, dışarı.

hâricen (A.) [ خارجا ] dıştan, dışarıdan.

hâricî (A.) [ خارجی ] dış ile ilgili.

hariciye (A.) [ 1 [ خارجيه .dışa bağlı, dışarıya ilişkin. 2.dışişleri bakanlığı.

harîd (F.) [ خرید ] satın alma.

harîdâr (F.) [ خریدار ] müşteri, alıcı.

harîf (A.) [ 1 [ حریف .rakip. 2.meslektaş.

harîk (A.) [ حریق ] yangın.

hârika (A.) [ خارقه ] harika.

hârikulâde (A.) [ خارق العاده ] olağanüstü.

harîm (A.) [ 1 [ حریم .kutsal. 2.harem. 3.avlu.

harîm-i ismet (F.) [ حریم عصمت ] kutsal saha.

harîr (A.) [ حریر ] ipek.

harîrî (A.) [ حریری ] ipekli.

hâris (A.) [ حارث ] çiftçi.

hâris (A.) [ حارس ] bekçi.

harîs (A.) [ حریص ] hırslı.

hâristan (F.) [ خارستان ] dikenlik.

harita (A.) [ خریطه ] harita.

harmen (F.) [ خرمن ] harman.

harmengâh (F.) [ خرمنگاه ] harman yeri.

harmühre (F.) [ خرمهره ] katır boncuğu.

harnub (A.) [ خرنوب ] keçi boynuzu.

168

hârpuşt (F.) [ خارپشت ] kirpi.

hârr (A.) [ حار ] kızgın, yakıcı.

harrât (A.) [ خراط ] doğramacı.

hars (A.) [ حرث ] kültür.

harsî (A.) [ حرثی ] kültürel.

harvâr (F.) [ خروار ] eşek yükü.

hârzâr (F.) [ خارزار ] dikenlik.

hâs (A.) [ 1 [ خاص .özgü, has. 2.saf. 3.özel.

has (F.) [ خس ] çöp.

hasâdet (A.) [ حسادت ] kıskançlık.

hasâil (A.) [ خصائل ] hasletler, tabiatlar.

hasâis (A.) [ خصائص ] nitelikler, özellikler.

hasâr (A.) [ خسار ] zarar, hasar.

hasarât (A.) [ خسرات ] zararlar.

hasardîde (A.-F.) [ خساردیده ] hasarlı.

hasâret (A.) [ خسارت ] zarar, hasar.

hasâset (A.) [ خساست ] pintilik.

hasb (A.) [ حسب ] göre.

hasbe (A.) [ حصبه ] kızamık.

hasbelkader (A.) [ حسب القدر ] kaderden ileri gelen, kadere bak.

hasbetenlillah (A.) [ حسبة لله ] Allah rızası için.

hasbihal (A.-F.) [ حسب حال ] halleşme, dertleşme.

hasbihal etmek halleşmek, dertleşmek.

169

hasbü’l-mâhiye (A.) [ حسب الماهيه ] yapı bakımından.

hasebe (A.) [ حصبه ] kızamık.

hased (A.) [ حسد ] kıskançlık.

hased etmek kıskanmak.

hasen (A.) [ حسن ] güzel.

hasenât (A.) [ حسنات ] iyilikler.

hasene (A.) [ حسنه ] güzel, iyi.

hasenülhulk (A.) [ حسن الخلق ] huyu güzel.

hasf (A.) [ خسف ] ay tutulması.

hâsıd (A.) [ حاصد ] ekin biçen, hasatçı.

hâsıl (A.) [ حاصل ] ortaya çıkan, var olan.

hasıl etmek meydana getirmek, ortaya çıkarmak.

hâsıl olmak ortaya çıkmak, var olmak.

hâsılat (A.) [ حاصلات ] kazanç, gelir.

hâsılât-ı gayr-i sâfiye [ حاصلات غير صافيه ] brüt gelir.

hâsılât-ı sâfiye [ حاصلات صافيه ] net gelir.

hasıl-ı kelâm [ حاصل کلام ] sözün kısası.

hâsılı kısacası, sonuç olarak.

hasım (A.) [ خصم ] düşman.

hasîb (A.) [ 1 [ حسيب .değerli. 2.muhasebeci.

hâsid (A.) [ حاسد ] kıskanç.

hasîn (A.) [ حصين ] sağlam, müstahkem.

hasîr (A.) [ حصير ] hasır.

170

hâsir (A.) [ خاسر ] zarar eden, hüsrana uğrayan.

hasis (A.) [ خسيس ] pinti.

hasîsa (A.) [ خصيصه ] karakter.

hasiy (A.) [ خصی ] iğdiş, hadım edilmiş.

haslet (A.) [ خصلت ] tabiat, yaratılıştan gelen huy.

hasm (A.) [ خصم ] düşman, hasım.

hasmâne (A.-F.) [ خصمانه ] düşmanca.

hasmî (A.-F.) [ خصمی ] düşmanlık.

hasnâ (A.) [ حسنا ] güzel kız, güzel kadın.

hasr (A.) [ حصر ] tahsis etme, ayırma, vakfetme, adama.

hasret (A.) [ حسرت ] özlem.

hasret çekmek özlem duymak.

hasretkeş (A.-F.) [ حسرت کش ] hasret çeken.

hasretmek adamak, ayırmak, tahsis etmek.

hassa (A.) [ خاصه ] özellik.

hassâd (A.) [ حصاد ] orakçı.

hassas (A.) [ حساس ] duygulu, hassas.

hassâsiyyet (A.) [ حساسيت ] hassaslık.

hâsse (A.) [ خاصه ] duyu.

hâsseten (A.) [ خاصة ] özellikle, hele hele.

hâssuâmm [ خاص و عام ] herkes.

hâste (F.) [ خاسته ] kalkmış, ayağa kalkmış.

haste (F.) [ خسته ] hasta.

171

hâste (F.) [ 1 [ خواسته .istemiş. 2.istek.

hastegî (F.) [ خستگی ] hastalık.

hâstgâr (F.) [ خواستگار ] görücü.

hâstgârî (F.) [ خواستگاری ] görücülük.

hasûd (A.) [ حسود ] kıskanç.

hasûdâne (A.-F.) [ حسودانه ] kıskanarak, kıskançlıkla.

hasûdî (A.-F.) [ حسودی ] kıskançlık.

hâşâ (A.) [ حاشا ] uzak dursun, hâşa.

hâşâk (F.) [ خاشاک ] çerçöp.

haşeb (A.) [ خشب ] odun.

haşem (A.) [ حشم ] maiyet.

haşerat (A.) [ حشرات ] haşereler, börtü böcek.

haşere (A.) [ حشره ] böcek, haşere.

haşhaş (A.) [ خشخاش ] haşhaş.

haşîn (A.) [ خشين ] kaba, sert.

hâşiye (A.) [ 1 [ حاشيه .kenar. 2.şerh kitabı.

haşmet (A.) [ 1 [ حشمت .görkem. 2.hiddet.

haşmetmeab (A.) [ حشمت مآب ] görkemli, haşmetli.

haşmgîn (F.) [ خشمگين ] öfkeli, hışımlı.

haşr (A.) [ حشر ] kıyamet, haşır.

haşv (A.) [ 1 [ حشو .doldurulmuş, yararsız söz. 2.kuru ot.

haşyet (A.) [ خشيت ] korkma.

haşyetengiz (A.-F.) [ خشيت انگيز ] korku salan, korkunç.

172

hatâ (A.) [ 1 [ خطا .yanlış, hata. 2.kusur.

hataâlûd (A.-F.) [ خطا آلود ] hatalı, yanlış dolu.

hatab (A.) [ حطب ] odun.

hatâbahş (A.-F.) [ خطا بخش ] hataları affeden.

hatâen (A.) [ خطاء ] yanlışlıkla.

hatâiyyât (A.) [ خطائيات ] hatalar, yanlışlıklar.

hatakâr (A.-F.) [ خطاکار ] hatalı, hata yapan.

hatâpûş (A.-F.) [ خطاپوش ] hataları örten.

hatar (A.) [ خطر ] tehlike.

hatarât (A.) [ خطرات ] tehlikeler.

hatarnâk (A.-F.) [ خطرناک ] tehlikeli.

hatâyâ (A.) [ خطایا ] yanlışlar, hatalar.

hâtem (A.) [ 1 [ خاتم .mühür. 2.yüzük.

hâtıf (A.) [ هاتف ] gaipten gelen ses.

hâtır (A.) [ خاطر ] hatır, gönül.

hâtıra (A.) [ خاطره ] hatıra, hatıra gelen.

hatıra getirmek aklına getirmek, düşünmek.

hâtıra hutûr etmek hatırlamak, anımsamak.

hâtırat (A.) [ 1 [ خاطرات .hatıralar. 2.anı kitabı.

hâtırâzâr (A.-F.) [ خاطر آزار ] gönül inciten, hatır kıran.

hâtırâzürde (A.-F.) [ خاطر آزرده ] kalbi kırık.

hâtırşinâs (A.-F.) [ خاطرشناس ] hatırbilir.

hatîa (A.) [ خطيئه ] kabahat.

173

hatîb (A.) [ خطيب ] hatip.

hâtime (A.) [ خاتمه ] son.

hâtime vermek son vermek.

hatîr (A.) [ 1 [ خطير .tehlikeli. 2.yüce.

hatm (A.) [ 1 [ ختم .hatim, hatim indirme. 2.mühürleme.

hatn (A.) [ ختن ] sünnet.

hatt (A.) [ 1 [ خط .çizgi. 2.yol. 3.yeni terlemiş bıyık.

hattâ (A.) [ حتی ] üstelik, hatta.

hattâb (A.) [ حطاب ] oduncu.

hattat (A.) [ خطاط ] hattat, güzel yazı yazan.

hatve (A.) [ خطوه ] adım.

havâ (A.) [ هوا ] hava.

havadar (F.) [ هوادار ] açık mekanlı

havâdis (A.) [ 1 [ حوادث .yeni haberler. 2.olaylar.

havaî (A.) [ هوائی ] havaya ait.

havâkin (T.>A.) [ خواقين ] hakanlar.

havale (A.) [ حواله ] ısmarlama, havale.

havali (A.) [ حوالی ] yöre.

havârik (A.) [ خوارق ] harikalar.

havâss (A.) [ 1 [ خواص .seçkin kişiler. 2.nitelikler.

havâtîn (T.>A.) [ خواتين ] hatunlar, saygın hanımlar.

havâyic (A.) [ حوایج ] ihtiyaçlar, gereksinimler.

hâven (A.) [ هاون ] havan.

174

hâver (F.) [ خاور ] doğu.

hâveran (F.) [ خاوران ] doğu ve batı.

hâverşinas (F.) [ خاورشناس ] doğubilimci, oryantalist, müsteşrik.

havf (A.) [ خوف ] korku.

havf eylemek korkmak.

havfnâk (A.-F.) [ خوفناک ] korkulu.

hâvî (A.) [ حاوی ] içeren, ihtiva eden.

havl (A.) [ 1 [ حول .güç. 2.çevre.

havsala (A.) [ حوصله ] kavrama gücü, havsala.

havz (A.) [ حوض ] havuz.

hayâ (A.) [ حيا ] utanma, haya, ar.

hayâl (A.) [ خيال ] hayal, düş.

hayâlât (A.) [ خيالات ] hayaller, düşler.

hayâlen (A.) [ خيالا ] hayali olarak.

hayâlet (A.) [ خيالت ] hayalet.

hayalî (A.) [ 1 [ خيالی .hayalî, hayal ürünü. 2.Karagöz oynatan.

hayalperest (A.-F.) [ خيال پرست ] hayalci.

hayat (A.) [ حيات ] yaşam.

hayatbahş (A.-F.) [ حيات بخش ] hayat veren.

hayât-ı cinsiye [ حيات جنسيه ] cinsel yaşam.

hayât-ı diniye [ حيات دینيه ] dinsel yaşam.

hayât-ı rûz-i merre [ حيات روز مره ] gündelik yaşam.

hayatî (A.) [ حياتی ] hayatla ilgili, yaşamsal.

175

hayâtiyyât (A.) [ حياتيات ] biyoloji, yaşambilim.

haydud (Macarca>A.) [ حيدود ] eşkiya, haydut, yolkesen.

hâye (F.) [ خایه ] yumurta, haya.

hayf (A.) [ حيف ] yazık, vah vah.

hayır (A.) [ خير ] iyilik, hayır.

hayırhah (A.-F.) [ خيرخواه ] iyiliksever.

hayız bk. hayz.

hayl (A.) [ 1 [ خيل .yılkı, at sürüsü. 2.zümre.

hayli (F.) [ خيلی ] çok, fazla.

hayme (A.) [ خيمه ] çadır.

haymegâh (A.-F.) [ خيمه گاه ] çadır kurulan yer.

haymenişin (A.-F.) [ خيمه نشين ] göçebe, çadırda yaşayan.

hayr (A.) [ خير ] iyilik, hayır.

hayran (A.) [ 1 [ حيران .şaşkın. 2.hayran, tutkun.

hayrendiş (A.-F.) [ خيراندیش ] iyi düşünceli.

hayret (A.) [ حيرت ] şaşkınlık.

hayretbahş (A.-F.) [ حيرت بخش ] hayret verici.

hayretkâr (A.-F.) [ حيرت کار ] hayret eden.

hayretzede (A.-F.) [ حيرت زده ] şaşkın.

haysiyyet (A.) [ حيثيت ] şeref, onur.

hayvan (A.) [ 1 [ حيوان .canlı. 2.hayvan.

hayvanî (A.) [ حيوانی ] hayvansal.

hayvaniye (A.) [ حيوانيه ] hayvana özgü, hayvansal.

176

hayy (A.) [ حی ] diri.

hayyât (A.) [ خياط ] terzi.

hayye (A.) [ حيه ] yılan.

hayyir (A.) [ خير ] çok iyilik eden.

hayz (A.) [ خيض ] regl, aybaşı.

hazâin (A.) [ خزائن ] hazineler.

hazân (F.) [ خزان ] güz, sonbahar.

hazar (A.) [ حضر ] güvenlik.

hazer (A.) [ حذز ] sakınma.

hazerat (A.) [ حضرات ] hazretler.

hazf (A.) [ حذف ] silme, kaldırıp atma.

hâzık (A.) [ حاذق ] usta, yetenekli, ehil.

hazır (A.) [ 1 [ حاضر .huzurda. 2.hazır, mevcut.

hâzırûn (A.) [ حاضرون ] bulunanlar, hazır olanlar.

hâzi (A.) [ خاضع ] alçakgönüllü.

hazîn (A.) [ حزین ] hüzün dolu.

hâzin (A.) [ خازن ] haznedar.

hazine (A.) [ خزینه ] hazine.

hazinedar (A.-F.) [ خزینه دار ] haznedar, hazinenin birinci derecede sorumlusu.

hazîre (A.) [ حظيره ] etrafı çevrili yer (mezarlık vs.)

hazm (A.) [ حضم ] sindirim.

hazret (A.) [ حضرت ] sayın, hazret.

hazz (A.) [ حظ ] sevinç, haz.

177

hebâ (A.) [ هبا ] boş.

hebâ etmek yitirmek, yazık etmek, elden kaçırmak.

hebâ olmak yitmek, yazık olmak, yok olmak.

hebâya gitmek boşa gitmek, yazık olmak.

hecâ (A.) [ 1 [ هجا .hece. 2.yerme, hiciv.

hecâgû (A.-F.) [ هجاگو ] hicveden, yeren.

hecîn (A.) [ هجين ] iki hörgüçlü deve.

hecr (A.) [ هجر ] ayrılık.

hedâyâ (A.) [ هدایا ] armağanlar, hediyeler.

hedef (A.) [ هدف ] amaç, hedef.

heder (A.) [ هدر ] yazık olma, boşa gitme.

heder etmek yazık etmek, yitirmek, boşa harcamak.

heder olmak yazık olmak, yitmek, kaybolmak.

hediyye (A.) [ هدیه ] armağan, hediye.

heft (F.) [ هفت ] yedi.

heftâd (F.) [ هفتاد ] yetmiş.

hefte (F.) [ هفته ] hafta.

heftevreng (F.) [ هفت اورنگ ] yedi yıldız.

helâhil (A.) [ هلاهل ] zehir, ağı, boğanotu.

helâk (A.) [ 1 [ هلاک .yok olma. 2.ölme.

helâk etmek 1.yok etmek, ortadan kaldırmak. 2.öldürmek.

helâk olmak 1.yok olmak, ortadan kalkmak. 2.ölmek. 3.çırpınmak.

helal (A.) [ 1 [ حلال .helal. 2.eş, hanım.

178

helalzâde (A.-F.) [ 1 [ حلال زاده .helal süt emmiş. 2.evli anne babanın çocuğu.

helezon (A.) [ 1 [ حلزون .sümüklüböcek. 2.yılankavî.

helva (A.) [ حلوا ] helva.

helvafurûş (A.-F.) [ حلوا فروش ] helvacı.

helvâyî (A.) [ حلوایی ] helvacı.

hem (F.) [ 1 [ هم . -deş, -daş anlamını verecek şekilde kelimeye türetmeye

yarayan ön ek. 2.hem, üstelik.

hemâgûş (F.) [ هم آگوش ] sarmaş dolaş, kucak kucağa.

hemâgûş olmak sarmaş dolaş olmak, kucaklaşmak.

hemâheng (F.) [ هم آهنگ ] uyumlu.

hemâhenk bk. hemâheng.

heman (F.) [ همان ] derhal, hemen.

hemânâ (F.) [ همانا ] adeta, tıpkı.

hemandem (F.) [ هماندم ] o anda.

hemânend (F.) [ همانند ] gibi.

hemasr (F.-A.) [ هم عصر ] çağdaş.

hemâvâz (F.) [ هم آواز ] bir ağız.

hembâz (F.) [ همباز ] ortak.

hemcevherlik (F.-T.) aynı cevherden olma, aynı asıldan gelme.

hemcins (F.-A.) [ هم جنس ] aynı cinsten.

hemcivâr (F.-A.) [ هم جوار ] komşu.

hemçü (F.) [ همچو ] gibi.

hemdem (F.) [ همدم ] arkadaş, yakın dost, sohbet arkadaşı.

179

hemderd (F.) [ هم درد ] dert ortağı.

hemdîger (F.) [ همدیگر ] birbiri.

heme (F.) [ همه ] tümü, hepsi.

hemegân (F.) [ همگان ] tümü, hepsi, herkes.

hemfikir bk. hemfikr.

hemfikr (F.-A.) [ همفکر ] aynı düşüncede, hemfikir.

hemfikr olmak aynı fikri paylaşmak.

hemginân (F.) [ همگنان ] herkes.

hemhudûd (F.-A.) [ هم حدود ] sınırdaş.

hemhudut bk. hemhudûd.

hemin (F.) [ همين ] bu, işte bu.

hemîşe (F.) [ هميشه ] daima, her zaman.

hemkadd (F.-A.) [ هم قد ] boydaş, aynı boyda.

hemkâr (F.) [ همکار ] meslektaş.

hemkîş (F.) [ همکيش ] dindaş.

hemm (A.) [ هم ] kaygı.

hemnâm (F.) [ همنام ] adaş.

hempâ (F.) [ همپا ] arkadaş, kafadar.

hemrâh (F.) [ همراه ] yoldaş, yol arkadaşı.

hemrâz (F.) [ همراز ] sırdaş.

hemrîş (F.) [ همریش ] bacanak.

hemsâl (F.) [ همسال ] yaşıt.

hemsâye (F.) [ همسایه ] komşu.

180

hemsefer (F.-A.) [ همسفر ] yoldaş.

hemser (F.) [ همسر ] eş, karı kocadan her biri.

hemsinn (F.-A.) [ هم سن ] yaşıt.

hemsohbet (F.-A.) [ هم صحبت ] sohbet arkadaşı.

hemşehrî (F.-A.) [ 1 [ هم شهری .hemşeri. 2.yurttaş.

hemşeri bk. hemşehrî.

hemşîre (F.) [ همشيره ] kızkardeş.

hemtâ (F.) [ همتا ] eş, benzer, denk.

hemvâr (F.) [ هموار ] düz.

hemvâre (F.) [ همواره ] daima.

hemyân (F.) [ هميان ] heybe.

hemzâd (F.) [ 1 [ همزاد .doğuşla birlikte gelen. 2.birlikte doğan.

hemzebân (F.) [ همزبان ] aynı dili konuşan.

henâzir (A.) [ خنازیر ] domuzlar.

hendese (Peh.>A.) [ هندسه ] geometri.

hendesî (A.) [ هندسی ] geometrik.

hengâm (F.) [ هنگام ] vakit, zaman.

hengâme (F.) [ هنگامه ] kargaşa.

henüz (F.) [ هنوز ] ancak, daha.

her (F.) [ هر ] her.

her halde 1.mutlaka, her durumda.

her vakit her zaman, daima.

herâyîne (F.) [ هر آیينه ] mutlaka.

181

herbâr (F.) [ هربار ] her defasında.

hercâî (F.) [ 1 [ هرجائی .şıpsevdi. 2.kararsız.

hercâyî bk. hercâî.

hercümerc (F.) [ هرج و مرج ] kargaşa, dağınıklık, düzensizlik.

herçend (F.) [ هرچند ] ise de, her ne kadar.

herçibâdâbâd (F.) [ هرچه بادا باد ] ne olursa olsun.

herdem (F.) [ هردم ] her an, daima.

herem (A.) [ هرم ] ehram.

hergele (F.) [ 1 [ خرگله .sürünün başında giden kılavuz eşek. 2.eşek sürüsü.

3.haylaz, yaramaz adam.

hergiz (F.) [ هرگز ] asla.

herze (F.) [ هرزه ] saçma.

herzegû (F.) [ هرزه گو ] saçmalayan.

herzegûyî (F.) [ هرزه گویی ] saçmalama.

hesâb (A.) [ حساب ] hesap.

hestî (F.) [ هستی ] varlık.

heşt (F.) [ هشت ] sekiz.

heştâd (F.) [ هشتاد ] seksen.

hetk (A.) [ هتک ] yırtma.

hettâk (A.) [ هتاک ] yırtan.

hevâ (A.) [ هوا ] istek, nefis isteği.

hevâdâr (A.-F.) [ هوادار ] istekli, taraftar.

hevâdâr (F.) [ هوادار ] havalı, havadar.

182

hevâperest (A.-F.) [ هواپرست ] nefsinin istekleri peşinde koşan.

heves (A.) [ هوس ] istek, heves.

hevesât (A.) [ هوسات ] istekler, hevesler.

hevesdâr (A.-F.) [ هوسدار ] hevesli.

heveskâr (A.-F.) [ هوسکار ] hevesli, istekli.

hevl (A.) [ هول ] korku.

hevlnâk (A.-F.) [ هولناک ] korkunç.

hey’et (A.) [ 1 [ هيئت .ekip. 2.dış görünüş. 3.kurul. 4.topluluk. 5.astronomi.

hey’etşinâs (A.-F.) [ هيئت شناس ] astronom.

heyâkil (A.) [ هياکل ] heykeller.

heyecân (A.) [ 1 [ هيجان .coşku. 2.heyecan.

heyelân (A.) [ هيلان ] toprak kayması, heyelan.

heyet bk. hey’et

heyet-i ictimâiye [ هيئت اجتماعيه ] toplum.

heyet-i mecmua [ هيئت مجموعه ] genel, tüm.

heyet-i muallimîn [ هيئت معلمين ] öğretmenler kurulu

heyhât (A.) [ هيهات ] yazık.

heykel (A.) [ 1 [ هيکل .heykel. 2.gövde.

heykeltıraş (A.-F.) [ هيکل تراش ] heykelci, heykeltıraş.

heyûlâ (A.) [ 1 [ هيولا .ana madde. 2.zihinde tasarlanmış varlık.

heyzüm (F.) [ هيزم ] odun.

hezâr (F.) [ 1 [ هزار .bin. 2.bülbül.

hezârân (F.) [ هزاران ] binlerce.

183

hezârân (F.) [ هزاران ] bülbül.

hezârdestân (F.) [ هزاردستان ] bülbül.

hezârpâ (F.) [ هزارپا ] kırkayak.

hezeyân (A.) [ 1 [ هزیان .sayıklama. 2.saçmalama.

hezîmet (A.) [ هزیمت ] bozgun.

hezîmete uğramak bozguna uğramak.

hezl (A.) [ هزل ] şaka, şakalaşma.

hezlgû (A.-F.) [ هزل گو ] şakacı.

hıdiv (F.) [ خدیو ] Mısır valisi.

hıfz (A.) [ 1 [ حفظ .koruma. 2.ezberleme.

hıfzetmek 1.ezberlemek. 2.korumak.

hıfzıssıhha (A.) [ حفظ الصحه ] sağlık koruma.

hılt (A.) [ خلط ] safra, sevda, dem (kan) ve balgam olmak üzere insan

vücudundaki dört ana maddenin herbiri.

hınâ (A.) [ حنا ] kına.

hınzîr (A.) [ خنزیر ] domuz.

hırâmân (F.) [ 1 [ خرامان .salınan. 2.salınarak.

hıred (F.) [ خرد ] akıl.

hıredmend (F.) [ خردمند ] akıllı.

hırka (A.) [ خرقه ] hırka.

hırkapûş (A.-F.) [ 1 [ خرقه پوش .hırka giyen. 2.derviş.

hırkapûş olmak 1.hırka giymek. 2.derviş olmak.

hırmân (A.) [ حرمان ] mahrumluk.

184

hırs (A.) [ حرص ] hırs.

hırs (F.) [ خرس ] ayı.

hırz (A.) [ 1 [ حرز .sığınak. 2.nazar boncuğu.

hısâl (A.) [ خصال ] huy, haslet.

hısn (A.) [ حصن ] kale.

hışım (F.) [ خشم ] öfke.

hışımlanmak öfkelenmek.

hışm (F.) [ خشم ] öfke, hışım.

hışmgîn (F.) [ خشمگين ] öfkeli, hışımlı.

hışt (F.) [ 1 [ خشت .kerpiç. 2.tuğla.

hıtat (A.) [ خطط ] ülkeler, diyarlar.

hıtta (A.) [ خطه ] ülke, diyar.

hıyâbân (F.) [ خيابان ] cadde.

hıyânet (A.) [ خيانت ] hainlik.

hıyânetkâr (A.-F.) [ خيانتکار ] hain.

hıyâr (A.) [ خيار ] seçme hakkı.

hıyre (F.) [ 1 [ خيره .kamaşmış. 2.fersiz.

hıyreçeşm (F.) [ 1 [ خيره چشم .arsız, hayasız. 2.cesur, gözüpek.

hıyreser (F.) [ خيره سر ] sersem.

hibâb (A.) [ 1 [ حباب .haplar. 2.tohumlar.

hibâle (A.) [ 1 [ حباله .bağ. 2.tuzak.

hibe (A.) [ هبه ] bağışlama, hibe.

hibr (A.) [ 1 [ حبر .Yahudi bilgini. 2.mürekkep.

185

hibre (A.) [ خبره ] deneyim.

hicâ (A.) [ هجا ] yerme.

hicâb (A.) [ 1 [ حجاب .perde. 2.utanma.

hicaz (A.) [ 1 [ حجاز .Arabistan’da Hicaz bölgesi. 2.hicaz makamı.

hiciv (A.) [ هجو ] yergi, taşlama.

hicr (A.) [ هجر ] ayrılık.

hicrân (A.) [ 1 [ هجران .ayrılık. 2.ayrılık acısı.

hicret (A.) [ هجرت ] göç.

hicv (A.) [ هجو ] yergi, taşlama.

hicviye bk. hicviyye.

hicviyye (A.) [ هجویه ] taşlama, hicivle ilgili şiir veya düzyazı.

hîç (F.) [ هيچ ] hiç.

hîçkes (F.) [ هيچکس ] hiç kimse.

hidâ’ (A.) [ خداع ] düzen, komplo.

hidayet (A.) [ هدایت ] doğru yolu gösterme.

hidâyet etmek doğru yolu göstermek.

hiddet (A.) [ 1 [ حدت .öfke. 2.keskinlik.

hiddetlenmek öfkelenmek.

hidemat (A.) [ خدمات ] hizmetler.

hidiv (F.) [ خدیو ] Mısır valisi.

hidmet (A.) [ خدمت ] hizmet.

hidmetkâr (A.-F.) [ خدمتکار ] hizmetçi.

hiffet (A.) [ 1 [ خفت .hafiflik. 2.hoppalık.

186

hijdeh (F.) [ هژده ] onsekiz.

hîk (F.) [ خيک ] tulum.

hikâyât (A.) [ حکایات ] hikayeler, öyküler.

hikâyet (A.) [ حکایت ] öykü, hikaye.

hikem (A.) [ حکم ] hikmetler.

hikmet (A.) [ 1 [ حکمت .bilgelik. 2.sebep.

hikmetşinâs (A.-F.) [ حکمت شناس ] hakîm, felsefeci.

hil’at (A.) [ خلعت ] kaftan.

hilâf (A.) [ خلاف ] aykırı, zıt.

hilâfına aykırı olarak.

hilafında aykırı olarak.

hilâl (A.) [ 1 [ خلال .aralık. 2.kürdan.

hilâl (A.) [ هلال ] yeni ay, ilkay.

hîle (A.) [ حيله ] düzen, oyun, hile.

hîlebaz (A.-F.) [ حيله باز ] hilekâr, düzenbaz.

hîlekâr (A.-F.) [ حيله کار ] düzenbaz, hileci.

hilkat (A.) [ 1 [ خلقت .yaratılış. 2.Tanrı.

hilm (A.) [ حلم ] yumuşaklık.

hilye (A.) [ 1 [ حليه .süs. 2.güzel yüz. 3.güzel özellikler.

himâr (A.) [ حمار ] eşek.

himaye (A.) [ حمایه ] koruma, esirgeme.

himayekârlık (A.-F.-T.) himaye etme.

hîme (F.) [ هيمه ] odun.

187

himem (A.) [ همم ] himmetler, çabalar.

himmet (A.) [ همت ] çaba.

himmet etmek çaba göstermek.

hîn (A.) [ حين ] zaman, vakit, esna.

hinduvâne (F.) [ هندوانه ] karpuz.

hîn-i hâcette ihtiyaç duyulduğu zaman.

hirâs (F.) [ هراس ] korku.

hired (F.) [ خرد ] akıl.

hiref (A.) [ حرف ] meslekler.

hirem (A.) [ هرم ] piramit.

hirfet (A.) [ حرفت ] meslek.

hirmân (A.) [ حرمان ] mahrumluk.

his bk. hiss.

hisâb (A.) [ حساب ] hesap.

hisân (A.) [ حصان ] at, aygır.

hisar (A.) [ حصار ] kale, hisar.

hiss (A.) [ حس ] duygu.

hisse (A.) [ حصه ] pay.

hissedar (A.-F.) [ حصه دار ] pay sahibi.

hissedar olmak payını almak.

hisset (A.) [ خست ] pintilik.

hissetmek duymak, algılamak.

hisseyâb (A.-F.) [ حصه یاب ] pay alan.

188

hisseyâb olmak payını almak.

hissî (A.) [ حسی ] duygulu.

hiss-i kablelvukû (F.-A.) [ حس قبل الوقوع ] önsezi.

hissiyât (A.) [ حسيات ] duygular.

hissiye (A.) [ حسيه ] duygu.

hissolunmak duyulmak, hissedilmek.

hîş (F.) [ 1 [ خویش .kendi. 2.akraba.

hitâb (A.) [ خطاب ] konuşma, hitap etme.

hitâb etmek muhatap alıp konuşmak.

hitâbe (A.) [ خطابه ] konuşma.

hitabet (A.) [ خطابت ] hatiplik.

hitâm (A.) [ ختام ] son. 2.son bulma.

hitam bulmak son bulmak, bitmek.

hitâma erdirmek bitirmek, sona erdirmek.

hitâma ermek sona ermek.

hitan (A.) [ ختان ] sünnet, sünnet etme.

hiyel (A.) [ حيل ] hileler.

hizâ (A.) [ حذا ] sıra.

hizâb (F.) [ خيزاب ] dalga.

hizâne (A.) [ خزانه ] hazine.

hizâya gelmek 1.boyun eğmek, itaat etmek, kabullenmek. 2.sırayı bozmadan

durmak.

hizâya girmek sıra olmak.

189

hizb (A.) [ 1 [ حزب .parti. 2.grup.

hizmet (A.) [ خدمت ] hizmet, görev yapma.

hizmet etmek görev yapmak.

hizmet-i vataniye [ 1 [ خدمت وطنيه .askerlik. 2.vatan hizmeti, vatan borcu.

hoca (F.) [ 1 [ خواجه .hoca. 2.sahip. 3.efendi. 4.üstad.

hod (F.) [ خود ] kendi.

hodbehod (F.) [ خودبخود ] kendi kendine.

hodbin (F.) [ خودبين ] bencil.

hodkâm (F.) [ خودکام ] kendini beğenmiş, kendini düşünen.

hodkâmlık (F.-T.) kendini düşünme.

hodrey (F.-A.) [ خودرای ] başınabuyruk.

hodsitâ (F.) [ خودستا ] övüngen.

hokka (A.) [ 1 [ حقه .mürekkep kabı. 2.tükürük kabı.

hokkabaz (A.-F.) [ حقه باز ] düzenbaz.

hoşab (F.) [ خوشاب ] hoşaf, komposto.

hoşaf (F.) [ خوشاب ] hoşaf, komposto.

hoşâmedgû (F.) [ خوش آمد گو ] hoşgeldiniz diyen.

hoşâvâz (F.) [ خوش آواز ] tatlıses, güzelses.

hoşbû (F.) [ خوشبو ] hoş kokulu.

hoşgüvâr (F.) [ 1 [ خوش گوار .leziz. 2.hazmy kolay.

hoşlanmak hoşuna gitmek, sevmek.

hoşnûd (F.) [ خشنود ] memnun, razı.

hoşnut bk. hoşnûd.

190

hoşrû (F.) [ خوش رو ] sevimli.

hoşsohbet (F.-A.) [ خوش صحبت ] tatlı sözü, sohbeti tatlı.

hû (A.) [ هو ] Tanrı.

hûb (F.) [ 1 [ خوب .güzel. 2.iyi.

hubb (A.) [ حب ] sevgi.

hubbü’l-vatan mine’l-îmân (A.) [ حب الوطن من الایمان ] vatan sevgisi imandan

gelir.

hubeb (A.) [ حبب ] taneler.

hûbî (F.) [ خوبی ] güzellik.

hûbrûy (F.) [ خوبروی ] güzel yüzlü.

hûbter (F.) [ خوبتر ] daha güzel.

hubûb (A.) [ 1 [ حبوب .taneler. 2.haplar.

hububat (A.) [ حبوبات ] tahıl.

hubz (A.) [ خبز ] ekmek.

huccâc (A.) [ حجاج ] hacılar.

huccet (A.) [ حجت ] delil, kanıt.

huceste (F.) [ خجسته ] kutlu, uğurlu.

hûd (F.) [ خود ] miğfer.

hud’a (A.) [ خدعه ] düzen, dalavere.

hudâ (F.) [ خدا ] Tanrı.

hudâdâd (F.) [ 1 [ خداداد .Allah verdi. 2.Allah vergisi.

hudânekerde (F.) [ خدانکرده ] Allah göstermesin, Allah etmesin.

hudârâ (F.) [ خودآرا ] Allah aşkına.

191

hudâşinas (F.) [ خداشناس ] tanrıtanır.

hudâvend (F.) [ 1 [ خداوند .Tanrı. 2.padişah. 3.efendi.

hudâvendigâr (F.) [ خداوندگار ] padişah.

hudâyâ (F.) [ خدایا ] Tanrım.

huddâm (A.) [ خدام ] hizmetçiler.

hudperest (F.) [ خودپرست ] bencil.

hudperestlik (F.-T.) bencillik, kendini düşünme.

hudûd (A.) [ حدود ] sınırlar.

hudûs (A.) [ حدوس ] meydana gelme, vukubulma.

huffâş (A.) [ خفاش ] yarasa.

huffâz (A.) [ حفاظ ] hafızlar.

hufre (A.) [ 1 [ حفره .çukur. 2.oyuk, delik.

hufte (F.) [ خفته ] uyuyan, uyumuş.

hûk (F.) [ خوک ] domuz.

hukne (A.) [ حقنه ] şırınga.

hukuk (A.) [ 1 [ حقوق .hukuk. 2.haklar.

hukuk-i siyasiye [ حقوق سياسيه ] siyasal hukuk.

hukukşinas (A.-F.) [ حقوق شناس ] hukukçu.

hulâsa (A.) [ خلاصه ] özet.

hulâsa-i kelâm [ خلاصهء کلام ] kısacası, sözün kısası.

hulâsaten (A.) [ خلاصة ] özetle, kısaca.

huld (A.) [ خلد ] cennet.

hulefa (A.) [ خلفا ] halifeler.

192

hulk (A.) [ خلق ] huy.

hulkum (A.) [ حلقوم ] boğaz.

hulûl (A.) [ حلول ] gelme, gelip çatma.

hulûl etmek gelmek, gelip çatmak.

hulûs (A.) [ خلوص ] içtenlik.

hulûskâr (A.-F.) [ خلوصکار ] yağcı, dalkavuk.

hulyâ (Yun.>A.) [ خوليا ] hülya, hayal.

hum (F.) [ خم ] küp.

humâr (A.) [ خمار ] mahmurluk.

humekâ (A.) [ حمقا ] ahmaklar.

humhâne (F.) [ 1 [ خم خانه .şarap mahzeni. 2.meyhane.

humk (A.) [ حمق ] ahmaklık.

hummâ (A.) [ 1 [ حما .nöbet, ateş nöbeti. 2.sıtma.

humret (A.) [ حمرت ] kırmızılık, kızıllık.

hums (A.) [ خمس ] beşte biri.

humûzet (A.) [ حموضت ] ekşilik.

hûn (F.) [ خون ] kan.

hûnâlûd (F.) [ خون آلود ] kanlı, kana bulanmış.

hunbehâ (F.) [ خون بها ] diyet.

hunhâr (F.) [ خونخوار ] kan içen.

hunnâk (A.) [ خناق ] boğmaca.

hunrîz (F.) [ خونریز ] kan dökücü.

hunyâger (F.) [ خنياگر ] şarkıcı.

193

hûr (A.) [ حور ] huri.

hurâfât (A.) [ خرافات ] hurafeler, batıl inançlar.

hurafe (A.) [ خرافه ] batıl inanç.

hurafeperver (A.-F.) [ خرافه پرور ] hurafelere inanan.

hurafeperverlik (A.-F.-T.) hurafelere inanış.

hurd (F.) [ خرد ] küçük, ufak.

hurdebin (F.) [ 1 [ خرده بين .büyüteç. 2.mikroskop.

hurdegîr (F.) [ خرده گير ] kusur bulan.

hûri (A.) [ حوری ] huri, cennet kızı.

hurûc (A.) [ 1 [ خروج .çıkış. 2.ayaklanma.

hurûş (F.) [ خروش ] coşku, coşma.

husemâ (A.) [ خصما ] düşmanlar, hasımlar.

husûf (A.) [ خسوف ] ay tutulması.

husûl (A.) [ خصول ] ortaya çıkma, gerçekleşme, var olma.

husûle getirmek meydana getirmek, gerçekleştirmek.

husûmet (A.) [ خصومت ] düşmanlık.

husûs (A.) [ خصوص ] konu.

husûsat (A.) [ خصوصات ] hususlar, konular.

hususî (A.) [ خصوصی ] özel.

husûsiyet (A.) [ خصوصيت ] özellik.

husûsiyetle (A.-T.) özellikle, hele hele.

husûsiyle (A.-T.) özellikle, hele hele.

hûş (F.) [ هوش ] akıl.

194

hûşe (F.) [ 1 [ خوشه .salkım. 2.başak.

huşk (F.) [ خشک ] kuru.

huşksâlî (F.) [ خشک سالی ] kuraklık.

huşû (A.) [ 1 [ خشوع .alçakgönüllülük. 2.Tanrı’ya karşı korku ve saygı duyma.

huşûnet (A.) [ خشونت ] haşinlik, sertlik.

huşyâr (F.) [ هشيار ] akıllı.

hutût (A.) [ 1 [ خطوط .hatlar, yollar. 2.çizgiler.

hûy (F.) [ خوی ] huy.

huzme (A.) [ حزمه ] demet.

huzûr(A.) [ 1 [ حضور .hazır olma, bulunma. 2.rahatlık.

huzzâr (A.) [ حضار ] hazır olanlar, bulunanlar.

hüccet (A.) [ حجت ] delil, belge.

hücec (A.) [ حجج ] deliller, belgeler.

hüceyrat (A.) [ حجيرات ] hücrecikler.

hüceyre (A.) [ حجيره ] hücrecik.

hücre (A.) [ 1 [ حجره .odacık. 2.hücre, canlı organizmaların en küçük yapıtaşı.

hücum (A.) [ هجوم ] saldırı, akın.

hücürât (A.) [ حجرات ] hücreler.

hüdhüd (A.) [ هدهد ] çavuşkuşu, ibibik.

hükemâ (A.) [ حکما ] bilgeler, hakîmler.

hükkâm (A.) [ حکام ] hakimler.

hükm (A.) [ حکم ] hüküm, emir, kesin karar.

hükmünde yerinde, gibi.

195

hükmünü almak yerine geçmek, gibi olmak.

hüküm vermek kesin karar vermek.

hükümat (A.) [ حکومات ] hükümetler.

hükümdar (A.-F.) [ حکمدار ] padişah, sultan, hüküm sahibi.

hükümdârî (A.-F.) hükümdarlık.

hükümet (A.) [ 1 [ حکومت .hükümet. 2.hakimiyet. 3.devlet.

hükümet sürmek hakim olmak, hükmetmek, hüküm sürmek.

hükümet-i müstebide [ حکومت مستبده ] istibdat hükümeti.

hükümran (A.-F.) [ حکمران ] hüküm süren, hakim olan.

hükümran olmak hakim olmak.

hükümrânî (A.-F.) [ حکمرانی ] hüküm sürme, padişahlık.

hülâsa (A.) [ خلاصه ] özet.

hülâsa etmek özetlemek.

hülâsatan (A.) [ خلاصة ] özetle, kısaca.

hümâ (F.) [ 1 [ هما .zümrütüanka. 2.devletkuşu.

hümâyûn (F.) [ 1 [ همایون .kutlu. 2.padişah ile ile ilgili.

hüner (F.) [ هنر ] sanat, ustalık, beceri.

hünermend (F.) [ هنرمند ] marifetli, becerili, hüner sahibi.

hünkâr (F.) [ خنکار ] padişah.

hünsâ (A.) [ 1 [ خنثی .erkek ve dişi organları üstünde bulunduran. 2.nötr.

hür (A.) [ حر ] özgür.

hürmet (A.) [ حرمت ] saygı.

hürmetkâr (A.-F.) [ حرمتکار ] saygı duyan.

196

hürr (A.) [ حر ] özgür.

hürriyet (A.) [ حریت ] özgürlük.

hüsam (A.) [ حسام ] kılıç.

hüsn (A.) [ حسن ] güzellik.

hüsn-i ahlak (A.-F.) [ حسن اخلاق ] güzel ahlak.

hüsn-i idare (A.-F.) [ حسن اداره ] iyi yönetim, iyi idare.

hüsn-i kabul görmek iyi karşılanmak.

hüsn-i kabul göstermek ilgi göstermek, iyi karşılamak.

hüsn-i sûret (A.-F.) [ 1 [ حسن صورت . yüz güzelliği. 2.en iyi biçim.

hüsnü kabul göstermek bk. hüsn-i kabul göstermek.

hüsr (A.) [ خسر ] zarar.

hüsran (A.) [ 1 [ خسران .zarar. 2.hayal kırıklığı.

hüsranhîz (A.-F.) [ خسران خيز ] zarar dolu, hüsran dolu.

hüsrev (F.) [ خسرو ] hükümdar, padişah.

hüveydâ (F.) [ هویدا ] açık, aşikâr, besbelli.

hüviyyet (A.) [ هویت ] asıl, kimlik.

hüzn (A.) [ حزن ] hüzün, üzüntü.

hüznengîz (A.-F.) [ حزن انگيز ] hüzün veren.

hüzzam (A.) [ حزام ] Türk musikîsinde bir makam.

197

ıhlamur (Yun.>A.) [ اخلامور ] ıhlamur.

ık’âd (A.) [ اقعاد ] oturtma.

ıkd (A.) [ 1 [ عقد .dizi. 2.kolye, gerdanlık.

ıklîm (A.) [ اقليم ] iklim.

ıktıdâ (A.) [ اقتدا ] uyma.

ırdâ (A.) [ ارضاع ] emzirme, süt verme.

ırk (A.) [ 1 [ عرق .soy, ırk. 2.damar. 3.kök.

ırk -ı ahmer [ عرق احمر ] kızılderili ırkı.

ırk -ı ebyaz [ عرق ابيض ] beyaz ırk.

ırken (A.) [ عرقا ] ırk bakımından.

ırkî (A.) [ عرقی ] ırk ile ilgili.

ırz (A.) [ عرض ] namus, iffet.

ırzâ (A.) [ ارضاع ] emzirme, süt verme.

ısdâr (A.) [ اصدار ] çıkartma.

ısfırâr (A.) [ اصفرار ] sararma.

ıskât (A.) [ اسقاط ] düşürme.

ıslâh (A.) [ اصلاح ] düzeltme, iyileştirme, reform.

ıslâh etmek düzeltmek, iyileştirmek.

ıslâhât (A.) [ اصلاحات ] düzeltmeler, iyileştirmeler, reformlar.

ıslâhpezîr (A.-F.) [ اصلاح پذیر ] ıslah edilebilir, iyileştirilebilir.

198

ısrar (A.) [ اصرار ] diretme, üsteleme.

ıstıbâr (A.) [ اصطبار ] sabretme.

ıstıfâ (A.) [ اصطفا ] seçme, ayıklama.

ıstıfâî (A.) [ اصطفائی ] seçimle ilgili.

ıstılâh (A.) [ اصطلاح ] terim, tabir.

ıstılâhât (A.) [ صطلاحات ] terimler, tabirler.

ıstınâ’ (A.) [ اصطناع ] seçme.

ıstırab (A.) [ اضطراب ] acı, ızdırap.

ışk (A.) [ عشق ] aşk.

ışka (A.) [ عشقه ] sarmaşık.

ıtk (A.) [ عتق ] âzâd etme, köle âzâd etme.

ıtknâme (A.-F.) [ عتق نامه ] âzâdlık belgesi.

ıtlak (A.) [ اطلاق ] bırakma, salma.

ıtnâb (A.) [ اطناب ] sözü uzatma.

ıtr (A.) [ عطر ] koku, ıtır.

ıtrî (A.) [ عطری ] ıtırlı, kokulu.

ıtriyyât (A.) [ عطریات ] kokular, ıtırlar, parfümler.

ıttılâ’ (A.) [ اطلاع ] bilgi sahibi olma.

ıttılâât (A.) [ اطلاعات ] bilgiler.

ıttırad (A.) [ اطراد ] ritm.

ıyâdet (A.) [ عيادت ] hasta ziyareti.

ıyâl (A.) [ عيال ] eş, hanım.

ız’âf (A.) [ اضعاف ] zayıf düşürme, zayıflatma.

199

ızdırap (A.) [ اضطراب ] acı.

ızlâl (A.) [ اضلال ] yoldan çıkarma.

ızlâl (A.) [ اظلال ] gölgede bırakma.

ızrâr (A.) [ اضرار ] zarar verme, zarara sokma.

ızrâr etmek zarar vermek, zarara sokmak.

ıztırâb (A.) [ اضطراب ] ızdırap, acı.

ıztırâbâver (A.) [ اضطراب آور ] acı verici.

ıztırâr (A.) [ اضطرار ] zorunluluk.

ıztırârî (A.) [ اضطراری ] zorunlu.

200

i’câz (A.) [ 1 [ اعجاز .aciz bırakma. 2.şaşırtma.

i’dâdî (A.) [ اعدادی ] lise.

i’dâm (A.) [ اعدام ] yok etme, öldürme.

i’lâ (A.) [ اعلا ] yükseltme, yüceltme.

i’lâ edilmek yükseltilmek, yüceltilmek.

i’lâm (A.) [ اعلام ] bildirme.

i’lâm edilmek bildirilmek.

i’lân (A.) [ اعلان ] ilan.

i’mâl (A.) [ اعمال ] yapma, işleme.

i’mâr (A.) [ اعمار ] bayındırlaştırma, mamûr etme.

i’râz (A.) [ 1 [ اعراض .yüz çevirme. 2.uzak durma.

i’tâ (A.) [ 1 [ اعطا .verme. 2.verilme. 3.ödeme. 4.ödenme.

i’tâ edilmek 1.verilmek. 2.ödenmek.

i’tâ etmek 1.vermek. 2.ödemek.

i’tâ olunmak verilmek.

i’tâk (A.) [ اعتاق ] âzâd etme, özgür bırakma.

i’tikâf (A.) [ اعتکاف ] bir yere kapanma, köşesine çekilerek yaşama.

i’tilâ (A.) [ 1 [ اعتلا .yükselme. 2.yüksek rütbeye ulaşma.

i’tizâl (A.) [ اعتزال ] köşesine çekilme.

i’tizâr (A.) [ اعتذار ] özür dileme.

i’vicâc (A.) [ اعوجاج ] eğrilme, burkulma.

201

i’zâm (A.) [ 1 [ اعزام .gönderme. 2.gönderilme.

i’zâm edilmek gönderilmek, yollanmak.

i’zâm etmek göndermek, yollamak.

i’zâz (A.) [ 1 [ اعزاز .değer verme. 2.ağırlama.

iâde (A.) [ اعاده ] geri verme, geri gönderme.

iâde edilmek geri verilmek, geri gönderilmek,

iâde etmek geri vermek, geri göndermek.

iâde eylemek geri vermek.

iâde -i âfiyet etmek sağlığına kavuşmak.

iâde -i itibâr edilmek itibarı geri verilmek.

iâde -i ziyâret etmek ziyarete karşılık vermek.

iâdeten (A.) [ اعادة ] geri verilmek üzere.

iânât (A.) [ اعانات ] yardımlar, bağışlar.

iâne (A.) [ اعانه ] yardım, bağış.

iâşe (A.) [ اعاشه ] geçindirme.

ib’âd (A.) [ ابعاد ] uzaklaştırma.

ibâ’ (A.) [ اباء ] çekinme, uzak durma, kaçınma.

ibâ’ etmek çekinmek, uzak durmak, kaçınmak.

ibâd (A.) [ عباد ] kullar.

ibâdât (A.) [ عبادات ] ibadetler.

ibâdet (A.) [ عبادت ] klluk, tapınma.

ibâdet etmek kulluk etmek, tapınmak.

ibadetgâh (A.-F.) [ عبادتگاه ] ibadet yeri, mabet.

202

ibâdethâne (A.-F.) [ عبادت خانه ] ibadet edilecek yer.

ibâdullah (A.) [ 1 [ عبادالله .Tanrı’nın kulları. 2.çok, bol.

ibâhat (A.) [ اباحت ] helal sayma, mübah görme.

ibâhî (A.) [ اباحی ] helal sayan, mübah gören.

ibârât (A.) [ 1 [ عبارات .cümleler. 2.paragraflar.

ibâre (A.) [ 1 [ عباره .cümle. 2.paragraf.

ibâret (A.) [ عبارت ] meydana gelen, oluşan.

ibâte (A.) [ اباته ] gece yatırma, geceyi geçirtme, barındırma.

ibdâ’ (A.) [ ابداع ] yeni bir şey getirme, yaratma, geliştirme.

ibdâ’ etmek yeni bir şey getirmek, yaratmak, geliştirmek.

ibdâ’kâr (A.-F.) [ ابداعکار ] yaratıcı, yenilik getiren.

ibhâm (A.) [ ابهام ] belirsizlik.

ibhâmât (A.) [ ابهامات ] belirsizlikler.

ibkâ (A.) [ 1 [ ابقا .devamlılık kazandırma. 2.sınıfta bırakma.

ibkâ etmek devamlılık kazandırmak, yaşatmak.

ibkâen (A.) [ ابقاء ] eski yerinde bırakarak.

ibl (A.) [ ابل ] deve.

iblâğ (A.) [ 1 [ابلاغ .bildirme. 2.ulaştırma.

iblîs (A.) [ 1 [ ابليس .şeytan. 2.hileci.

iblîsâne (A.-F.) [ ابليسانه ] şeytanca.

ibn (A.) [ ابن ] oğul.

ibrâ’ (A.) [ ابراء ] aklanma.

ibrâ’ etmek aklanmak.

203

ibrâm (A.) [ ابرام ] zorlama.

ibrânâme (A.-F.) [ ابرانامه ] aklanma belgesi.

ibrâz (A.) [ ابراز ] gösterme.

ibrâz edilmek gösterilmek.

ibrâz etmek göstermek.

ibre (A.) [ 1 [ ابره .iğne. 2.gösterge.

ibret (A.) [ عبرت ] hayat dersi.

ibretâmîz (A.-F.) [ عبرت آميز ] ibret verici, ders verici.

ibretbahş (A.-F.) [ عبرت بخش ] ibret verici.

ibreten (A.) [ عبرة ] ibret olsun diye, ibret olarak.

ibrîk (A.) [ ابریق ] ibrik, ıbrık, su, şarap gibi sıvı konulan kap.

ibrişim (F.) [ ابریشم ] ipek, ibrişim.

ibtâl (A.) [ ابطال ] geçersiz kılma, kaldırma, bozma.

ibtâl edilmek geçersiz kılınmak, kaldırılmak, bozulmak.

ibtâl etmek geçersiz kılmak, kaldırmak, bozmak.

ibtidâ (A.) [ 1 [ ابتدا .ilkin, önce. 2.başlangıç. 3.başlama.

ibtidâ’ etmek başlamak.

ibtidâ’î (A.) [ 1 [ ابتدائی .ilkel. 2.ilkokul.

ibtidâr (A.) [ ابتدار ] başlama, girişme.

ibtidâr edilmek başlanmak, girişilmek.

ibtidâr etmek başlamak, girişmek.

ibtihâc (A.) [ ابتهاج ] sevinme.

ibtilâ (A.) [ ابتلا ] tutkunluk, müptelalık, düşkünlük.

204

ibtinâ (A.) [ 1 [ ابتنا .bina etme. 2.dayanma. 3.bina edilme.

ibtinâ etmek 1.kurmak. 2.dayanmak.

ibtinâ’en (A.) [ ابتناء ] dayanarak.

ibzâr (A.) [ ابزار ] gösterme.

îcâb (A.) [ ایجاب ] gerekme, gerek.

îcâbât (A.) [ ایجابات ] gereklilikler, gerekler.

icâbet (A.) [ 1 [ اجابت .kabul edilme. 2.uyma.

icâbet etmek uymak, muvafakat etmek.

îcâd (A.) [ 1 [ ایجاد .var etme, yaratma. 2.icat.

îcâd edilmek 1.var edilmek, yaratılmak. 2.icat edilmek, buluş yapılmak.

îcâd etmek 1.var etmek, yaratmak. 2.icat etmek, buluş yapmak.

icâleten (A.) [ عجالة ] aceleyle, acele olarak.

îcâr (A.) [ 1 [ ایجار .kiralama. 2.kiraya verme. 3.kira.

îcâr edilmek kiraya verilmek.

îcâr etmek kiraya vermek.

icâre (A.) [ اجاره ] kira geliri.

îcâz (A.) [ ایجاز ] veciz anlatma, özlü söyleme.

icâzet (A.) [ 1 [ اجازت .izin. 2.mezuniyet belgesi, diploma.

icâzetnâme (A.-F.) [ اجازت نامه ] diploma.

icbâr (A.) [ اجبار ] zorlama.

icbâr edilmek zorlanmak.

icbâr etmek zorlamak.

iclâl (A.) [ اجلال ] ululama.

205

icmâ’ (A.) [ اجماع ] bir araya getirme.

icmâl (A.) [ 1 [ اجمال .özetleme. 2.özet. 3.toplam.

icmâl edilmek öçetlenmek.

icmâl etmek özetlemek.

icmâlen (A.) [ اجمالا ] özetle, özetleyerek.

icmâlî (A.) [ اجمالی ] derli toplu, özet halinde.

icrâ (A.) [ 1 [ اجرا .yürütme, yapma, yerine getirme. 2.yapılma, yerine getirilme,

yürütülme.

icrâ edilmek yürütülmek, yapılmak, yerine getirilmek.

icrâ etmek yürütmek, yapmak, yerine getirmek.

icrâât (A.) [ اجراآت ] yapılanlar.

ictihâd (A.) [ 1 [ اجتهاد .çalışma, çabalama. 2.görüş. 3.dinî kaynaklar ışığında

görüş bildirme.

ictimâ’ (A.) [ 1 [ اجتماع .toplanma, bir araya gelme, toplantı. 2.toplum.

ictimâ’ etmek toplanmak, bir araya gelmek.

ictimâât (A.) [ اجتماعات ] toplantılar, bir araya gelişler.

ictimâî (A.) [ اجتماعی ] toplumsal, sosyal, toplumbilimsel.

ictimâileşme (A.-T.) sosyalleşme, sosyalizasyon.

ictimâîleşmek sosyalleşmek.

ictimâiyyât (A.) [ اجتماعيات ] sosyoloji, toplumbilim.

ictimâiyyâtçı (A.-T.) sosyolog, toplumbilimci.

ictimâiyyûn (A.) [ اجتماعيون ] sosyologlar, toplumbilimciler.

ictinâb (A.) [ اجتناب ] kaçınma, uzak durma, çekinme.

ictinâb etmek kaçınmak, uzak durmak, çekinmek.

206

ictisâr (A.) [ اجتسار ] yüreklenme, cesaret bulma.

ictisâr etmek cesaretlenmek, cesaret bulmak.

îd (A.) [ عيد ] bayram.

îd -i adhâ [ عيد اضحی ] kurban bayramı.

îd -i fıtr [ عيد فطر ] ramazan bayramı, şeker bayramı.

idâme (A.) [ ادامه ] devam ettirme, sürdürme.

idâme edilmek sürdürülmek, devam edilmek.

idâre (A.) [ 1 [ اداره .döndürme. 2.çekip çevirme, yönetme. 3.devlet dairesi.

4.yönetim.

idâre -i maslahat etmek işleri öyle veya böyle idare etmek.

idâre -i örfiyye [ اداره عرفيه ] sıkıyönetim.

idârehâne (A.-F.) [ اداره خانه ] yönetim bürosu.

idârî (A.) [ اداری ] yönetimsel.

idbâr (A.) [ ادبار ] talihsizlik.

iddiâ (A.) [ 1 [ ادعا .düşüncesinde ısrar etme. 2.dava etme. 3.inat.

idhâl (A.) [ 1 [ ادخال .içeri alma, sokma. 2.yurt dışından getirme, dışalım, ithal.

idhâl edilmek 1.içeri alınmak, sokulmak. 2.dışalım yapılmak.

idhâl etmek 1.içeri almak, sokmak. 2.yurt dışından getirmek, dışalım yapmak,

ithal etmek.

idhâlât (A.) [ ادخالات ] ithalat, dışalım malları.

îdiyye (A.) [ عيدیه ] bayramlık, bayram bahşişi.

idmân (A.) [ 1 [ ادمان .alıştırma. 2.spor, egzersiz.

idrâk (A.) [ 1 [ ادراک .kavrama, anlama. 2.erişme.

idrâk edilmek 1.kavranmak, anlaşılmak. 2.yaşanmak.

207

idrak etmek1.kavramak, anlamak. 2.yaşamak, görmek.

idrâr (A.) [ ادرار ] sidik.

îfâ (A.) [ 1 [ ایفا .yapma, yerine getirme. 2.ödeme.

îfâ edilmek 1.yapılmak, yerine getirilmek. 2.ödenmek.

îfâ etmek 1.yapmak, yerine getirmek. 2.ödemek.

îfâ -yı vazife [ ایفای وظيفه ] görev yapma.

îfâ -yı vazife etmek görev yapmak, görevini yerine getirmek.

ifâdât (A.) [ افادات ] ifadeler.

ifâde (A.) [ افاده ] söylem, anlatım, dile getirme.

ifâde edilmek anlatılmak, belirtilmek, dile getirilmek.

ifâde etmek anlatmak, belirtmek, dile getirmek.

ifâkat (A.) [ افاقت ] iyileşme.

ifâkat bulmak iyileşmek.

ifâze (A.) [ 1 [ افاضه .taşma. 2.bereketlendirme.

iffet (A.) [ عفت ] namusluluk, namus düşkünlüğü.

ifhâm (A.) [ افهام ] anlatma.

ifhâm etmek anlatmak.

iflâh (A.) [ افلاح ] rahata erme, kurtulma.

iflâh etmek ondurmak, dertten kurtarmak.

iflâh olmak iyileşmek, kurtulmak.

iflâs (A.) [ افلاس ] her şeyini yitirme, bitip tükenme.

ifnâ (A.) [ افنا ] yok etme.

ifrâğ (A.) [ افراغ ] dökme, boşaltma.

208

ifrât (A.) [ افراط ] aşırıya kaçma.

ifrâtkâr (A.-F.) [ افراطکار ] aşırıya kaçan.

ifratperestî (A.) [ افراط پرستی ] aşırıcılık.

ifrâz (A.) [ 1 [ افراز .parçalara bölme. 2.parselleme. 3.salgı.

ifraz edilmek salgılanmak, çıkarılmak.

ifrâzât (A.) [ 1 [ افراضات .salgılar. 2.parsellemeler.

ifrît (A.) [ عفریت ] mitolojik canavar.

ifsâd (A.) [ 1 [ افساد .bozma. 2.bozgunculuk yapma.

ifsâd etmek bozmak, fesada sürüklemek.

ifşâ (A.) [ افشا ] açığa vurma.

ifşâ edilmek açığa vurulmak.

ifşâ etmek açığa vurmak.

ifşâât (A.) [ افشاآت ] açığa vurmalar.

iftâr (A.) [ 1 [ افطار .oruç açma. 2.Ramazan ayında verilen akşam yemeği.

iftâr etmek oruç açmak.

iftâriyye (A.) [ افطاریه ] iftarlık, iftar için hazırlanan yiyecek.

iftihâr (A.) [ افتخار ] övünme, kıvanma, kıvanç.

iftihar etmek övünmek, gurur duymak.

iftihâr etmek övünmek, kıvanç duymak.

iftikâr (A.) [ افتقار ]yoksulluk çekme.

iftirâ (A.) [ افترا ] birine işlemediği suçu yıkma.

iftirâk (A.) [ افتراق ] ayrılık.

iftirâs (A.) [ افتراس ] parçalama.

209

iftitâh (A.) [ 1 [ افتتاح .açılış. 2.başlama.

iftizâh (A.) [ افتضاح ] rezillik, skandal.

iğbirâr (A.) [ اغبرار ] kırılma, alınma, gücenme.

iğfâl (A.) [ 1 [ اغفال .aldatma, kandırma. 2.ırza geçme.

iğfâl edilmek 1.aldatılmak, kandırılmak. 2.ırzına geçilmek.

iğfâl etmek 1.aldatmak, kandırmak. 2.ırzına geçmek.

iğlâk (A.) [ اغلاق ] üstü kapalı konuşma.

iğlât (A.) [ اغلاط ] yanıltma.

iğmâz (A.) [ اغماض ] görmezden gelme, göz yumma.

iğnâ (A.) [ اغنا ] zengin etme, kimseye muhtaç olmayacak hale getirme.

iğrâk (A.) [ 1 [ اغراق .boğma. 2.abartma.

iğtinâm (A.) [ 1 [ اغتنام .ganimet bilme. 2.ganimet alma.

iğtişâş (A.) [ اغتشاش ] karışıklık, kargaşa, anarşi.

iğtişâşât (A.) [ اغتشاشات ] karışıklıklar, anarşiler.

iğvâ (A.) [ اغوا ] azdırma, ayartma.

iğvâ etmek azdırmak, ayartmak.

ihâle (A.) [ احاله ] havale etme, bırakma.

îhâm (A.) [ ایهام ] iki anlama gelen kelimenin uzak anlamını kasdetme.

ihânet (A.) [ اهانت ] hainlik.

ihâta (A.) [ 1 [ احاطه .kavrama. 2.kuşatma, sarma.

ihâta edilmek çevrelenmek, sarılmak, kuşatılmak.

ihâta etmek 1.kavramak. 2.kuşatmak, sarmak.

ihbâr (A.) [ اخبار ] bildirme, haber verme.

210

ihbar etmek bildirmek, haber vermek.

ihbârnâme (A.-F.) [ اخبارنامه ] bildiri kağıdı.

ihdâ (A.) [ اهدا ] hediye etme.

ihdâ edilmek hediye edilmek.

ihdâ etmek hediye etmek.

ihdâs (A.) [ احداث ] kurma, oluşturma, meydana getirme.

ihdâs edilmek kurulmak, oluşturulmak, meydana getirilmek.

ihdâs etmek kurmak, oluşturmak, meydana getirmek.

ihdas olunmak kurulmak, oluşturulmak, konulmak.

ihfâ (A.) [ اخفا ] gizleme, saklama.

ihfâf (A.) [ اخفاف ] hafife alma.

ihkâk (A.) [ احقاق ] hakkını verme.

ihkâk -ı hak [ احقاق حق ] hakkını verme.

ihlâ (A.) [ اخلا ] boşaltma.

ihlâk (A.) [ اهلاک ] helak etme, yok etme, öldürme.

ihlâl (A.) [ اخلال ] bozma, lekeleme, halel getirme.

ihlâl edilmek bozulmak, halel getirilmek.

ihlâl etmek bozmak, halel getirmek.

ihlâs (A.) [ اخلاص ] içtenlik, dürüstlük.

ihmâl (A.) [ اهمال ] önemsememe, savsaklatma.

ihmâlkâr (A.-F.) [ اهمالکار ] ihmalci.

ihrâc (A.) [ 1 [ اخراج .çıkartma. 2.dışsatım, yurt dışına gönderme.

ihrâc edilmek 1.çıkarılmak. 2.dışsatım yapılmak, ihraç edilmek.

211

ihrâc etmek 1.çıkarmak. 2.dışsatım yapmak, ihraç etmek.

ihrac olunmak çıkarılmak.

ihrâcât (A.) [ 1 [ اخراجات .çıkarmalar. 2.dışsatımlar.

ihrâk (A.) [ احراق ] yakma.

ihrak edilmek yakılmak.

ihrak olunmak yakılmak.

ihrâm (A.) [ احرام ] hac zamanı giyilen beyaz giysi.

ihrâz (A.) [ احراز ] kazanma, elde etme.

ihraz etmek kazanmak, elde etmek.

ihsâ (A.) [ احصا ] sayma.

ihsâî (A.) [ احصائی ] sayım ile ilgili, istatistik.

ihsâiyyât (A.) [ احصائيات ] istatistik.

ihsâiyye (A.) [ احصائيه ] istatistik.

ihsân (A.) [ 1 [ احسان .bağış. 2.iyilik.

ihsâs (A.) [ احساس ] hissettirme.

ihtâr (A.) [ اخطار ] uyarı, hatırlatma.

ihtâr edilmek uyarılmak, hatırlatılmak.

ihtâr etmek uyarmak, hatırlatmak.

ihticâc (A.) [ احتجاج ] kanıt gösterme.

ihtidâ (A.) [ اهتدا ] hidayete erme, müslüman olma.

ihtidâ etmek hidayete ermek, müslüman olmak.

ihtifâ (A.) [ اختفا ] gizlenme.

ihtifâl (A.) [ احتفال ] anma töreni.

212

ihtikâr (A.) [ احتکار ] vurgun.

ihtilâc (A.) [ 1 [ اختلاج .çırpınma. 2.seğirme.

ihtilâf (A.) [ اختلاف ] uyuşmazlık.

ihtilâfat (A.) [ اختلافات ] uyuşmazlıklar.

ihtilâl (A.) [ 1 [ اختلال .bozukluk, arıza. 2.ihtilal.

ihtilâlat (A.) [ 1 [ اختلالات .bozukluklar. 2.ihtilaller.

ihtilâm (A.) [ احتلام ] düşazma, şeytan aldatması.

ihtilâs (A.) [ اختلاس ] zimmetine para geçirme, para çalma.

ihtilât (A.) [ 1 [ اختلاط .karışma. 2.görüşme, kaynaşma.

ihtilât etmek karışmak.

ihtimâl (A.) [ 1 [ احتمال .olasılık. 2.yüklenme. 3.belki.

ihtimal ki (A.-F.) [ احتمال که ] belki de, muhtemelen.

ihtimal vermek sanmak, tahmin etmek.

ihtimâlât (A.) [ احتمالات ] olasılıklar.

ihtimâm (A.) [ اهتمام ] özen.

ihtinâk (A.) [ اختناق ] boğulma.

ihtirâ (A.) [ اختراع ] icat, buluş.

ihtirâat (A.) [ اختراعات ] buluşlar.

ihtirak (A.) [ احتراق ] yanma.

ihtirâm (A.) [ احترام ] saygı duyma, hürmet etme.

ihtirâmen (A.) [ احتراما ] saygıyla, saygı duyarak.

ihtirâs (A.) [ احتراص ] aşırı hırs.

ihtirâz (A.) [ احتراز ] kaçınma, çekinme, uzak durma, geri durma.

213

ihtirâz etmek kaçınmak, çekinmek, uzak durmak, geri durmak.

ihtisâr (A.) [ اختصار ] kısaltma, özetleme.

ihtisâr edilmek kısaltılmak, özetlenmek.

ihtisâr etmek kısaltmak, özetlemek.

ihtisâren (A.) [ اختصارا ] özetle, kısaltarak, kısaca.

ihtisâs (A.) [ اختصاص ] uzmanlık.

ihtişâm (A.) [ احتشام ] görkem.

ihtitâm (A.) [ اختتام ] sona erme.

ihtivâ (A.) [ احتوا ] içerme.

ihtivâ etmek içermek.

ihtiyâc (A.) [ 1 [ احتياج .gereksinim2.yoksulluk.

ihtiyâcât (A.) [ احتياجات ] gereksinimler.

ihtiyâl (A.) [ احتيال ] hile yapma.

ihtiyâr (A.) [ 1 [ اختيار .seçme. 2.seçilme. 3.seçme hakky. 4.yaşlı.

ihtiyârî (A.) [ اختياری ] kişisel seçime bağlı, isteğe bağlı.

ihtiyât (A.) [ 1 [ احتياط .tedbirli davranış. 2.yedek.

ihtiyâten (A.) [ احتياطا ] tedbirli davranarak, ihtiyatlı olarak.

ihtiyatkâr (A.-F.) [ احتياط کار ] tedbirli, ihtiyatlı.

ihtizâr (A.) [ احتضار ] can çekişme.

ihtizâz (A.) [ اهتزاز ] titreme, titreyiş.

ihvân (A.) [ اخوان ] dostlar.

ihyâ (A.) [ 1 [ احيا .diriltme, yaşatma. 2.canlılık kazandırma. 3.geceyi ibadet

ederek geçirme.

214

ihyâ olunmak yaşatılmak, canlandırılmak.

ihzâr (A.) [ 1 [ احضار .çağırma, huzura getirme. 2.hazırlama. 3.hazırlanma.

ihzar etmek 1.hazırlamak. 2.getirmek.

ihzârî (A.) [ احضاری ] hazırlayıcı.

ik’âd (A.) [ اقعاد ] oturtma.

îkâ (A.) [ ایقا ] yapma.

îka etmek vermek, bırakmak.

ikâb (A.) [ عقاب ] ceza.

ikâl (A.) [ 1 [ عقال .bağ. 2.köstek, pranga.

ikâme (A.) [ 1 [ اقامه .kaldırma. 2.oturma. 3.yerine koyma.

ikâme etmek yerine koymak.

ikâmet (A.) [ 1 [ اقامت .oturma. 2.namaza durma.

ikâmetgah (A.-F.) [ اقامتگاه ] oturma yeri.

îkâz (A.) [ 1 [ ایقاظ .uyandırma. 2.uyarma.

îkâz edilmek uyarılmak.

îkâz etmek uyarmak.

ikbâl (A.) [ 1 [ اقبال .talih. 2.mutluluk.

ikdâm (A.) [ اقدام ] girişim.

iklîm (A.) [ 1 [ اقليم .ülke, yer, diyar. 2.coğrâfî yaşam koşulları.

ikmâl (A.) [ 1 [ اکمال .tamamlama, bitirme. 2.bütünleme.

ikmâl edilmek tamamlanmak, bitirilmek.

ikmâl etmek tamamlamak, bitirmek.

iknâ (A.) [ اقناع ] razı etme.

215

iknâ etmek razı etmek.

ikrâh (A.) [ اکراه ] tiksinme, iğrenme.

ikrâh etmek tiksinmek, iğrenmek.

ikrâhen (A.) [ اکراها ] tiksinerek, iğrenerek.

ikrâm (A.) [ 1 [ اکرام .cömertlik. 2.sunma, armağan etme.

ikrâmiyye (A.) [ 1 [ اکراميه .bahşiş. 2.ikrâm olarak verilen para veya eşya.

ikrâr (A.) [ 1 [ اقرار .itiraf. 2.dile getirme. 3.kabullenme.

ikrâr etmek 1.itiraf etmek. 2.dile getirmek. 3.kabullenmek.

ikrâz (A.) [ اقراض ] borçlandırma, borç verme.

iksîr (A.) [ اکثير ] olağanüstü etkileri olan şurup.

iktibâs (A.) [ اقتباس ] alıntı.

iktibâs edilmek alınmak.

iktibâs etmek alıntı yapmak, ödünç almak.

iktibâsât (A.) [ اقتباسات ] alıntılar.

iktidâ (A.) [ اقتدا ] uyma.

iktidâ etmek uymak.

iktidâr (A.) [ 1 [ اقتدار .güçlülük, kudret. 2.görev başındaki yönetim.

iktifâ (A.) [ اکتفا ] yetinme.

iktifâ edilmek yetinilmek.

iktifâ etmek yetinmek.

iktihâl (A.) [ اکتحال ] sürme çekme.

iktirâh (A.) [ اقتراه ] içinden gelerek konuşma.

iktirân (A.) [ اقتران ] yakınlaşma, yaklaşma.

216

iktisâ (A.) [ اکتسا ] giyinme, bürünme.

iktisâ etmek giymek

iktisâb (A.) [ اکتساب ] kazanma, çalışarak kazanma.

iktisâb etmek kazanmak.

iktisâb eylemek kazanmak.

iktisâd (A.) [ 1 [ اقتصاد .tutum. 2.ekonomi.

iktisâdî (A.) [ اقتصادی ] ekonomik.

iktisâdiyyât (A.) [ اقتصادیات ] ekonomi.

iktisâdiyyûn (A.) [ اقتصادیون ] iktisatçılar, ekonomistler.

iktisâr (A.) [ اقتصار ] kısaltma.

iktitâf (A.) [ اقتطاف ] derme, devşirme, seçme.

iktizâ (A.) [ 1 [ اقتضا .gerekme. 2.ihtiyaç.

iktizâ etmek gerekmek.

ilâ (A.) [ الی ] –e kadar.

ilâc (A.) [ 1 [ علاج .ilaç. 2.tedavi. 3.çare.

ilâcnâpezîr (A.-F.) [ علاج ناپذیر ] tedavi edilmez.

ilâh (A.) [ الخ ] ve benzerleri, ve diğerleri.

ilâh (A.) [ اله ] tanrı, ilah.

ilâhe (A.) [ الهه ] tanrıça.

ilâhî (A.) [ 1 [ الهی .tanrısal. 2.ilahî, dinî şarkı.

ilâhî (A.) [ الهی ] Tanrım.

ilâhiyyât (A.) [ الهيات ] tanrıbilim, teoloji.

ilânihâye (A.) [ الی نهایه ] sonuna kadar.

217

ilâvât (A.) [ علاوات ] ilaveler, ekler.

ilâve (A.) [ علاوه ] ek.

ilave etmek eklemek.

ilâveten (A.) [ علاوة ] ek olarak, yanı sıra.

ilel (A.) [ 1 [ علل .hastalıklar. 2.sebepler.

ilelebed (A.) [ الی الابد ] sonsuza dek.

ilgâ (A.) [ الغا ] lağvetme, kaldırma.

ilgâ eylemek lağvetmek, kaldırmak.

ilhâd (A.) [ الحاد ] dinden çıkma, dinsizlik.

ilhâk (A.) [ 1 [ الحاق .katma, karıştırma. 2.katılma.

ilhak olunmak katılmak.

ilhâm (A.) [ الهام ] esin.

ilhâmât (A.) [ الهامات ] ilhamlar, esinler.

ilim (A.) [ علم ] ilim.

ilkâ (A.) [ القا ] atma, bırakma.

ilkâ etmek atmak.

ilkâh (A.) [ القاح ] aşılama, dölleme.

illâ (A.) [ 1 [ الا . -den başka. 2.ille de, mutlaka. 3.yoksa, aksi takdirde.

illet (A.) [ 1 [ علت .hastalık. 2.sebep.

illî (A.) [ علی ] nedensel.

illiyyet (A.) [ عليت ] nedensellik.

ilm (A.) [ علم ] bilim.

ilmî (A.) [ علمی ] bilimsel.

218

ilmiyye (A.) [ علميه ] din bilginleri.

ilsâk (A.) [ الصاق ] bitiştirme, yapıştırma, kavuşturma.

iltibâs (A.) [ التباس ] benzerlik.

ilticâ (A.) [ التجا ] sığınma.

ilticâgâh (A.-F.) [ التجاگاه ] sığınak, sığınma yeri.

iltifat (A.) [ 1 [ التفات .dönme. 2.ilgi gösterme. 2.gönül alma.

iltihâb (A.) [ 1 [ التهاب .alevlenme. 2.yangı.

iltihak (A.) [ التحاق ] katılma.

iltihak etmek katılmak.

iltihâm (A.) [ التهام ] yara kapanması.

iltimâs (A.) [ التماس ] kayırma.

iltisâk (A.) [ التصاق ] kavuşma, yapışma.

iltisak etmek kavuşmak.

iltiyâm (A.) [ التيام ] yara iyileşmesi.

iltizâm (A.) [ 1 [ التزام .gerekli görme. 2.taraf tutma.

iltizâz (A.) [ التذاذ ] lezzet alma.

ilzâm (A.) [ الزام ] susturma.

îmâ (A.) [ ایما ] dolaylı anlatım, işaret.

îmâ etmek işaret etmek, göstermek.

imâd (A.) [ عماد ] direk.

imâl etmek yapmak.

imâle (A.) [ اماله ] kısa heceyi uzun okuma.

imâm (A.) [ 1 [ امام .namaz kıldıran. 2.önder, lider. 3.Hz. Ali’nin soyundan gelen.

219

îmân (A.) [ ایمان ] inanma.

iman etmek inanmak.

imâret (A.) [ 1 [ عمارت .aşevi. 2.bayındırlık.

imdâd (A.) [ امداد ] yardım isteme, imdat.

imhâ (A.) [ 1 [ امحا .yok etme. 2.yok edilme.

imhâ edilmek yok edilmek.

imhâ etmek yok etmek.

imkân (A.) [ امکان ] olanak.

imlâ (A.) [ 1 [ املا .doldurma. 2.yazı bilgisi. 3.yazı

imrâr (A.) [ امرار ] geçirme.

imsâk (A.) [ امساک ] orucun başlangıç saati.

imsâkiyye (A.) [ امساکيه ] oruca başlama ve oruç açma saatlerini gösteren

çizelge.

imtidad etmek uzanmak.

imtihân (A.) [ 1 [ امتحان .sınav. 2.deneme.

imtinâ (A.) [ امتناع ] kaçınma.

imtinâ etmek kaçınmak, geri durmak.

imtisâl (A.) [ 1 [ امتثال .boyun eğme. 2.verilen işi yapma.

imtiyâz (A.) [ 1 [ امتياز .ayrıcalık. 2.kapitülasyon.

imtizâc (A.) [ امتزاج ] uyuşma, uzlaşma.

imtizâc etmek uyuşmak, uzlaşmak.

în (F.) [ این ] bu.

in’âm (A.) [ 1 [ انعام .bağış, ihsan. 2.bahşiş.

220

in’ikâd (A.) [ 1 [ انعقاد .bağlanma. 2.toplanma.

in’ikâs (A.) [ اهعکاس ] yanıyma.

in’itâf (A.) [ 1 [ انعطاف .bükülme. 2.dönme.

in’itâf etmek çevrilmek, dönmek.

inâd (A.) [ عناد ] inat.

inân (A.) [ عنان ] dizgin.

inâre (A.) [ اناره ] aydınlatma.

inâyât (A.) [ عنایات ] iyilikler.

inâyet (A.) [ عنایت ] iyilik.

incizâb (A.) [ انجذاب ] cazibeye kapılma.

ind (A.) [ 1 [ عند .kat. 2.görüş. 3.yan.

indî (A.) [ عندی ] kişisel, kişinin kendi kanısına dayanan.

indifâ (A.) [ اندفاع ] püskürme.

indifâ etmek püskürmek.

ineb (A.) [ عنب ] üzüm.

infâk (A.) [ انفاق ] geçindirme, nafakalandırma.

infâz (A.) [ انفاذ ] uygulama, yerine getirme, yapma.

infiâl (A.) [ انفعال ] kırılma, gücenme.

infikâk (A.) [ انفکاک ] ayrılış.

infilâk (A.) [ انفلاق ] patlama.

infirâd (A.) [ انفراد ] bir başına kalma.

infirâd ettirilmek bir başına bırakılmak.

infisâl (A.) [ انفصال ] ayrılma.

221

inhibât (A.) [ انهباط ] düşüş.

inhidâm (A.) [ انهدام ] yıkılma.

inhilâl (A.) [ 1 [ انحلال .çözülme, ayrışma. 2.dağılma.

inhimâk (A.) [ انهماک ] aşırı düşkünlük.

inhinâ (A.) [ 1 [ انحنا .eğri, yay. 2.kıvrılma, bükülme, yay şeklini alma.

inhirâf (A.) [ انحراف ] sapma.

inhiraf olunmak dönülmek.

inhisâf (A.) [ 1 [ انخساف .ay tutulması. 2.gelişimini yitirmek, parlaklığını

kaybetmek.

inhisâr (A.) [ انحصار ] tekel.

inhitat (A.) [ انحطاط ] çöküş, düşüş.

inhizâm (A.) [ انهزام ] bozguna uğrama.

inkâr (A.) [ انکار ] yadsıma, reddetme.

inkâr edilmek yadsınmak.

inkâr etmek yadsımak.

inkılâb (A.) [ 1 [ انقلاب .devrim. 2.değişim, dönüşüm.

inkılâb etmek dönüşmek.

inkırâz bulmak tükenmek, çökmek.

inkıtâ (A.) [ انقطاع ] kesilme, kesintiye uğrama.

inkıyâd (A.) [ انقياد ] bağlanma, boyun eğme.

inkızâ (A.) [ انقضا ] geçip gitme.

inkibâz (A.) [ انقباض ] kabızlık.

inkirâz (A.) [ انقراض ] çökme, tükeniş.

222

inkisâm (A.) [ انقسام ] bölünme.

inkisâm etmek bölünmek.

inkisâr (A.) [ 1 [ انکسار .ilenme, beddua etme. 2.kırılma.

inkişâf (A.) [ 1 [ انکشاف .ortaya çıkma. 2.gelişim, gelişme.

inkişaf bulmak gelişmek.

inkişaf etmek gelişmek.

insâf (A.) [ انصاف ] acıma.

insânî (A.) [ 1 [ انسانی .insanlık. 2.insan ile ilgili.

insaniyu’l-merkez (A.) [ انسانی المرکز ] insan merkezli.

insâniyyet (A.) [ انسانيت ] insanlık.

insibab etmek dökülmek.

insicâm (A.) [ انسجام ] düzen, sıra.

insiyâk (A.) [ انسياق ] içgüdü.

insiyâkî (A.) [ انسياقی ] içgüdüsel.

insücin (A.) [ انس و جن ] insanlar ve cinler.

inşâ (A.) [ 1 [ انشا .yapma. 2.güzel yazı yazma. 3.kompozisyon.

inşiâb (A.) [ 1 [ انشعاب .bölünme. 2.dallanma.

inşikâk (A.) [ انشقاق ] yarılma, bölünme.

inşikâk etmek yarılmak, bölünmek.

inşirâh (A.) [ انشراح ] açılma, ferahlama.

intâc (A.) [ 1 [ انتاج .sonuçlandırma. 2.doğurma.

intâc etmek 1.sonuçlandırmak. 2.doğurmak.

intâk (A.) [ انطاق ] konuşturma.

223

intânî (A.) [ انتانی ] mikroplu.

intibâ (A.) [ 1 [ انطباع .izlenim. 2.basılma.

intibâh (A.) [ انتباه ] uyanış.

intibâk (A.) [ انطباق ] uyum.

intifâ (A.) [ انطفا ] ateşin sönmesi.

intifâ’ (A.) [ انتفاع ] yararlanma.

intihâ (A.) [ 1 [ انتها .son. 2.sona erme.

intihâb (A.) [ 1 [ انتخاب .seçme. 2.seçilme. 3.seçim.

intihâb edilmek seçilmek.

intihab eylemek seçmek.

intihâbât (A.) [ انتخابات ] seçimler.

intihâl (A.) [ انتحال ] bir başkasının eserini sahiplenme.

intihâr (A.) [ انتحار ] kendini öldürme, canına kıyma.

intihâr etmek kendini öldürmek, canına kıymak.

intikâd (A.) [ انتقاد ] eleştiri, tenkit.

intikâl (A.) [ 1 [ انتقال .göçme, taşınma. 2.kavrama. 3.miras geçmesi.

intikal etmek geçmek

intikâm (A.) [ انتقام ] öc.

intikam almak öc almak.

intikâmcû (A.-F.) [ انتقام جو ] intikamcı.

intisâb (A.) [ 1 [ انتساب .bir yere mensup olma. 2.bir yere bağlanma, bir yerde

çalışmaya başlama.

intişâr (A.) [ 1 [ انتشار .yayılma. 2.yayınlanma. 3.üreme.

224

intişâr etmek 1.yayılmak. 2.yayınlanmak.

intizâ’ (A.) [ انتزاع ] söküp alma.

intizâm (A.) [ انتظام ] düzen.

intizamperver (A.-F.) [ انتظام پرور ] düzeni seven, düzenli, tertipli.

intizâr (A.) [ انتظار ] bekleme, bekleyiş.

intizâr etmek beklemek.

inzâl (A.) [ انزال ] indirme.

inzibât (A.) [ انضباط ] zapturapt altında bulunma, düzen.

inzimâm (A.) [ انضمام ] eklenme.

inzivâ (A.) [ انزوا ] köşesine çekilme, tek başına yaşama.

inzivagâh (A.-F.) [ انزواگاه ] köşeye çekilme yeri, inziva yeri.

irâ’e (A.) [ ارائه ] gösterme.

irâ’e etmek göstermek.

îrâd (A.) [ 1 [ ایراد .getirme, söyleme. 2.gelir, kazanç.

irâde (A.) [ 1 [ اراده .istek. 2.buyruk.

irâdet (A.) [ ارادت ] isteme, istek.

îrânî (F.) [ ایرانی ] İranlı.

ircâ’ (A.) [ ارجاع ] eski haline döndürme, çevirme.

ircâ’ etmek döndürmek, çevirmek.

irfân (A.) [ 1 [ عرفان .bilme. 2.kültür.

irfanperver (A.-F.) [ عرفان پرور ] kültürlü.

irs (A.) [ 1 [ ارث .miras. 2.soyaçekim, kalıtım.

irsâl (A.) [ ارسال ] gönderme.

225

irsen (A.) [ ارثا ] kalıtımsal, miras yoluyla.

irsî (A.) [ ارثی ] kalıtımsal.

irsiyyet (A.) [ ارثيت ] kalıtımsallık, irsîlik.

irşâd (A.) [ ارشاد ] hidayete erdirme, doğru yolu gösterme.

irşâd etmek hidayete erdirmek, doğru yolu göstermek.

irtiâş (A.) [ ارتعاش ] titreme.

irtibât (A.) [ ارتباط ] bağlantı, ilişki, ilgi.

irticâ (A.) [ 1 [ ارتجاع .geriye dönüş. 2.gericilik.

irticakâr (A.-F.) [ ارتجاعکار ] gerici.

irticâlen (A.) [ ارتجالا ] düşünmeden söyleyerek.

irtidâd (A.) [ ارتداد ] dinden çıkma.

irtifâ (A.) [ ارتفاع ] yükseklik.

irtihâl (A.) [ 1 [ ارتحال .göçme. 2.ölüm.

irtihâl etmek ölmek.

irtikâ (A.) [ 1 [ ارتقا .yükselme. 2.yüksek mevkiye gelme.

irtikâb (A.) [ ارتکاب ] suç işleme.

irtisam etmek resmedilmek, izi düşmek.

irtişâ (A.) [ ارتشا ] rüşvet yeme.

irtizâk (A.) [ ارتزاق ] rızıklanma.

irzâ (A.) [ ارضا ] ikna etme, razı etme.

irzâ’ (A.) [ ارضاع ] emzirme, süt verme.

is’âd (A.) [ اصعاد ] yükseltme.

is’âd etmek yükseltmek, çıkartmak.

226

is’âd olunmak yükseltilmek.

is’af olunmak yerine getirilmek.

is’âr (A.) [ اسعار ] fiyat belirleme.

isâbet (A.) [ اصابت ] rastgelme. 2.tutarlılık.

isâet (A.) [ اسائت ] kötülük etme.

îsâl (A.) [ ایصال ] kavuşturma, ulaştırma.

isâl etmek ulaştırmak.

isâle (A.) [ اساله ] akıtma.

isbât (A.) [ اثبات ] kanıtlama.

isbât -ı vücûd etmek bir yerde bulunmak, varlığını göstermek.

îsevî (A.) [ عيسوی ] Hıristiyan.

îseviyyet (A.) [ عيسویت ] Hıristiyanlık.

isfenc (F.) [ اسفنج ] sünger.

ishâl (A.) [ اسهال ] sürgün, cırcır olma.

iskân (A.) [ 1 [ اسکان .yerleştirme. 2.yerleştirilme.

iskân edilmek yerleştirilmek.

iskân etmek yerleştirmek.

iskat (A.) [ اسقاط ] düşürme.

iskât (A.) [ اسکات ] susturma.

iskât etmek susturmak.

islâm (A.) [ 1 [ اسلام .müslümanlık. 2.müslüman.

islâmiyyet (A.) [ اسلاميت ] müslümanlık.

ism (A.) [ اسم ] ad.

227

ismet (A.) [ 1 [ عصمت .masumluk. 2.haramdan kaçınma.

isnâ’aşer (A.) [ اثنی عشر ] oniki.

isnâd (A.) [ 1 [ اسناد .dayama, yükleme. 2.iftira.

isneyn (A.) [ اثنين ] pazartesi.

isrâf (A.) [ اسراف ] savurganlık.

istî’âb (A.) [ استيعاب ] kapasite, alım gücü, sığıdırma.

isti’câl (A.) [ استعجال ] aceleci davranış.

isti’fâ (A.) [ 1 [ استعفا .affını isteme. 2.görevinden ayrılma.

isti’kâf (A.) [ اسعکاف ] bir yere kapanma.

isti’lâm (A.) [ استعلام ] bilgi isteme.

isti’mâl (A.) [ 1 [ استعمال .kullanma. 2.kullanılma. 3.yapılma.

isti’mâl edilmek kullanılmak.

isti’mâl etmek kullanmak.

istiâne (a.) [ استعانه ] yardım isteme.

istiâne olunmak yardım istenmek.

istib’âd (A.) [ استبعاد ] uzak görme.

istibdâd (A.) [ استبداد ] baskı rejimi.

istibdâdkâr (A.-F.) [ استبدادکار ] baskıcı.

isticâbet (A.) [ استجابت ] kabul edilme.

isticvâb etmek sorgulamak.

istid’â (A.) [ 1 [ استدعا .dilekçe. 2.yalvararak isteme.

istid’ânâme (A.-F.) [ استدعانامه ] dilekçe.

istîdâd (A.) [ استعداد ] yetenek.

228

istidlâl (A.) [ استدلال ] delil ile hüküm çıkarma, akıl yürütme, delillerin ışığında

yargıda bulunma.

istifâdebahş (A.-F.) [ استفاده بخش ] yararlı.

istifhâm (A.) [ 1 [ استفهام .sorma. 2.soru işareti.

istifrâğ (A.) [ استفراغ ] kusma.

istifrâğ etmek kusmak.

istifsâr etmek açıklama istemek.

istigâse (A.) [ استغاثه ] yardım isteme.

istiğnâ (A.) [ 1 [ استغنا .kimseye muhtaç olmama. 2.eyvallah etmeme.

3.tokgözlülük.

istiğrâk (A.) [ 1 [ استغراق .dalma, gömülme. 2.boğulma. 3.kendinden geçme.

istihâle (A.) [ 1 [ استحاله .başkalaşım, değişim. 2.imkansızlık.

istihâre (A.) [ استخاره ] bir işin nasıl sonuçlanacağını anlamak için ibadetten

sonra uykuya yatma.

istihâse (A.) [ استحاثه ] fosilleşme.

istihbâr (A.) [ استخبار ] duyum, haber alma.

istihbârât (A.) [ استخبارات ] duyumlar, haber almalar.

istihdâf (A.) [ استهداف ] hedef edinme.

istihdaf eylemek hedef edinmek.

istihdâm (A.) [ استخدام ] hizmete alma.

istihfâf (A.) [ استخفاف ] hafife alma, küçümseme.

istihfâfkâr (A.-F.) [ استخفافکار ] hafife alan, küçümseyen.

istihfafkârlık (A.-F.-T.) küçümseme, hafife alma.

istihkak (A.) [ 1 [ استحقاق .hak etme. 2.hak edilmiş şey.

229

istihkâm (A.) [ 1 [ استحکام .sağlamlık. 2.siper.

istihkâr (A.) [ استحقار ] aşağılama.

istihlâk (A.) [ استهلاک ] tüketim.

istihlâk etmek tüketmek, harcamak.

istihmâm (A.) [ استحمام ] banyo yapma, yıkanma.

istihrâc (A.) [ 1 [ استخراج .çıkarma. 2.hüküm çıkarma. 3.anket.

istihrâc etmek çıkarmak.

istihsâl (A.) [ 1 [ استحصال .elde etme. 2.elde edilme. 3.üretim.

istihsân (A.) [ استحسان ] güzel bulma, beğenme.

istihyâ (A.) [ استحيا ] utanma.

istihzâ (A.) [ استهزا ] alay.

istihzâ etmek alay etmek.

istihzâr (A.) [ 1 [ استحضار .hazırlama. 2.hazırlanma. 2.huzura çağırma.

istikâmet (A.) [ 1 [ استقامت .doğruluk. 2.dürüstlük. 3.yön.

istikamet vermek yön vermek.

istikbâh (A.) [ استقباح ] ayıplama.

istikbâl (A.) [ 1 [ استقبال .karşılama. 2.gelecek. 3.kıbleye dönme.

istikbal etmek karşılamak.

istikbâr (A.) [ استکبار ] büyüklenme.

istikfâf (A.) [ استکفاف ] yetinme.

istiklâl (A.) [ استقلال ] bağımsızlık.

istikmâl (A.) [ استکمال ] tamamlama.

istikrâh (A.) [ استکراه ] iğrenme, tiksinme.

230

istikrâh etmek iğrenmek, tiksinmek.

istikrâr (A.) [ استقرار ] kararlılık.

istikrâz (A.) [ استقراض ] borçlanma.

istikşâf (A.) [ استکشاف ] keşif çalışması yapma.

istîlâ (A.) [ استيلا ] yayılma, ele geçirme.

istîlâ etmek yayılmak, ele geçirmek.

istilzâm (A.) [ استلزام ] gerekme, gerektirme.

istilzâm etmek gerekmek, gerektirmek.

istilzâm eylemek gerektirmek.

istimâ’ (A.) [ استماع ] dinleme, kulak verme.

istimâ’ etmek kulak vermek, dinlemek.

istimdâd (A.) [ استمداد ] yardım isteme.

istimhâl (A.) [ استمهال ] ek süre isteme.

istimlâk (A.) [ استملاک ] kamulaştırma.

istimlâk edilmek kamulaştırılmak.

istimlâk etmek kamulaştırmak.

istimnâ’ (A.) [ استمناء ] mastürbasyon.

istimrâr (A.) [ استمرار ] süreklilik.

istinâd (A.) [ 1 [ استناد .dayanma. 2.güvenme.

istinâd etmek dayanmak.

istinâden (A.) [ 1 [ استنادا .dayanarak. 2.güvenerek.

istinadgâh (A.-F.) [ استنادگاه ] dayanak.

231

istînâf (A.) [ استيناف ] üst mahkemeye başvurarak alt mahkemenin kararının

feshini isteme.

istinbât (A.) [ استنباط ] anlam çıkarma, hüküm çıkarma.

istinkâf (A.) [ استنکاف ] çekimserlik.

istinkâf etmek çekimser kalmak.

istinşâk (A.) [ استنشاق ] buruna su çekme.

istintâk (A.) [ استنطاق ] sorgulama.

istintâk etmek sorgulamak, sorguya çekmek.

istirâhat (A.) [ استراحت ] dinlenme.

istirâhat etmek dinlenmek.

istirâk-ı sem’ etmek kulak misafiri olmak.

istirdâd (A.) [ استرداد ] geri isteme, geri alma.

istirdâd edilmek geri alınmak.

istirdâd etmek geri almak.

istirhâm (A.) [ استرحام ] rica etme, yalvararak isteme.

istirhâm etmek rica etmek, yalvararak istemek.

istirhamkâr (A.-F.) [ استرحامکار ] yalvarırcasına.

istirkab etmek çekememek.

istiskâ (A.) [ 1 [ استسقا .yağmur duasına çıkma. 2.vücutta su toplanması.

istiskâl (A.) [ استثقال ] hoş karşılamama, yüz vermeme.

istisnâ (A.) [ استثنا ] kural dışı.

istisnâ’î (A.) [ استثنائی ] kural dışı.

istişâre (A.) [ استشاره ] danışma.

232

istişâre etmek danışmak.

istişhâd (A.) [ 1 [ استشهاد .kanıt gösterme. 2.örnek verme.

istişhâd yapmak örnek vermek.

istitâat (A.) [ استطاعت ] güç.

istitâr (A.) [ استتار ] örtünme.

istitrâden (A.) [ استطرادا ] sırası gelmişken.

istivâ (A.) [ 1 [ استوا .eşitlik. 2.düzlük.

istiz’âf (A.) [ استضعاف ] zayıf düşürme, zayıf görme.

istîzâh (A.) [ استيضاح ] gensoru.

istîzân (A.) [ استيذان ] izin isteme.

isyân (A.) [ عصيان ] başkaldırı.

îş (A.) [ 1 [ عيش .yaşama. 2.eğlenme, gününü gün etme.

iş’âr (A.) [ اشعار ] bildirme, gösterme.

işâa (A.) [ اشاعه ] duyurma, yayma.

işârât (A.) [ اشارات ] işaretler.

işâret (A.) [ 1 [ اشارت .gösterme. 2.alamet. 3.iz.

işâreten (A.) [ اشارة ] işaret ederek.

işbâ’ (A.) [ 1 [ اشباع .doyurma. .doldurma.

işgâl (A.) [ 1 [ اشغال .meşgul etme. 2.ele geçirme.

işgal etmek 1.meşgul etmek. 2.ele geçirmek.

işhâd (A.) [ اشهاد ] tanık getirme.

işkence (F.) [ اشکنجه ] acı verme, eziyet etme.

işmi’zâz (A.) [ 1 [ اشمئزاز .surat ekşitme. 2.ürperme.

233

işrâk (A.) [ 1 [ اشراق .doğma. 2.aydınlatma.

işrâkî (A.) [ اشراقی ] Pisagorcu.

işret (A.) [ 1 [ عشرت .içki. 2.içki alemi.

işrîn (A.) [ عشرین ] yirmi.

iştiâl (A.) [ اشتعال ] alevlenme, yalazlanma, parlama, tutuşma.

iştibâh (A.) [ اشتباه ] kuşkuya düşme.

iştigâl (A.) [ اشتغال ] uğraşı.

iştigâl etmek uğraşmak, meşgul olmak.

iştihâ (A.) [ اشتها ] iştah.

iştihâengîz (A.) [ اشتها انگيز ] iştah açıcı, iştah verici.

iştihâr (A.) [ اشتهار ] meşhur olma.

iştihâr etmek meşhur olmak.

iştikâk (A.) [ اشتقاق ] türeme.

iştimâl (A.) [ اشتمال ] kapsama.

iştirâ (A.) [ اشترا ] satın alma.

iştirâ etmek satın almak.

iştirâk (A.) [ 1 [ اشتراک .katılım. 2.ortaklık.

iştirâkiyye (A.) [ اشتراکيه ] komünizm.

iştiyâk (A.) [ اشتياق ] şevklenme, şevk duyma.

îşü nûş etmek yiyip içmek, gününü gün etmek.

işve (A.) [ عشوه ] cilve, naz, eda.

işvebâz (A.-F.) [ عشوه باز ] işveli.

işveger (A.-F.) [ عشوه گر ] işveli.

234

işvekâr (A.-F.) [ عشوه کار ] işveli, şivekâr.

it’âm (A.) [ اطعام ] doyurma, yemek verme.

itâat (A.) [ اطاعت ] uyma, boyun eğme.

itâat etmek uymak, boyun eğmek.

itâb (A.) [ عتاب ] azarlama, paylama, çıkışma.

itâle (A.) [ اطاله ] uzatma.

itbâ (A.) [ اتباع ] tabi kılma.

itfâ (A.) [ اطفا ] söndürme.

itfâ etmek söndürmek.

itfâiyye (A.) [ اطفائيه ] yangın söndürme teşkilatı.

ithâf (A.) [ 1 [ اتحاف .hediye etme. 2.eser sahibinin eserini birine veya bir

kuruluşa manen hediye etmesi.

ithâm (A.) [ اتهام ] suçlama, töhmet altında bırakma.

itham etmek suçlamak.

itibâr (A.) [ اعتبار ] saygınlık.

itibar etmek 1.değerlendirmek, dikkate almak.

itibâren (A.) [ اعتبارا ] –den beri.

itibârî (A.) [ 1 [ اعتباری .göz kararı. 2.var sayılan.

itibariyle (A.-T.) bakımından.

itidâl (A.) [ اعتدال ] denge, ölçülü olma.

itikâd (A.) [ اعتقاد ] inanç.

itikâd etmek inanmak.

itikâdât (A.) [ اعتقادات ] inançlar.

235

itikadiyât (A.) [ اعتقادیات ] inançla ilgili şeyler.

itikadperverlik (A.-F.-T.) inanç besleme.

itilâf (A.) [ 1 [ ائتلاف .uzlaşma, görüş birliğine varma. 2.alışma.

itilafkâr (A.-F.) [ ائتلافکار ] uzlaştırıcı, birleştirici.

itimâd (A.) [ اعتماد ] güven.

itimâd edilmek güvenilmek.

itimâd etmek güvenmek.

itimâden (A.) [ اعتمادا ] güvenerek.

itimâdnâme (A.-F.) [ اعتمادنامه ] güven mektubu.

itinâ (A.) [ اعتنا ] özen.

itinâ edilmek özen gösterilmek.

itinâ etmek özen göstermek.

itinakâr (A.-F.) [ اعتناکار ] özen gösteren, itinalı.

itirâf (A.) [ 1 [ اعتراف .sakladığı şeyi söyleme. 2.hakkın verme.

itisâf (A.) [ اعتساف ] yolsuzluk.

itiyâd (A.) [ اعتياد ] alışkanlık.

itiyâd kesb etmek alışkanlık kazanmak.

itizâm -ı mâ lâ yelzem [ التزام ما لا یلزم ] abesle iştigal etmek.

itkân (A.) [ 1 [ اتقان .emin olma. 2.sağlamlaştırma.

itlâf (A.) [ اتلاف ] öldürme, telef etme, ortadan kaldırma.

itmâm (A.) [ اتمام ] tamamlama, bitirme.

itmâm edilmek tamamlanmak, bitirilmek.

itmâm etmek tamamlamak, bitirmek.

236

itmînân (A.) [ اطمينان ] emin olma, kendine güvenme.

ittibâ (A.) [ اتباع ] uyma, izleme.

ittibâ etmek uymak, izlemek.

ittibâen (A.) [ اتباعا ] uyarak, izleyerek, ardından giderek.

ittifâk (A.) [ اتفاق ] birleşme.

ittifâken (A.) [ اتفاقا ] tesadüfen, rastgele.

ittifâkî (A.) [ اتفاقی ] tesadüfî.

ittihâd (A.) [ اتحاد ] birlik.

ittihâd -ı islâm [ اتحاد اسلام ] panislamizm.

ittihâm (A.) [ اتهام ] töhmet altında kalma.

ittihâz (A.) [ 1 [ اتخاذ .alma. 2.kabul etme. 3.kullanma. 4.değerlendirme.

ittihâz edilmek 1.alınmak. 2.kabul edilmek. 3.kullanılmak. 4.değerlendirilmek.

ittihâz etmek 1.almak. 2.kabul etmek. 3.kullanmak. 4.değerlendirmek.

ittikâ (A.) [ اتکا ] dayanma, yaslanma.

ittikâ etmek dayanmak, yaslanmak.

ittisâ (A.) [ 1 [ اتساع .genişlik. 2.genişleme.

ittisâl (A.) [ 1 [ اتصال .birleşme, kavuşma. 2.bitişik.

ityân (A.) [ اتيان ] getirme.

ivaz (A.) [ عوض ] karşılık, bedel.

ivazan (A.) [ عوضا ] karşılığında, karşılık olarak.

iyâbüzihâb (A.) [ عياب و ذهاب ] gidiş geliş.

iyâl (A.) [ عيال ] hanım, eş.

iyân (A.) [ عيان ] açık, ayan beyan.

237

iz’âc etmek rahatsız etmek.

iz’âf (A.) [ اضعاف ] zayıflatma.

iz’ân (A.) [ 1 [ اذعان .kavrayış. 2.terbiye.

iz’ân etmek akıl etmek.

izâbe (A.) [ اذابه ] eritme.

izâe (A.) [ اضائه ] aydınlatma.

izâfe (A.) [ اضافه ] ekleme.

izâfet (A.) [ 1 [ اضافت .ilgi, bağ. 2.tamlama.

izâfeten (A.) [ اضافة ] ek olarak, yanı sıra.

izâfî (A.) [ اضافی ] göreceli.

izâfiyyet (A.) [ اضافيت ] görecelilik.

îzâh (A.) [ ایضاح ] açıklama.

îzâh edilmek açıklanmak.

îzâh etmek açıklamak.

îzâhât (A.) [ ایضاحات ] açıklamalar.

îzâhât vermek açıklamada bulunmak, açıklama yapmak.

îzâhen (A.) [ ایضاحا ] açıklayarak.

izâle (A.) [ 1 [ ازاله .yok etme. 2.giderme.

izâle edilmek 1.yok edilmek. 2.giderilmek.

izâle etmek 1.yok etmek. 2.gidermek.

izâm (A.) [ عظام ] büyükler, ulular.

izâr (A.) [ ازار ] peştemal.

izâr (A.) [ عذار ] yanak.

238

izdihâm (A.) [ ازدحام ] aşırı kalabalık, aşırı yığılma.

izdivâc (A.) [ ازدواج ] evlilik.

izdiyâd (A.) [ ازدیاد ] artış, çoğalma.

îzed (F.) [ ایزد ] Tanrı.

izhâr (A.) [ اظهار ] gösterme.

izhâr etmek göstermek, belli etmek, açığa vurmak.

izin (A.) [ اذن ] izin.

izkâr (A.) [ اذکار ] zikretme, dile getirme, hatırlatma.

izlâl (A.) [ اذلال ] alçaltma.

izmihlâl (A.) [ اضمحلال ] yok olma.

izn (A.) [ اذن ] izin.

izz (A.) [ 1 [ عز .değer. 2.yücelik.

izzet (A.) [ 1 [ عزت .değer. 2.yücelik. 3.saygı.